De Vlaamsche Gids. Jaargang 15

[p. 550]

Boekbeschouwing

P. Salskin, raadsheer bij het Beroepshof te Elisabethstad: L'Afrique centrale dans cent ans.

De heer P. Salkin, oud-professor aan het Institut des Hautes Etudes te Brussel (vroeger Université nouvelle) en sedert bijna vijftien jaar raadsheer bij het Beroepshof te Elisabethstad, is in de internationale koloniale wereld bekend om een werk dat reeds eenige jaren geleden verscheen en een groot succes had: Etudes africaines. De uitstekende Belgische socioloog A. De Greef had er een zeer lofrijk voorwoord voor geschreven. In dit boek vestigde de heer P. Salkin de aandacht van de Belgische koloniale wereld op verschillende vraagstukken waarmede men zich toen volstrekt niet inliet en waarmede de koloniale pers zich thans hartstochtelijk bezighoudt: het vraagstuk van het beheer der inboorlingen, van het regime van het grondbezit, van de concessiën, van de belastingen der inboorlingen, van hun toekomst, enz. Hij verdedigde vooral, als socioloog, als rechtsgeleerde en als economist, de rechten en de belangen der inboorlingen.

Na weer verschillende keeren in Afrika verbleven te hebben, geeft de heer P. Salkin ons nu, in een literair werk, L'Afrique centrale dans cent ans, het visioen van wat, naar zijn inzicht, Midden-Afrika over honderd jaar zou kunnen zijn, en hij verklaart dit als een resultante van de koloniale politiek, door de mogendheden in Midden-Afrika gevoerd.

Daardoor dwingt de schrijver ons na te denken op de gevolgen die onze koloniale politiek onvermijdelijk in de toekomst zal hebben en het belang dat men daaraan moet hechten.

Waar gaan de zwarten, bij het kontakt met en onder de impulsie van de Europeanen; en wat zullen ze over honderd jaar zijn? Dàt is het problema dat de heer P. Salkin in dit werk tracht op te lossen.

Professor Maurice Delafosse, de uitstekende Fransche koloniaal en Afrikanist die eenparig door de geleerden wordt betreurd, destijds een der ijverigste leden van het Institut

[p. 551]

colonial international en een der bestuurders van het International Institute for the Study of African Languages and Cultures, heeft al het belang van dit nieuw werk van den heer P. Salkin aangetoond.

Al degenen die belang stellen in de vraagstukken, op den bodem van Afrika opgeworpen door het gedurig in aanraking zijn van de onmondige inboorlingen met hun Europeesche voogden hebben als plicht het te lezen: ze zullen er menig onderwerp van overdenking in vinden.

Dit boek is niet alleen het werk van een geleerde, een socioloog, een jurist en een ervaren koloniënkenner, maar het is daarenboven, het is vooràl het werk van een belangloos, loyaal en onpartijdig man, die de Waarheid, de Rechtvaardigheid en de Goedheid eert en dient.

België mag er fier op zijn, onder zijn koloniale schrijvers dergelijke mannen te bezitten.

GEORGES VAN DER KERKEN.

Dom Paul Blanchon-Lasserve. Ecriture et Enluminure des Manuscrits du IX^e au XII^e Siècle. Histoire et Technique. Abbaye St. Pierre de Solesmes, Sablé-sur-Sarthe (Sarthe); Abbaye de Saint-André, Lophem-les-Bruges.

Dit is het eerste deel van, als een soort van inleiding tot een verzameling, waarvan de uitgevers zich tot doel stellen de meest kenschetsende en de schoonste documenten van de romaansche verluchtingskunst te doen kennen. Te recht wijst de auteur er in zijn voorwoord op, dat door tal van reproducties en modellen, in ettelijke handboeken opgenomen, het publiek met het gotisch schrift en met de verluchtingen van XIV^e en XV^e eeuw tamelijk goed vertrouwd is geworden, maar dat, wat de handschriften der vorige eeuwen aangaat, waarvan prachtige exemplaren nochtans tegenwoordig nog in de bibliotheken bewaard zijn gebleven, de publicaties veel geringer in getal zijn. 's Schrijvers doel is dan ook deze rijkdommen onder het groot publiek bekend te maken; maar niet alleen tot nieuwsgierigen en kunstbewonde-raars wil zich de auteur richten, hij hoopt ook dat onze moderne illustrators zich de kennis van de romaansche versieringsmotieven en van de wijze waarop de middeleeuwsche verluchters wierkten ten nutte zullen weten te maken.

Aan dit tweede oogmerk hebben wij zeker wel de zorg, de duidelijkheid en de nauwkeurigheid te danken waarmede dom

[p. 552]

Blanchon-Lasterve de techniek in zijn werk heeft behandeld; het grootste gedeelte van Ecriture et Enluminure des Manuscrits du IX^e au XII^e Siècle (83 blz. gr. 4^o, 8 gekl. platen buiten tekst en teekeningen in den tekst) handelt over die techniek, die voor den modernen kunstenaar dezelfde gebleven is als voor den middeleeuwschen verluchter. Daarom is dan ook deze klare en bondige, maar tevens volledige en ook typographisch uiterst verzorgde inleiding tot de uitgave der romaansche IX^e-XII^e eeuwsche handschriften tegelijkertijd een inleiding tot de geschiedenis van het handschrift in het algemeen. Dit werk zal met nut ter hand worden genomen, niet alleen door kunstenaars en kunstliefhebbers, voor wie de auteur het speciaal samenstelde, maar ook door al wie belang stelt in de geschiedenis van het boek, hier meer bepaald in het vervaardigen van het handschrift.

Dr. C. DEBAIVE.

Th. van Lier, De Sociaal-economische beteekenis van het Nederlandsch-Belgisch verdrag. Roermond-Maastricht, J.J. Romen en Zonen, 1926 (126 blz. 8^o, f 1.75)

Hoewel dit vraagstuk sedert einde Maart van kant geschoven is, blijft dit boek toch van belang, omdat iedereen gevoelt dat er een oplossing moet komen. Het regime van de internationale waterloopen en internationale verkeerswegen zou door een algemeene internationale regeling moeten bepaald worden. Want moet die regeling alleen geschieden door de belanghebbende buurstaten, dan verwekt allicht de vragende Staat de vrees dat hij inbreuk wal maken op de souvereiniteit van den gevenden Staat. Het boek toont heel duidelijk dat dat hier niet het geval is en dat het bevoordeeligen van de economische belangen des eenen geen belemmeringen kunnen zijn voor die des anderen.

J. VERCOULLIE.