De Vlaamsche Gids. Jaargang 14

[p. 327]

Handbuch der Literaturwissenschaft

Het begrijpen van dichter en dichtwerk is iets dat, in onze West-Europeesche beschaving, steeds heeft gewonnen aan breedte en diepte van horizon. Over Lessing, Herder en de Romantiek heeft de flair voor literatuur en haar geschiedenis zich steeds fijner en doordringender getoond. We zijn intusschen heel wat gevorderd. In de laatste jaren heeft de Europeaan de heele geestelijke wereld nagespeurd. Wat hij vroeger intuitief wist, wordt thans door zijn wetenschappelijk onderzoek bevestigd. In de literatuurgeschiedenis vinden we dit terug, daar waar de historisch-kritische methode voert tot een filosofisch-esthetische beschouwing van het dichtwerk en een vol begrijpen van de algemeen menschelijke waarden die er in besloten liggen.

Het is naar die opvattingen dat in Duitschland een werk van geweldigen opzet wordt gepubliceerd door de Akademische Verlagsgesellschaft (Wildpark, Potsdam), die vroeger reeds begon met de uitgave van het Handbuch der Kunstwissenschaft. Het Handbuch der Literaturwissenschaft wil de heele wereld overzien. Van de letterkunde der Oudheid uitgaande strekt het, over Romaansche en Germaansche, tot deze van het Oosten. Het wil een vernieuwing zijn. Rekening houdend met alle faktoren van socialen, filosofischen of kunstzinnigen aard, wil het vooral bij de plastiek aansluiten. Omtrent 3000 reproducties zullen worden gegeven, van den meest verscheiden aard en uit alle hoeken van de wereld saamgebracht. Zoo zal, waar het woord te kort mocht schieten, het beeld opheldering en klaarder begrip geven, en zal het boek ook een atlas bij de wereldliteratuur worden. Een groep vakmenschen met ruimen blik voor het onderling verband, 25 van de best befaamde geleerden van Duitschland en Zwitserland - op een paar uitzonderingen na na hoogleeraars - staan in voor de verwezenlijking van het opgevatte plan dat we hier volgen laten:

Gehalt und Gestalt im Kunstwerk des Dichters (O. Walzel). - Griechische Literatur (E. Bethe) - Lateinische Literatur (R. Kappelmacher) - Hauptliteraturen des Orients (A. Baumstark, H. v. Glasenapp, J. Hempel, M. Pieper, H. Schaeder, Schomerus, R. Wilhelm) - Romanische Literaturen, ältere (E. Lommatzsch) - Renaissance bis Revolution (V. Klemperer, H.

[p. 328]

Hatzfeld, F. Neubert) - 19.-20. Jahrhundert (H. Heisz) - Nordische Literatur (H. Borelius) - Russische Literatur (Sakulin) - Altgermanische Literatur (A. Heusler) - Englische Literatur: mittlere (Hecht) - Renaissance u. Barock (W. Keller) - Vorromantik und 19.-20. Jahrhundert (B. Fehr) - Nordamerika (W. Fischer) - Niederländische Literatur (Th. Frings) - Deutsche Literatur, Mittelalter (J. Körner) - Renaissance u. Barock (G. Müller) - Klassizismus und Romantik (O. Walzel) - Von Goethes Tod bis zur Gegenwart.

Zijn dergelijke ondernemingen in Nederland, bij een te beperkt publiek, uitgesloten, ook in Duitschland valt het niet zoo gemakkelijk om ze tot een goed einde te voeren. Het Handbuch wordt gekocht bij inschrijving. Om de maand ontvangt de inschrijver 2-3 afleveringen, elk van 32 blz. groot formaat. Prijs per aflevering: M. 2.20. Wanneer we nu zeggen dat er ± 150 afleveringen voorzien worden, kan men zich een voorstelling maken van het geheel. Dit werk, door vakmenschen saamgesteld, is echter niet alleen voor vakmenschen bedoeld. Door de klare uiteenzetting in eenvoudige, vloeiende taal is het voor breeder kringen bestemd.

We hebben de eerste drie afleveringen vóór ons: prachtuitgaven. Afl. 1. Prof. Dr. B. Fehr, Zürich: Englische Vorromantik und 19.-20. Jahrhundert. - Afl. 2. Prof. Dr. H. Heisz, Freiburg: Romanische Literaturen des 19.-20. Jahrhunderts. - Afl. 3. Prof. Dr. O. Walzel, Bonn: Gehalt und Gestalt im Kunstwerk des Dichters. - Men ziet dat de verschillende takken tegelijkertijd worden behandeld. De heele afl. 1. b.v. is nog maar een deel van Die englische Vorromantik. Elk van die afleveringen bevat ook, op donkeren grond, een extra-illustratie in veelkleurendruk. Zoo vinden we hier respektievelijk: Carlyle (naar het schilderij van J.M.N. Whistler.); Zola in den Pariser Markthallen (uit het werk van Henri Rivière); Sixtinische Madonna v. Raffael.

We zullen de gelegenheid hebben op dit werkelijk buitengewone werk terug te komen. Het gold hier alleen een eerste kennismaking met een uitgave waarop meer dan één zou wenschen in te schrijven.

DOLF ROELS.