De Vlaamsche Gids. Jaargang 14

[p. 273]

Vlaamsche Kroniek

Germana van Herbruggen zingt verzen Van Lente en Liefde (Uitgeverij Regenboog, Antwerpen), die meer dan eens bekoren door hun zachten, weemoedigen klank:

Mijn hart is als een poverken
Zoo simpel en zoo teer.
Het wiegelt op elk loverken,
Doch buitelt keer op keer!

Minder waardeeren we verzen als deze:

Wat zingt ge toch, zoet vogelkijn,
Zoo leutig, lustig, lief en fijn?
Zoo kluchtig, vluchtig, luchtig, los,
En wekt al de echo's in 't wijde bosch....

Daarin dekt een gemakkelijke uiterlijke virtuositeit amper de leegheid van den inhoud. Waar G. Van Herbruggen simpel-weg haar gevoel laat spreken levert zij menig bewijs van een dichterlijken aanleg, die zich vooral ontplooit in de verwoording van teere stemmingen en onwillekeurig de vergelijking met Alice Nahon en Mia Kleine opdringt...

In zijn Liederen voor Maria (De Vlaamsche Boekenhalle, Leuven) vlecht August van Cauwelaert een heerlijken krans van godsdienstige lyriek ter eere van de Moeder-Maagd. Al deze verzen zijn gevloeid uit het hart en zwaar van innige vereering en oprechte vroomheid. Elk dezer liederen ruischt als een gebed en heeft de waarde eener offerande. A. Van Cauwelaert heeft den rijkdom van verzen, die in Vlaanderen sedert de middeleeuwen ter eere der H. Moeder werden gedicht, aanmerkelijk vergroot. Slechts het eerste deel van een der mooiste gedichten, die men steeds hergenieten zal, zij hier geciteerd:

Een huisjen in de schemering en
een moeder die haar kindje voedt...
Wie weet van al deze aardsche dingen
geluk zoo zuiver en zoo zoet?

[p. 274]

 

Zoo zat Maria daar gebogen

 

en Jesus zoogend in de schaûw,

 

en streelde met haar hand en oogen

 

het kindje dat maar drinken wou.

 

 

 

Zij voelde - en 't jonge hart ontroerde -

 

hoe 't straaltje naar zijn lippen liep,

 

en keek maar hoe dat mondje roerde

 

en telkens dronk totdat het sliep.

 

 

 

Dit is in elk rijk moederleven

 

de tijd waar liefst herinnering toeft:

 

als ze uit haar zelf alleen mag geven

 

al wat haar hulploos kind behoeft.

Klinkt dat niet even fijn en innig als een simpel middeleeuwsch Marialied?

Nog rest ons te wijzen op het verschijnen van den tweeden zang - Avond - van Karel de Winter's Pan (Regenboog, Borgerhout), waarin we veel meer de Jordaensche weelderigheid waardeeren - al wordt ze soms door woordenoverdaad geschaad - dan de filosofische bespiegelingen, die er doorheen geweven zijn. Pan II is een fel-bewogen fresco, ontworpen door een kunstenaar, die met gulzigheid zwelgt aan al wat het leven hem biedt. Hij grijpt reeds naar nieuwe vreugden, nog vóór in hem de indruk van het pas gesmaakte genot tot bezinking kwam en kristalliseerde tot gedegen kunst. Pan II is in elk geval een beloftenrijk en waardevol werk.

Volksch van toon en vorm zijn de liedjes, die Jozef Simons uitgaf onder den titel Kattestaart (Gudrun, Brussel). Deze dichter neuriet zijn wijsjes in eenvoud en kruidt ze met snaakschen humor. Hij is de landsche dichter, ‘niet op grootheid tuk’ en voor wien ‘'t Bloempje dat men heet geluk, bloeit langs kleine wegen.’

In Zwart en Goud van Marc. R. Breyne (Excelsior, Brugge), door den E.H. Cyriel Verschaere met een oratorischen huldegroet aan wijlen Paul Krüger ingeleid, klinkt de stem van een gemoedelijk mensch, die door de oude motieven van huiselijk wel en wee geïnspireerd wordt, maar daarin geen bron van nieuwe beelden en frissche, persoonlijke emoties vermag te ontdekken.

[p. 275]

 

Zoo warrem is 't stille vertrekje

 

Waar ik eenzaam-dichtend zit:

 

Daar is op de wereld geen plekje,

 

Mij geen hoekje zoo lief als dit.

Wat wij gaarne gelooven. Het stemt ons dan ook een stondeken weemoedig als we vernemen, dat de dichter dit uitverkoren oord verlaat om elders het geluk te zoeken; wat hem alweer tot zingen noopt:

Mijn vrouw, mijn kroost, vaart met mij mêe

Op zee! op zee!

Tusschen deze brave rijmen en het onbeholpen gestamel der dadaïsten, waarvan we in onze vorige kroniek gewaagden, is de afstand zoo bijster groot niet!...

LODE MONTEYNE.

Ontvangen boeken

Arnold Sauwen: Uit het Maasland.

Herman Teirlinck: De wonderlijke Mei.

Felix Timmermans: Naar waar de Appelsienen groeien.

Fabrice de l'Uda: Bij de Schemerlamp.

Naschrift

De heer Gaston Burssens, dadaïstisch dichter bij Gods genade, zond ons een protestbrief, omdat hij niet aansprakelijk wil gesteld worden voor de fouten - ‘het moge (sic) dan zetfouten wezen’ - die voorkomen in het door ons aangehaalde gedicht (!?). Hij ‘sommeert’ ons ‘Zonnebrand’ te herdrukken ‘in de spelling en de versschikking van het origineel’... De heer Gaston Burssens besluit zijn schrijven met deze woorden: ‘Op de wijze, waarop U mijn gedicht hebt gedrukt, ben ik gehandikapeerd - en eerlijk duurt het langst.’ Wij willen dezen dichter niet handikapeeren, te meer daar zijn van zetfouten gezuiverd en in getrouwe versschikking weergegeven gedicht (?!) nu wel het uitzicht en de kwaliteiten van een onsterfelijk meesterwerk zal bezitten... Hier gaat het! (Zetter, opgepast!)

[p. 276]

 

tropiese zonnebrand

 

de hennen woelen in het zand

 

de meiden gloeien

 

de knechten gloeien

 

het haantje van de toren gloeit

 

 

 

o haantje van de toren

 

zie naar de hennen in het zand

 

de knechten liggen verloren

 

de meiden zijn geroepen

 

maar niet uitverkoren

 

voor het koren

 

voor het land

 

 

 

voor het brandende koreland

Wanneer de goedjonstige lezer deze versie, ‘van alle smetten vrij,’ wil vergelijken met de door ons in het Januarinummer gepubliceerde lezing, zal hij vaststellen, dat deze laatste ontsierd werd door een paar fouten tegen de vereenvoudigde spelling, die den heer Burssens lief is en overigens de eenige originaliteit van zijn werk uitmaakt, door het bijvoegen van een paar zinteekens (dada kent punten noch komma's) en door het niet in acht nemen van den grooten afstand, die regel 13 scheiden moet van het voorafgaande vers! Bovendien heeft de zetter in het derde vers ‘weiden’ gelezen in plaats van ‘meiden’! Wij hebben deze vergissing op de proef niet eens gemerkt. Dat is meer dan ergerlijk en oneerbiedig... Er bestaat inderdaad een logischer verband tusschen gloeiende meiden en gloeiende knechten dan tusschen dito weiden en dito knechten. Dit verband verbreken was gewis de schoonheid van dit heerlijk gedicht (?!) onherroepelijk schenden. We begrijpen en billijken dan ook de verontwaardiging van den Schepper dezer schoonheid! Waarom moesten wij ons ook vergrijpen aan een zoo volmaakt vers?

L.M.