De Vlaamsche Gids. Jaargang 13

[p. 433]

De Vlaamsche Hoogeschool in wording te Gent

Een welgemeend woord ter voorlichting van de toekomstige studenten

Vlaamsche Studenten!

Weldra zal voor u de plechtige ure slaan, waarop ge, na voleindigde middelbare studiën, de schoolbanken van Atheneum of College zult verlaten.

Velen onder u zullen zich alsdan weemoedig voelen bij de zoete herinnering aan zooveel prettige stonden, die zij onder leiding van beminde leeraren of in gezellig samenzijn met makkers gesleten hebben bij de studie van hun lievelingsvakken, bij gemeenschappelijke spelen, wandelingen, feesten of bij de vorming, in een studiekring, van een zelfstandige levensbeschouwing en een oprechte Vlaamsche overtuiging.

Maar het verleidelijk hoogstudentenleven wenkt u reeds toe en de weemoed van het afscheid van zooveel, dat u dierbaar was, zal spoedig verdreven zijn door het blij vooruitzicht van de spiksplinternieuwe studentenpet, die voortaan uw hoofd zal tooien.

Student zijn! Jong zijn, zich vrij gevoelen, geestdriftig denken en handelen! Wat al voordeelen aan het studentenschap voorbehouden!

Maar geen voorrechten zonder verplichtingen, hoe ongebonden gij u overigens het studentenleven moogt voorstellen.

Het studentenleven is, inderdaad, in onzen tegenwoordigen tijd, geen doel op zich zelf; het is een overgangstijd, een leertijd van het leven op een hooger plan, waarbij het er op aankomt dat ge u door werklust en onverdroten ijver de mogelijkheden schept om een eervolle plaats te bekleeden in de wereld der

[p. 434]

wetenschap of in de maatschappij. Zulks ligt volkomen in uw macht, vermits ge door het voleindigen van uw middelbare studiën bewezen hebt, dat ge tot de besten van de jeugd, de ‘spes patriae’, behoort, die geroepen zijn tot den meest verheven vorm van arbeid: den arbeid van den geest.

Wellicht hebt ge, na ernstig gewetensonderzoek en in overleg met uwe ouders en leeraars, reeds het vak gekozen, waarin ge denkt te gaan studeeren. Ge hebt rekening gehouden met uwe voorliefde en uw aanleg. Goed zóó. Maar hebt ge ook, uw Vlaamsche overtuiging getrouw, u zelf af gevraagd in welke taal ge nu verder zult studeeren?

Ge hebt waarschijnlijk reeds hooren spreken van ‘boycot’ van het Vlaamsch regiem der Staatsuniversiteit, te Gent. Zult ge gehoor geven aan de inblazingen van onverantwoordelijke, verbitterde extremistische dwepers of van belanghebbende ‘franskiljons’, die met een roerende eensgezindheid samenwerken om aan de gezonde Vlaamsche beweging en aan de inrichting van een volledig Vlaamsch hooger onderwijs den grootsten ondienst te bewijzen door het Fransch regiem te helpen bevolken?

Lodewijk de Raet, de pionier van ‘Vlaamsche Volkskracht’, had gedacht dat een volledige Vlaamsche Universiteit te Gent slechts mogelijk zou zijn na een overgangsperiode van minstens vijf en twintig jaren, in 1940-50.

Welnu, in 1925 zijn wij reeds veel verder dan Lod. de Raet het ooit had durven droomen!

De Nolf-wet is zeker niet de verwezenlijking van het Vlaamsche ideaal in zake hooger onderwijs, maar wat die wet ons gaf, de mogelijkheden, die zij ons aan de hand doet om ons Vlaamsch cultuurleven te versterken en hooger op te voeren, zijn van zulken aard, dat wanneer de Vlamingen er ernstig willen gebruik van maken, zij de verwezenlijking van hun ideaal in zeer korten tijd tot iets onherroepelijks en onvermijdelijks zouden maken.

Indien alle Vlaamsche studenten, buiten alle politiek gedrijf om, de Vlaamsche leergangen van Faculteiten, Bijzondere Scholen en Instituten talrijk willen bijwonen, zooals ze nu te Gent zijn ingericht, gaan wij met zekere stappen naar den zege.

Maar tot nog toe lieten vele Vlaamsche studenten zich weerhouden door een verkeerde uitlegging van de machtspreuk:

[p. 435]

‘Gent of niets’^(*) en een wachtwoord: ‘boycot’, waarvan niemand onder de verantwoordelijke leiders van de Vlaamsche beweging het vaderschap wil aanvaarden, en dat in practisch opzicht niet meer waarde heeft dan een slag in 't water.

Heel die verderfelijke tactiek berust op kwaadwillige berekeningen of misverstanden. Daarom hebben wij het raadzaam gevonden aan u, toekomstige studenten, die Vlaamschgezind zijt en vatbaar voor argumenten, spijts den storm van laster en verdachtmaking, de ware draagkracht van de zoogenaamde Nolf-wet te doen kennen, en de inrichting van de tegenwoordige Gentsche Universiteit uiteen te zetten.

Het weze u zonder omwegen en met nadruk gezegd: de toekomst van een Vlaamsche Hoogeschool hangt niet af van een wet, maar van u, studenten, die Vlaamsch hooger onderwijs verlangt ten bate van ons volk. De Nolf-wet houdt het ‘vervlaamschingsproces’ niet tegen; wel integendeel; maar de Vlaamsche studenten, die de Vlaamsche leergangen en volledig vervlaamschte scholen en instituten ‘boycotten’, maken de volledige vervlaamsching onmogelijk. Zij schieten het Vlaamsche volk en hunne Vlaamschgezinde professoren, waarvan sommigen in de Vlaamsche wetenschappelijke beweging zijn vergrijsd, in den rug.

Toekomstige Vlaamsche studenten, is het mogelijk u tot die rol te verlagen? Is dàt het noodlot van Vlaanderen, door haar bloedeigen zonen te worden bekampt?

De ware Vlaamschgezinde student, die zelfstandig nadenkt, zet de cultureele belangen van de Vlaamsche gemeenschap boven alles en luistert niet naar geestdrijvers, die, in het belang van een politiek van opbod en krachtverspillend, onvruchtbaar radicalisme, moedwillig Vlaamsche wonden zoeken open te houden.

Moge onze welgemeende toelichting er toe bijdragen om de studenten hun heiligen plicht beter te doen begrijpen: helpt de

(*) De leus ‘Gent of niets’ beteekent en heeft steeds beteekend dat de Vlamingen op hoogeschoolgebied geen andere oplossing aanvaarden kunnen dan de vervlaamsching van de Gentsche Universiteit, maar zij heeft nooit beteekend dat de Vlamingen, die aan die leus willen trouw blijven, elke oplossing moeten verwerpen, die naar de vervlaamsching leiden kan, zonder daarom de onmiddellijke en volledige vervlaamsching te zijn. Anders had men ook de toepassing van het oorspronkelijk wetsontwerp Anseele-Franck-Van Cauwelaert (dus de formule de Raet) moeten boycotten!

[p. 436]

Staatsuniversiteit van Gent vervlaamschen door u talrijk te laten inschrijven in het Vlaamsch regiem en in de totaal vervlaamschte scholen en instituten!

Vlaamsche studenten, wij rekenen op u voor de verstandelijke en zedelijke verheffing van ons Vlaamsche volk!

De huidige inrichting van de Gentsche Staatsuniversiteit

De Staatsuniversiteit te Gent omvat vier Faculteiten: de Faculteit van Wijsbegeerte en Letteren, de Faculteit van de Rechten, de Faculteit van de Wetenschappen en de Faculteit van Geneeskunde.

schappen toegevoegd.

Bovendien heeft de Universiteit nog een Bijzondere Handels-school, een Hooger Instituut voor Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde en een Hooger Instituut voor Lichamelijke Opvoeding. Deze inrichtingen zijn elk voor zich verbonden aan de Faculteiten van de Rechten, van Wijsbegeerte en Letteren en van Geneeskunde.

In de Faculteit van Wijsbegeerte en Letteren, en in de Faculteit van de Wetenschappen worden vooral de leeraars voorbereid voor het middelbaar onderwijs, dus voor de Athenea en de Colleges. Verder moet men candidaat in de Wijsbegeerte en Letteren zijn om tot de studie van de Rechten, en candidaat in de Natuurwetenschappen om tot de studie der Genees-, Heelen Verloskunde en tot deze der Artsenijbereidkunde toegelaten te worden.

In de Faculteit van Wijsbegeerte en Letteren kan men studeeren in de Wijsbegeerte, in de Klassieke, Germaansche, Romaansche Philologie, in de Geschiedenis en Aardrijkskunde, in de voorbereidende vakken tot de studie der Rechten.

In de Faculteit van de Rechten kan men studeeren in de Rechtswetenschap, in het Notariaat, in de Staatswetenschappen, in de Bestuurlijke Wetenschappen en in de Sociale Wetenschappen.

In de Faculteit van de Wetenschappen kan men studeeren in de Wis- en Natuurkunde, in de Natuurwetenschappen: Scheikunde, Plantenkunde, Dierkunde, Delfstofkunde, in de voorbereidende vakken der Geneeskunde.

[p. 437]

In de Faculteit van Geneeskunde kan men studeeren in de Genees-, Heelen Verloskunde en in de Artsenijbereidkunde (graad van apotheker).

De Technische Scholen bestaan uit een School van Burgerlijke Bouwkunde en een School van Kunsten en Fabriekwezen.

In de School voor Burgerlijke Bouwkunde kan men studeeren in de Burgerlijke Bouwkunde, in de Mijnbouwkunde, in de Scheepsbouwkunde, in de Architectuur.

In de School van Kunsten en Fabriekwezen kan men studeeren in de Werktuigbouwkunde, in de Technische Scheikunde, in het Fabriekwezen en in de Electrotechniek.

In de Bijzondere Handelsschool kan men studeeren in de Handelswetenschappen, in de Consulaire Wetenschappen, in de Coloniale Wetenschappen en in de Financiewetenschappen.

In het Hooger Instituut van Kunstgeschiedenis en in het Hooger Instituut van Lichamelijke Opvoeding zijn er geen specialiteiten.

Aan de Universiteit worden vier verschillende graden verleend: candidaat, licentiaat, doctor en ingenieur.

De graden zijn of wel wettelijk of wel wetenschappelijk, naar gelang een zeker diploma vereischt wordt voor het uitoefenen van een ambt of beroep in den Staat: zoo b.v. mag niemand, volgens de wet, als leeraar in het middelbaar onderwijs van den Staat benoemd worden zonder minstens den graad van candidaat of licentiaat, in de meeste gevallen van doctor, te bezitten. Hetzelfde geldt voor advocaten en geneesheeren, die den noodigen wettelijken graad moeten hebben.

De Nolf-wet betreffende het gebruik der talen aan de Staatsuniversiteit te Gent

ART. 1. - Aan de Universiteit te Gent wordt het onderwijs in het Vlaamsch gegeven in de termen dezer wet. De Vlaamsche taal is de bestuurstaal van de Universiteit.

ART. 2. - In de faculteiten der wijsbegeerte en letteren, der rechtsgeleerdheid, der wetenschappen en der geneeskunde, mogen de studenten, voor de door de wet voorgeschreven leervakken, kiezen tusschen het Vlaamsch regiem en het Fransch regiem.

[p. 438]

Het Vlaamsch regiem bestaat voor de twee derden uit Vlaamsche lessen en voor een derde uit Fransche.

Het Fransch regiem bestaat voor de twee derden uit Fransche lessen en voor een derde uit Vlaamsche.

De verhouding wordt bepaald door het aantal uren, aan iederen cursus besteed.

ART. 3. - Het klinisch onderwijs van het doctoraat in de geneeskunde wordt in het Vlaamsch gegeven.

ART. 4. - De cursussen voor den graad van burgerlijk mijningenieur worden te Gent ingericht en in het Vlaamsch gegeven.

ART. 5. - Zoo bij toepassing van bovenstaande bepalingen de eene of andere tak van wetenschap, die op het programma der universiteiten staat, niet in het Vlaamsch onderwijs moest begrepen zijn, zal de Koning, bij in den Ministerraad beraadslaagd besluit, de noodige maatregelen treffen om het hooger Vlaamsch onderwijs in wetenschappelijk opzicht te volledigen, zonder inbreuk te maken op de voorschriften, voorzien bij de artikelen 2 en 4.

ART. 6. - Het gebruik van het Vlaamsch aan de Universiteit neemt in de verschillende faculteiten en scholen een aanvang met het academisch jaar 1923-1924 met de lessen van het eerste studiejaar en wordt van jaar tot jaar uitgebreid.

Zoo de omstandigheden het toelaten, zal de Regeering het inrichten van het Vlaamsch onderwijs bespoedigen, zonder echter inbreuk te maken op het recht der studenten, die hunne studiën in het Fransch hebben aangevangen, van ze in deze taal te voltooien.

ART. 7. - De studenten, die hunne studiën overeenkomstig de bepalingen van art. 2 dezer wet voltooid hebben, worden be-schouwd als hebbende voldaan aan de eischen, in taalopzicht gesteld bij de wet van 31 Juli 1921 voor het bekleeden va'n ambten bij de openbare besturen, evenals bij art. 49 der wet van 10 April 1890-3 Juli 1891 op het begeven der academische graden.

Wet van 31 Juli 1923.

Practisch gesproken en met inachtneming van het Koninklijk besluit tot uitvoering van de Nolf-wet werden

1^o Totaal vervlaamscht:

Het Bestuur der Universiteit, de Bijzondere Handelsschool,

[p. 439]

het Hooger Instituut van Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde, het Hooger Instituut van Lichamelijke Opvoeding;

2^o) Ontdubbeld met vrije keuze van Vlaamsch, Fransch of gemengd regiem (panacheering):

de Technische Scholen.

3^o) Voor de 2/3 Vlaamsch of Fransch met vrije keus van Vlaamsch of Fransch regiem:

de Faculteiten.

De gevolgen zijn dus:

1^o) dat men den graad van candidaat, licentiaat en doctor in de Handelswetenschappen en aanverwante specialiteiten, den graad van candidaat, licentiaat en doctor in de Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde, den graad van candidaat, licentiaat en doctor in Lichamelijke Opvoeding kan verwerven DOOR HET VOLGEN VAN UITSLUITEND VLAAMSCHE CURSUSSEN;

2^o) dat men den graad van candidaat, conducteur en ingenieur in de technische wetenschappen kan verwerven DOOR HET VOLGEN VAN UITSLUITEND VLAAMSCHE CURSUSSEN;

3^o) dat men den graad van candidaat en doctor in de Wijsbegeerte en de Letteren, in de Rechten, in de Wetenschappen, in de Geneeskunde kan verwerven DOOR HET VOLGEN VAN 2/3 UITSLUITEND VLAAMSCHE CURSUSSEN.

Voor 1/3 Fransch in de Faculteiten, als vroeger ALLES Fransch was, moesten de Vlaamsche studenten in 1923-1924 het Vlaamsch regiem ‘boycotten’! Zoo luidde de ukase van de extremistische drijvers. Ze zijn er, helaas, in roerende samenwerking met de verstokte ‘franskiljons’ in geslaagd de gehoorzalen van een aantal Vlaamschgezinde hoogleeraren, die aangewezen werden om in het Vlaamsch regiem te doceeren, gedeeltelijk te ontvolken. Treurige zegepraal, die de Vlaamsche Hoogeschool en de Vlaamsche Wetenschap in gevaar brengt!

Soms voeren de boycotters het feit aan, dat enkele professoren, die tegen de Vlaamsche beweging gekant zijn, in de Vlaamsche afdeeling hebben weten te dringen, en toch de Vlaamsche Hoogeschool bestrijden, o.a. door ook in de ‘Ecole des Hautes Etudes’ les te geven. Dat is stellig te betreuren; maar is dit een reden om aan de geheele Vlaamsche afdeeling

[p. 440]

den rug toe te keeren, en om te gaan zitten in de Fransche afdeeling, waarvan niet enkele professoren, maar de groote meerderheid anti-Vlaamsch zijn en in de ‘Ecole des Hautes moeten Vlaamsche studenten ze door hun aanwezigheid gaan steunen?

Hoe is het dan mogelijk dat Vlaamsche studenten het met hun geweten overeen kunnen brengen, de lessen te ‘boycotten’ van mannen als Aug. Vermeylen, H. Van de Weerd, H. Van Werveke, J.J. Fransen, J. Vercoullie, H. Logeman, F. Polderman, K. Van de Woestijne, Fr. De Backer, L. Speleers, F. Van der Mueren, P. De Keyser, A. Kluyskens, Niko Gunzburg, P. De Pelsmaeker, R. Miry, C. De Bruyne, A. De Ridder, R. Foncke, A. Van Waesberghe, J. Storme, J. Van Overbeke, C. Wasteels, E. Verschaffelt, A. Lembrechts, A. Claeys, C. De Jans, M. Basse, A. Merten, R. Goubau, J. Meeuwissen, J. Gillis, O. Steels, J.F. Heymans, E. De Somer, Fr. De Beule, G. Tijtgat, Fr. Daels, A. Bessemans en meer anderen, die allen in 't Vlaamsch doceeren of zullen doceeren?

Toch moeten de toekomstige studenten, die het wel meenen met het ‘vervlaamschingsproccs’, niet denken dat zij gansch alleen zullen staan met hun keus van het Vlaamsch regiem. Een aantal moedige studenten, - hulde zij hun hier toegebracht, - zijn hen voorgegaan op den weg van het gezond verstand en van den plicht.

Het Vlaamsch regiem telt, twee jaar na het toepassen der Nolf-wet

1^o) In de Bijzondere Handelsschool (candidatuur)	22 stud.
in het Hooger Instituut van Kunstgeschiedenis (candidatuur),	11 stud.
in het Hooger Instituut van Lichamelijke Opvoeding (candidatuur),	9 stud.
2^o in de Technische Scholen (cand.),
a) Uitsluitend Vlaamsch	4 stud.
b) Gemengd regiem: 45 stud. op 212 Vlamingen (Belgen in 't Vlaamsch gedeelte wonend)
3^o) in de Faculteit van Wijsbegeerte en Letteren (candid.) Vlaamsch regiem	9 stud.
in de Faculteit van Wetenschappen (candid.)	6 stud.

[p. 441]

Vlaamsch regiem (Doctoraat: de studenten vroegen en bekwamen de vervroegde toepassing van de wet: art. 6)	2 stud.
Notariaat (Rechten) 1^e jaar	4 stud.
(De Faculteiten van de Rechten en van de Geneeskunde zullen in het academisch jaar 1925-26 insgelijks onderworpen zijn aan de Nolf-wet).
	_____
Totaal:	67 stud.

Vlaamsche Studenten!

Aan U, die thans de inrichting van de Gentsche Staatsuniversiteit en de draagkracht van de Nolf-wet kent, het besluit te trekken.

De ‘boycot’, die steunt op politieke drijfveeren of onberede-neerden kudde-geest, moet ge verwerpen als hoogst gevaarlijk voor de toekomst van de Vlaamsche Hoogcschool en van de Vlaamsche beweging.

Uw gezond verstand moetu zeggen dat uw plaats als Vlaming, als overtuigd Vlaamschgezinde, is in het Vlaamsch regiem aan de zijde der pioniers.

Daar alleen kunt ge daadwerkelijk als student uw Vlaamschgezind ideaal dienen: de vervlaamsching. d.i. de gezondmaking van het cultureel leven in Vlaanderen!

Gent en Brugge zijn niet op één dag gebouwd!

DE VLAAMSCHE HOOGESCHOOL IS IN WORDING TE GENT. Haar volledige opbouw is een kwestie van luttele jaren. Door uw inschrijving te nemen als student van het Vlaamsch regiem helpt ge mee bouwen aan dien Tempel der Vlaamsche Wetenschap, waarvan onze vereerde voorgangers een Mac Leod, een de Raet, hebben gedroomd als de rijk vloeiende bron der cultuurwaarden van het Vlaamsche volk onder de beschaafde volkeren van de wereld.

Vlaamsche studenten, geen woorden meer, maar daden! Doet uw plicht! WORDT STUDENTEN VAN HET VLAAMSCH REGIEM!

Of beeldt gij u in dat, toen de eerste wetten aangenomen werden, waaraan wij de gedeeltelijke vervlaamsching van het middelbaar onderwijs te danken hebben, een Julius Vuylsteke,

[p. 442]

een Hugo Verriest of een Max Rooses, wier toewijding aan het Vlaamsche ideaal toch niemand betwijfelen zal, aan de Vlaamsche jeugd den raad gegeven hebben de Vlaamsche leergangen, hoe karig uitgemeten ook, te boycotten?

Zij hebben integendeel die gedeeltelijke vervlaamsching begroet als een stap vooruit in de goede richting, en het beste bewijs dat zij gelijk hadden is wel, dat wij zonder die wetten niet eens een noemenswaardig aantal studenten zouden hebben, die kunnen meevoelen met de nooden van ons volk!

En thans, nu gij kans ziet om zooveel Vlaamsche lessen te volgen te Gent, die u moeten bekwamen uw vaardigheid en uw kennis ten dienste te stellen van uw volk, zoudt gij, Vlaamsche studenten, u laten weerhouden door romantische drogredenen, die u den zin doen verliezen voor de werkelijkheid en uw plicht?

Uw plicht, zeggen wij, want het is veel moediger de lessen in de Vlaamsche afdeelingen te volgen en waakzaam te blijven, opdat de toepassing van de huidige formule zoo gunstig mogelijk uitvalle voor de Vlamingen, dan te gaan kniezen en brommen in gesloten lokalen. Uwe aanwezigheid te Gent in de Vlaamsche afdeeling beteekent niet eens dat gij de huidige Hoogeschool-formule tot de uwe maakt; zij beteekent slechts, dat gij uw plicht als Vlaamsch student vervullen wilt.

‘Naar Gent’ weze dus de leus; ‘naar Gent in de Vlaamsche afdeeling’. Uw volk roept het u toe, want het heeft uw voorlichting en kennis noodig!

J. HOSTE Jr.