De Vlaamsche Gids. Jaargang 12

[p. 95]

Bevordering van den Nederlandschen Zang

Lezer, kent gij liet Comiteit van het Willems-fonds ter Bevordering van den Nederlandschen Zang?

Misschien wel, misschien ook niet.

Sedert 1871 heeft het 33 reeksen liederen met klavierbegeleiding uitgegeven (eigenlijk 38, daar sommige reeksen in tweeën werden gesplitst) en ook eenige gemengde koren, samen zoowat 380 nummers, waarvan verschillende herhaalde malen werden herdrukt: een 5e, een 7e, een 10e uitgave is in die reeksen zoo heel zeldzaam niet; ja, ‘Ik ken een Lied’, van Willem de Mol, bracht het tot de 38e uitgave.

Die liederen werden voor een appel en een ei in den handel gebracht: in den beginne à 60, 75, 80 centimes, 1 fr., 1 fr. 25 c.; even voor den oorlog 1, 2, 3 fr.; in de laatste weken 2, 3, 4 fr.

En de bijtreders tot het Comiteit, die 6 fr. per jaar betaalden, kregen twaalf, vijftien liederen per jaar, later eenige minder, maar in ieder geval ten minste zes, voor een handelswaarde van 12, 13, 14 fr. voor den oorlog, 18, 19 fr. na den oorlog, zoodat in de laatste dagen het lidmaatschap op 10 fr. (voor Nederland 5 gulden) werd gebracht.

Ieder jaar worden toondichters van Noord en Zuid uitgenoodigd, om composities in te zenden. Een keurraad, die voor zeer streng doorgaat (Vlaamsche en Noordnederlandsche musici), beoordeelt de aangeboden liederen.

Als we den catalogus der uitgaven doorloopen, die op aanvraag gaarne gezonden wordt, vinden we daar wel eens een ‘duivelken’ naast een ‘engelken’, maar dan toch namen als Gevaert, De Mol, Richard Hol, Van Gheluwe, Blaes, Nicolaï, Benoit, Antheunis, L.F. Brandts Buys, M.A. Brandts Buys, Hendrika van Tussenbroek, Catharina van Rennes, Waelput, Florimond van Duyse, Lebrun, Van den Eeden, Mestdagh, Keurvels, Cornelie van Oosterzee, Van Hoey, Mortelmans, Van der Méulen, Andelhof, Mathieu, Nolthenius, van Tetterode, Wagenaar, Gilson, Roels, Blockx, Paul d'Acosta, H.W.G. van Nieuwenhoven, E. van Nieuwenhoven, Schrey, Candael, Amold Spoel, H. Willems, J. Toussaint de Sutter, Leo Van der Haegen...

Die lijst zal wel voor zich zelf spreken.

En slaan we het vaktijdschrift ‘Muziek-Warande’ open van 1 Juli 1923, dan vinden we daarin een heel gunstige beoordeeling van de voorlaatste reeks.

Wilt gij eenige citaten? Mij goed, al zeidet ge daarna: Hier is 't in de schaar.

‘Opgevat in den bekenden trant der “Prijsliederen”, waarmee Leo Van der Haegen naam heeft gemaakt, munt de fraaie compositie “Bittere Kelk” niet enkel uit door gevoel en stijl, maar zij is vooral geschreven met groote kennis van de technische middelen, waarover de menschelijke stem beschikt. Dat zingt van zelf! Zijn onze Vlaamsche bas-barytonzangers wel eens op zoek naar degelijke voordrachtnummers, hier zullen zij een kolfje naar hun hand vinden.

[p. 96]

“O sedert gij...” van Candael is zangerig en poëtisch; daarbij, een streeling voor het oor.

In “Door Woud en Regen” van Mathieu werd ik getroffen door een verzorgde declamatie en een sobere, doch voorname harmoniseering.

“Morgenwandeling” houd ik voor een der beste liederen van Roels, bijna zijn meesterlijke “Herdenking” waard (in de 28e reeks opgenomen) en zich onderscheidend door natuurlijkheid, poëzie, meesleepende kracht.

In “Avondgang” gaf E. Van Nieuwenhove iets heel teeders, heel fijns, dat modern is, doch misschien wat moeilijk valt voor Vlaanderen.

In Willemot's “Van den Mulder en de Mulderin” hebben we te doen met een echt volkslied. Die muziek weegt niet zwaar, maar het dingetje behaagt en sleept mee. Trouwens, het versje is geroepen om veel goed te maken.

Slotindruk: een degelijke reeks, op de hoogte der schoone Willemsfondsliederen van voor den oorlog.’

Laten wij nog aanstippen dat het Comiteit, naast het uitgeven van oorspronkelijke Nederlandsche zangstukken, ook het zangonderwijs bevordert en jaarlijks eenige van zijn liederen schenkt aan de leerlingen die zich in de Conservatoria of in de Normaalscholen op 't gebied van den Nederlandschen zang onderscheidden.

Laten we er vooral bijvoegen dat de Liederavonden, die zeker wel iets hebben bijgedragen tot ontwikkeling van kunstsmaak, persoonlijke waardigheid en stambewustzijn, dank zij het initiatief van het Comiteit ontstaan zijn (in het Lakenmetershuis te Gent, November 1903).

En laten we dan de vraag stellen: Verdient zoo'n Comiteit niets meer dan platonische waardeering? Verdient het geen stoffelijken steun?

In ieder Vlaamsch gezin waar er een piano is, las ik eens in een weekblad, zou men tot het Comiteit van het Willems-fonds moeten toetreden, des te meer daar men twee-, driemaal de waarde van de bijdrage in zangstukken terugkrijgt.

Er zijn veel piano's in de Vlaamsche gezinnen; er zijn niet bijster veel leden in het Comiteit...

Ge vraagt, lezer, wat ge doen kunt?

U als lid aangeven, 22, Vrijdagmarkt, Gent.

Of, nog practischer en goedkooper, 10 fr. storten op postchekrekening 105147 van Pol Anri, waarnemend secretaris-penningmeester, Gent.

Denk er desnoods eens over na, maar niet te lang: ge weet wel wat er van uitstel komt.

Het bestuurjaar begint 1 November.

De 34e reeks liederen, die ter pers gaat en deze maand aan de bijtreders van 't vorig jaar zal uitgedeeld worden, bevat zangstukken van Emile Mathieu, Arthur Meulemans, Herman Meulemans, Leo Van der Haegen, Ernest Van Nieuwenhove en Arthur Verhoeven en zal in den handel 20 fr. 50 c. kosten.

Voor 1 Februari 1924 worden inzendingen (liefst kunstliederen, die niet te moeilijk zijn) voor de 35e reeks ingewacht.

A.