De Vlaamsche Gids. Jaargang 9

[p. 138]

Ontgoocheling.

Meisjeszielen zijn als broeikasplanten, zoo broos en teer! ...

Rusteloos liep ze de kamer op en neer, als wilde ze iets ontvluchten, dat haar vervolgde. Een angstig droeve trek stond om haren mond. Nu eens sloeg ze de handen saam, hief ze dan weer als in machteloosheid ten hemel, en hare oogen staarden verschrikt in de ruimte, alsof ze iets vreeselijk wanhopigs zagen. Eindelijk zonk ze neer op een stoel bij het venster en sloeg de handen voor de oogen. - Zij kon zich niet meer herinneren hoe het kwam dat het gesprek plotseling zulk eene onvoorziene wending nam. Zij voelde zich zoo zonder wensch, zoo blij en gelukkig, en als in een droom luisterde zij naar zijne woorden, die zacht en eentonig vielen, gelijkmatig als het murmelen van een beekje. En dan... Heel duidelijk hoorde ze hem weer zeggen:

‘Alle jonge mannen hebben vrouwen bezeten, zonder haar lief te hebben - dat is toch hun voorrecht!’

Ze hoorde die woorden vallen, één voor één, zwaar als hamerslagen, en alles verbrijzelen wat ze in hare ziel als een tempel opgebouwd had! Het was een tempel waarin ze geleefd had, verre van het gewoel en de onrust des levens; - niemand had er ooit een blik in geworpen. Daar had ze de liefde aanbeden en gevoed, in stilte, als de vestalinnen het heilige vuur. Nu stond de tempel in lichtelaaie, - een oogwenk onoplettendheid, en het heilige vuur, zijne banden verbrekend, werd boos en verslindend als alle ontketende passies en elementen. Zij stond er bij en wrong de handen; ze hadde willen redden, blusschen, - 't was onmogelijk. Nu stond ze bij de puinen, die smeulden...

O ja, toen ze voelde hoe de grond onder hare voeten wegzonk, hoe ze haar evenwicht verloor, had ze naar redding uitgezien, naar

[p. 139]

woorden gezocht om te doen herroepen wat ze niet gelooven wilde, niet gelooven kon! Neen, neen, er moesten uitzonderingen zijn, vele, vele, en hij moest tot hen behooren! - Hadde zij hem dat kunnen zeggen! Maar ach, geen woord kwam over hare lippen!

Hij zag niet den pijnlijken indruk, dien zijne woorden op haar maakten, en sprak verder, hare ziel verwondend:

‘Hoe velen zijn niet reeds op vijftien, zestienjarigen leeftijd gevallen?’

Neen, neen, zij moest afwenden, - als een drenkeling klampte ze zich vast aan de hoop.

‘Maar gij gelooft toch aan de liefde? - Gij hebt toch ook wel een ideaal? - Hebt gij er nooit aan gedacht, dat er eens een gevoel over u komen zou, grootsch en machtig, onweerstaanbaar als de dood, een gevoel dat het leven vullen zal met ongekenden glans en heerlijkheid? - Als dan die groote passie komt, dan zijt gij arm, dan kunt ge niet rein en zuiver als zij, die gij uitverkoren hebt, de liefde ontvangen, omdat ge vroeger al genomen hebt, zonder te minnen, omdat gij de natuur geweld hebt aangedaan!’

Zij schrok zelve over haren moed, zulke gedachten te uiten, gedachten waarvan ze voorheen het bestaan nog niet vermoedde. Hartstocht had op den bodem harer ziel gesluimerd, en de moed der vertwijfeling gaf haar die woorden in! Haar hart klopte tot springens toe; - zij voelde maar al te wel dat het een strijd was om leven en dood, om geluk of bittere vertwijfeling. Hij moest herroepen, moest zeggen dat velen, velen werkelijk goed en zuiver waren, en dat van hen die één enkel maal gestruikeld en gevallen waren, velen afschuw en berouw gevoeld hadden, en zich weer hadden opgericht, en sterk en moedig hunnen weg gingen - beter en grooter nog dan de anderen, omdat ze verleiding kenden en haar weerstonden!

Zij sidderde in verwachting van wat komen zou - nog was immers niet alles verloren? - Was er niets in hare trekken te bespeuren van den storm, die woedde in hare ziel? - Vermoedde hij niets van wat er in die meisjesziel omging of achtte hij het beter haar elke illusie te ontrooven?

Koelglimlachend sprak hij:

‘Waarom zouden wij onze driften bedwingen? De wereld ver-

[p. 140]

langt dit niet van ons - aan hemel of hel gelooven we niet! Het leven is kort, kort als een droom. Waarom zouden we niet genieten van alles wat ons geboden wordt? - Het ware onzinnig zich plichten op te leggen, die geene vruchten dragen!’

Een oogenblik was ze als door den bliksem getroffen, het woelde vreeselijk in hare ziel.

‘De wereld!’ Hoe klein, hoe nietig! Alsof eene deugd, die alleen beoefend werd voor het oog van de wereld, nog langer eene deugd was! Hoe klein waren zij, die het oordeel van de wereld moesten vreezen, om zich recht te houden, om goed te zijn!

En dit waren de sterke mannen en gebieders van haar geslacht, diegenen naar wie zij en hare gezellinnen hunkerden als naar den verlosser, aan wie zij hunne ziel, geheel hunne persoonlijkheid overgeven wilden in volle vertrouwen, niets meer eischend, geheel versmeltend met hen, omdat ze de grooteren, de sterkeren zijn, voor wie zij neerzinken in bewondering en aanbidding! .... Welke ironie!

Zoo was de laatste slag gevallen. Uiterlijk was ze kalm gebleven; - zij was wel wat stil, maar dat was zij dikwijls! - Toch was er iets in haar gestorven. - Een verraderlijke nachtvorst was gekomen; alle botten en bloemen, die, door de eerste warme lentezon uitgelokt, sproten en bloeiden, had hij plotseling met zijnen kouden adem vermoord. Zoo was ook alles wat goed, warm en hoopvol in haar was, vernietigd, en zij voelde zich ledig als eene pop, een levenloos werktuig.

Nog was ze als verpletterd onder den slag; - ze kon niet schreien, er was immers niets gebeurd? Zij was jong, gezond en blozend, verstandig en bemind door allen die haar kenden. Wat wilde ze meer? - En toch, toch....

Een droom was verdwenen, eene illusie verwoest. - Waarom moest die in haar wortel schieten en groeien, groeien, tot ze een noodwendig deel van haar zelf was, als ze toch onmogelijk, onbereikbaar bleek? Met open oogen was ze door het leven gewandeld en was toch blind geweest. Plotseling had men den blinddoek haar voor de oogen weggerukt, haar ziende gemaakt. Het licht was overweldigend helder binnengedrongen, maar het had haar verplet, vernietigd. - En nu snakte zij er naar, toch weer blind te mogen worden, dit vreeselijke,

[p. 141]

leelijke te mogen vergeten. Helaas, ze wist maar al te goed, dat ze dit niet kon, dat ze voortaan alle ellende, al het ruwe in zijne leelijkste vormen zou zien, dat het haar verwonden zou met scherpe doornen, en zij nooit weer rust zou vinden, - nooit weer!

Of zou ze soms niet eindelijk, vermoeid door die eeuwige worsteling, doen als zoovele anderen, zich schikken in het onafwendbare, overeenkomsten sluiten met het leven en zich tevreden stellen met eenige armzalige brokken, droog en beschimmeld, om toch niet geheel arm en vreugdeloos door het leven te gaan, om toch ook iets te ontvangen van den disch des levens? ....

Neen, o neen, zij moest sterk zijn, sterk en moedig, trouw aan hare grondbeginsels, alleen en verlaten, maar zonder berouw, ongeknakt door storm en onweer, onberoerd door het leven.

Zij voelde hoe klein en hulpeloos ze werd, hoe arm, zonder het ideaal dat ze nagestreefd had, en neergezonken bij het venster, schreide zij om hare zwakheid en hulpeloosheid als een kind.

Maria Sils.