Vestdijkkroniek. Jaargang 2009

[p. 77]

Rubrieken

De redactie van de Vestdijkkroniek meent dat lezers gebaat zijn bij alle over Vestdijk beschikbaar komende informatie. Tenslotte is Vestdijk nogal eens in het nieuws, duiken er feiten op of valt zijn naam in een onverwachte context. De Vestdijkkroniek achten we bij uitstek de plaats waar die informatie bijeengebracht kan worden. Te denken valt ook aan signalering van artikelen in tijdschriften en dagbladen, recensies, herdrukken, boeken over Vestdijk, berichten over veilingen, uitgeversrestanten en dergelijke. De lezer kan in de rubriek gezocht en aangeboden zijn of haar wensen kenbaar maken.

Nieuwe uitgave
Uit de aanbiedingstekst voor: S. Vestdijk, Kind tusschen vier vrouwen. Amsterdam, uitgeverij Atlas, 2009. Bezorging dr. H.T.M. van Vliet.

Kind tusschen vier vrouwen werd in 1972, een jaar na Vestdijks dood, uitgegeven in een herspelde editie. In het najaar van 2009 zal bij uitgeverij Atlas te Amsterdam een geheel nieuwe uitgave van Kind tusschen vier vrouwen verschijnen in de serie Oerboek. Deze editie geeft de tekst van de roman voor het eerst in de oorspronkelijke spelling en interpunctie van Vestdijk: de versie van 1933. Eveneens voor het eerst is de tekst voorzien van uitvoerig commentaar, ondersteund door talrijke illustraties. In afzonderlijke essays worden de ontstaans- en tekstgeschiedenis beschreven. En aan de hand van Terug tot Ina Damman wordt ten slotte uiteengezet hoe Vestdijk zijn oerboek tot een reeks van kleinere romans heeft omgewerkt.

Uit tijdschriften, dagbladen en verder

Stomme film

Vestdijk verzorgde ten tijde van de stomme film in theater Olympia in Den Haag de muziek als pianist. Dit onthulde Rico Bulthuis tegenover Hans Pars in Cinematheekkrant 94 (december 2000). Volgens Bulthuis ‘roffelde in Olympia Vestdijk op de piano’. Hierop zat een spiegel gemonteerd zodat de pianist de stomme film kon volgen. ‘Als het onweerde in de film dan werd er links op het toetsenbord geroffeld en bij liefdesscènes gebeurde dat rechts’, aldus Bulthuis.

Passie voor poëzie

Henny Vrienten is een groot poëziekenner. Voor de weekkrant Opinio verzorgde hij een jaar lang de rubriek ‘Zwaan kleef aan’, waarin het ene gedicht onbedoeld naar het andere verwijst. Via meeuwen en moeders, naar krisende wijze met elkaar in verband gebracht. Ook dichters uit verschillende tijden en uiteenlopende landen blijken meer te delen dan men zou denken. Het gaat van de zwaan van García Lorca naar die van Gerlach; van de steen van Drummond de Andrade naar die van Dèr Mouw; en van de bommen van Rodenko naar die van Holub. Maarten Moll interviewde Henny Vrienten in Het PAROOL van 18 februari 2009 naar aanleiding van het verschijnen van Zwaan kleef aan, een door Vrienten samengestelde poëziebloemlezing waarin hij als in Opinio gedichten van over de hele wereld en uit alle tijden met elkaar verbindt. Muzikant-componist Vrienten, vooral bekend als zanger van Doe Maar, blijkt een groot poëziekenner en - liefhebber te zijn.

‘Ik heb het een hele tijd verborgen gehouden. Dit is eigenlijk mijn coming-out, op mijn zestigste, één van de eerste keren dat ik over mijn passie voor poëzie praat. Ik vond het lang onwennig om poëzie te kopen. Een man die een gedichtenbundel koopt, je zou toch denken dat dat meer iets voor jonge meisjes is. Ik heb het altijd voor de buitenwereld weggehouden, het was echt iets van mezelf. Maar nu ik mijn derde bloemlezing heb gemaakt, na die over Slauerhoff en de Tachtigers, vraag ik me af waarom ik het nog zou verbergen. Ik ben nu eenmaal van de poëzie.’

‘Poëzie geeft me veel meer voldoening dan proza. De liefde voor poëzie is pas echt begonnen toen ik, na Doe Maar, had besloten dat mijn leven zich niet alleen meer op het podium zou afspelen, maar meer thuis, al componerend. En thuis, in de nabijheid van mijn boekenkasten, hoort ook mijn passie voor poëzie. Ik begin nog wel eens aan proza, maar na vier alinea's denk ik; ik moet terug, terug naar de poëzie.’ Al staat ook Ulysses van James Joyce in zijn boekenkast. ‘Maar dat is eigenlijk ook poëzie,’ zegt Vrienten.

Wil hij alles begrijpen? ‘Ik hoef niet alles te begrijpen. Je voelt bijvoorbeeld een sensatie maar je begrijpt niet helemaal wat er staat. Dat kan later komen. T.S. Eliot

[p. 78]

willen begrijpen als je het al mooi vindt? Ik moet ermee leren leven dat dat niet altijd lukt. Er wordt wel eens gezegd dat als je niet meteen begrijpt wat er staat, het nooit iets kan zijn. Dat is echt onzin. Een gedicht dat je niet helemaal begrijpt maakt je ook bescheiden.’

Vrienten is Shakespeare- en T.S. Eliot-fan. Planken vol heeft hij van en over hen. ‘Ook de dichter Simon Vestdijk heb ik heel hoog zitten. Die drie, daar kun je een leesleven mee vullen. Dan heb je niet zoveel anders meer nodig. Al zijn er natuurlijk ook nog Gorter, Leopold, Lucebert, Nijhoff en Gerhardt. Ja, allemaal doden.’

Dicht Henny Vrienten zelf ook?

‘Nee. Als ik morgen wakker word en er borrelt een gedicht op, en ook nog één dat er toe doet, dan zal ik het zeker niet laten. Maar ik ben al heel tevreden met het lezen van wat hier staat. Lezen heeft mij veel opgeleverd. Kijk, je wordt geen dichter, je bent het. Ik heb talent voor componeren, dat is mijn adem. Ik heb dat niet met de taal. Het is beter om jezelf niet voor de gek te houden en te erkennen: ik ben geen dichter. Trouwens, men zegt dat er meer dichters zijn dan lezers, en er moet toch iemand zijn die dat spul leest?’

Henny Vrienten, Zwaan kleef aan, De Harmonie, 96 pagina's, ISBN: 9789061698807, € 16,-

Literaire propaganda

Uit NRC Handelsblad, 23 maart 2009: ‘De Stichting CPNB exploiteerde voor haar thema's vaker titels van literaire meesterwerken zonder wederdienst voor de auteur die zo'n titel heeft verzonnen. Dat is onhandig en het werkt ook averechts. En het kan anders. Trek voor de Boekenweek een vergeten meesterwerk met een aansprekende titel voor het voetlicht, bij wijze van thema. Kies ervoor, propageer het, entameer de gelegenheidsuitgaven, bewijs de eeuwigheidswaarde van goede boeken. Denk bijvoorbeeld aan Op afbetaling van Simon Vestdijk. Droomkoninkje van Herman Heijermans. Gods goochelaartjes van Augusta de Wit. De lijst is eindeloos en doet watertanden.’

Gezocht en aangeboden

De heer Eric Tromp (e-mailadres: [e-mail]) biedt aan: Vestdijkkronieken nummers 1 t/m nr. 89, inclusief de registers. Prijs 1 euro per stuk plus verzendkosten.

Lezersaanbieding

Nabij het beeld van Anton Wachter in Harlingen staat de Harlinger Aardewerk- en Tegelfabriek aan de Voorstraat 84. Dit familiebedrijf heeft het oude ambacht van ‘Gleibakker’ dat tussen 1598 en 1933 beoefend werd in ere hersteld en Harlingen weer op de kaart gezet als stad waar origineel, handgevormd en beschilderd aardewerk geproduceerd wordt. Als lid van de Vestdijkkring kunt u een toepasselijk product van dit bedrijf met een aantrekkelijke korting bemachtigen. Het gaat om een tegeltje met de afmetingen 13 × 13 cm, met een afbeelding van het Anton Wachter-beeldje. U kunt in bezit komen van het tegeltje door overmaking van € 19,95 (winkelprijs € 22,50) op rekening 2652301 t.n.v. ver. Vestdijkkring te Amsterdam onder vermelding: tegel AW.