Vestdijkkroniek. Jaargang 2009

[p. 77]

Rubrieken

De redactie van de Vestdijkkroniek meent dat de lezers gebaat zijn bij alle over Vestdijk beschikbaar komende informatie. Tenslotte is Vestdijk nogal eens in het nieuws, duiken er feiten op of valt de naam Vestdijk in een onverwachte context. De Vestdijkkroniek achten wij bij uitstek de plaats waar die informatie bijeengebracht kan worden. Te denken valt ook aan de signalering van artikelen in tijdschriften en dagbladen, recensies, herdrukken, boeken over Vestdijk, berichten over veilingen, uitgeversrestanten en dergelijke. De lezer kan in de rubriek gevraagd / gezocht zijn of haar wensen en vragen kenbaar maken.

Uit tijdschriften, dagbladen en verder

Gesignaleerd De keizer en de astroloog Kees 't Hart ISBN 9789021434865 Uitgeverij Querido € 18,95

Is ‘godjeswanen’ een Vestdijkiaanse uitdrukking? In de roman van Kees 't Hart wordt een Simon opgevoerd als een pas afgestudeerde arts, die zelf aan wanen lijdt. Deze Simon wordt uitgenodigd aan het hof van Wilhelm II in Doorn, dorp van de donder. De Duitse keizer ging in 1918 in ballingschap in het neutrale Nederland. Hij liet korte tijd later ‘enkele kleinoden’ naar Nederland overkomen, persoonlijke bezittingen uit verschillende van zijn Duitse paleizen: genoeg voor 59 wagonladingen.

Tot 1920 woonde hij in kasteel Amerongen, daarna tot zijn dood in 1941 in Huis Doorn. De Nederlandse regering weigerde hem uit te leveren aan de geallieerden en hield vast aan haar neutraliteitspolitiek. De geallieerden waren te oorlogsmoe om een conflict hierover op de spits te drijven. Overigens wilde de oude koningin niets met de ex-keizer te maken hebben.

De ex-keizer is zeer geïnteresseerd in astrologie, een onderwerp waarvoor ook Simon een meer dan gemiddelde belangstelling koestert. Maar de jonge arts is niet alleen in Huis Doorn om Wilhelms horoscoop te trekken. Zijn leermeester, professor Godefroy is bezig met de genezing van de keizer van woedeaanvallen en wanen die een gevolg zijn van een geboortetrauma, met een lamme linkerarm tot blijvend gevolg. Een arm die hij gedurende zijn carrière op elke foto zorgvuldig wist te verbergen. 't Hart schept een mengeling van ‘als en dan’. Als



Vestdijk in de Doornse bossen had gewandeld, had hij de houthakkende keizer kunnen treffen. Dan had er zich een gesprek kunnen ontwikkelen over de stand van de sterren. Kees 't Hart laat beide personen in de roman een ontwikkeling doormaken, die ruimte biedt voor een fantasievolle leesmiddag. Lees daarna van de grote meester: De koperen tuin, Terug tot Ina Damman of Afscheid van Simon door Mieke Vestdijk-Verhoeven.

Piet Grijs in Vrij Nederland van 1 november 2008 naar aanleiding van De keizer en de astroloog:

‘Over de beste Nederlandse romanschrijver van de twintigste eeuw, Simon Vestdijk, is veel geschreven. De beste biografie verscheen in 2005, geschreven door Wim Hazeu. Een betere biografie zie ik niet komen. Nu is er een roman verschenen, waarvan de hoofdpersoon Simon

[p. 78]

heet. Simon is afgestudeerd als arts, doet aan astrologie, schrijft gedichten, wil misschien psychiater worden, lijdt aan lastige depressies, en wordt aan de lopende band verliefd op meisjes en vrouwen die waarachtig ook op hem vallen. Het boek speelt rond het jaar 1928 en Simon is rond de dertig. Dat moet dus Simon Vestdijk zijn.

Ik heb Vestdijk één keer in mijn leven gezien toen ik met mijn vader naar Doorn was gefietst. Zijn vrouw deed open, de schrijver stond op de trap, mijn vader liep naar boven, en ik ging met de hond spelen, terwijl zijn vrouw mij limonade inschonk. Ik had toen nog geen roman van Vestdijk gelezen, maar kort daarna las ik ze allemaal en nu, zestig jaar later, doe ik dat nog steeds. Ik weet dat u denkt dat Wolkers of Reve of Hermans de beste romanschrijvers waren van de twintigste eeuw, maar u vergist zich, en in de komende eeuwen zal men dat gaan inzien.’

En Daniëlle Serdijn in de Volkskrant van 7 november 2008:

‘Vestdijk leeft! Hij is al jaren dood, zijn leespubliek slinkt met de dag, wat de schrijver nog dooier maakt dan hij al is. Maar hij is terug. Schrijver en dichter Kees 't Hart (1944) reanimeerde Simon Vestdijk (1898-1971) en gaf hem een glansrol in zijn nieuwe roman De keizer en de astroloog. Wonderlijk om te zien hoe 't Hart er in zijn roman in is geslaagd niet alleen Vestdijk tot leven te wekken, maar ook diens weerbarstige stijl heeft weten te evenaren. Vestdijk lezen is: je overgeven aan traagheid, aan bespiegelingen, aan langdurige beklemming. Soms moet je zelfs opnieuw beginnen. Maar de beloning bestaat uit treffende (psychologische) observaties, en levenslang bruikbare inzichten. De keizer en de astroloog vergt eenzelfde soort overgave. Het onderscheidt zich hierin van een roman als De revue (1999), waarmee 't Hart de Multatuliprijs won en de shortlist van de Libris Literatuurprijs haalde.

[...]

Dat op zichzelf is al een hele kunst. Nog mooier is dat 't Hart met dit verhaal precies de holte heeft gevuld die de geschiedenis heeft achtergelaten: Wilhelm II en Vestdijk woonden allebei in Doorn, hadden dezelfde belangstelling voor bepaalde onderwerpen. Dat het in werkelijkheid níet is gegaan als 't Hart heeft beschreven, is eigenlijk een mirakel. Met De keizer en de astroloog brengt 't Hart zo niet alleen een eerbetoon aan de schrijvende arts Vestdijk, maar perfectioneert hij bovenal de geschiedenis. Dat is wat literatuur vermag.’

Gezocht en aangeboden

Joke F. Verzuu (Ravelrode 16, 2717GC Zoetermeer) biedt aan: pocketboek Hernomen confrontatie door Theun de Vries. Met opdracht voorin door de auteur: ‘Aan hare Excellentie Dr. M. Klompé, in bijzondere hoogachting van de auteur, 28-08-'68.’ (€ 20,00 inclusief porto).

Hank Ort ([e-mail]) biedt enkele nette, dubbele exemplaren uit zijn verzameling aan voor € 12,50 per deel. Het gaat om: De dubbele weegschaal (Verz. muziekessays 5), De vijf roeiers (Verz. romans 22), De verminkte Apollo (Verz. romans 24, met de latere blauw/zwarte stofomslag), Op afbetaling (Verz. romans 25), De vrije vogel en zijn kooien (Verz. romans 30), Een huisbewaarder (Verz. romans 45) en De held van Temesa (Verz. romans 37, zonder stofomslag 37, € 10,00).

Affiche voor de aankondiging van de lezing na de jaarvergadering 2008.