Onwenselijke kritiek
In NRC Handelsblad van 25 oktober jl. heeft Max Pam de samenvatting van de brieven die Ans Koster schreef aan Vestdijk toen hij in '42 en '43 als gijzelaar gevangen zat in St. Michielsgestel (Vestdijkkroniek septemberdecember 1991, nr. 72-73) ‘onwenselijke kritiek’ genoemd. Dat mag. Uit mijn voorwoord tot deze aflevering haalt hij aan dat uit een gesprek met A.C.M Vestdijk-Van der Hoeven bleek dat die brieven van Ans Koster niet publiceerbaar werden geacht omdat ze ‘haar zouden blootstellen aan kritiek, die onwenselijk is, en die eveneens degenen zouden treffen die tot openbaarmaking zouden zijn overgegaan.’ Dat maakt Pam meteen achterdochtig, schrijft hij, want: ‘Hoezo? En door wie? Is hier een hogere macht in het geding, of zo?’
Die vraag mag natuurlijk gesteld worden. Maar niet het antwoord dat Max Pam voor het gemak dan maar zelf verzint. Als hij ‘vertaalt wat er eigenlijk bedoeld wordt’, gaat hij zich te buiten aan een aantal voor mevrouw Vestdijk kwetsende verdachtmakingen. Hij gaat ervan uit, zonder zich daarvan op de hoogte te hebben gesteld, dat zij het is die de beslissing “niet publiceerbaar” heeft genomen. Hij veronderstelt dan (‘Stel nu eens’) dat die brieven het beeld van Vestdijk zelf en niet die van Ans Koster zouden aantasten. Ans Koster zou groot onrecht zijn aangedaan door die samenvatting. En die ene onverkorte brief van haar die is opgenomen, is ‘ongetwijfeld afgedrukt ter illustratie van de stelling dat Ans Koster niets te vertellen had’, weet hij in zijn achterdocht nog te vermelden.
Als verzorger van deze aflevering van de Vestdijkkroniek, getiteld ‘Gevangen zat ik maanden’, wil ik de onschuldige lezer van NRC Handelsblad de voorlichting geven, die hem door Pams kwaadsappige suggesties wordt onthouden. Het besluit om de briefwisseling ongepubliceerd te laten om de redenen die ik in mijn voorwoord weergaf (zie boven) is genomen door de Stichting Adminstratiekantoor Auteursrechten S. Vestdijk. Toen onder bestuur van mr. Th.R. Bremer, drs M. Pijnenborg, mevrouw Vestdijk en de kinderen Dick en Annemieke Vestdijk. Bovendien is voorafgaand aan het besluit extern advies ingewonnen van Tom van Deel en de uitgeverijen De Bezige Bij en Nijgh & Van Ditmar. Op grond van dit besluit, en om de brieven van Vestdijk gepubliceerd te krijgen, heb ik mevrouw Vestdijk het aanbod gedaan de briefwisseling af te drukken met samenvattingen van de brieven van Ans Koster in de Vestdijkkroniek. De complete briefwisseling, kan ik eraan toevoegen, ligt nu voor geïnteresseerden ter inzage in het Letterkundig Museum in Den Haag.
De onwenselijke kritiek waarover Max Pam zich zo beledigend uitlaat, lijkt dus eerder toepasselijk op zijn boosaardig stukje in NRC Handelsblad, dat onder genoemd motto ‘stel nu eens’ suggesties van laaghartige motivering van mevrouw Vestdijk wil oproepen. Stel nu eens, denk ik op mijn beurt, dat Max Pam een behoorlijk journalist zou zijn, of gewoon een fatsoenlijk man... Maar nee, dan zit ik toch ook op het verkeerde spoor.
Amsterdam
Max Nord
⋆ Dit ingezonden stuk werd door NRC Handelsblad op 7 november 1991 sterk ingekort, ja in gecensureerde vorm, gepubliceerd. (Redactie Vestdijkkroniek)
Auteursrechtelijk beschermd