Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1955

[p. 201]

Vergadering van 20 april 1955

Waren aanwezig: de heren Ger Schmook, bestuurder, Prof. Dr. E. Rombauts, onderbestuurder, Dr. C. de Baere, wd. secretaris;

de heren leden: Fr. Lateur, Prof. Dr. L. van Puyvelde, Dr. H. Teirlinck, Prof. Dr. J. Muls, E. Pr. Prof. Dr. J. van Mierlo, L. Baekelmans, Prof. Dr. L. Grootaers, Dr. E. Claes, Prof. Dr. E. Blancquaert, Prof. Dr. Fr. Baur, Dr. W. van Eeghem, Dr. J. Lindemans, M. Gilliams, Prof. Dr. L. Indestege, R. Herreman, Prof. Dr. A. van Loey, Prof. Dr. J.F. Vanderheyden en Prof. Dr. J.L. Pauwels.

de heren Prof. Dr. A.J.J. van de Velde, binnenlands en Prof. Dr. C. Tagliavini, buitenlands erelid.

Afwezig met kennisgeving: de heren Prof. Dr. A. Carnoy, Prof. Dr. H.J. van de Wijer, Prof. Dr. Fr. de Backer, G. Walschap en Prof. Dr. R. Foncke.

Verslagen.

1. De notulen van de plenaire vergadering van 16 maart werden goedgekeurd.

2. Goedgekeurd ook de verslagen van Prof. Dr. J. van Mierlo en Prof. Dr. A. van Loey, resp. over de vergadering van de Commissie voor Cultuurgeschiedenis en over de vergadering van de Commissie voor Onderwijs en Nederlandse Lexicografie, eveneens op 16 maart.

Mededelingen namens de Vaste Commissies.

I. - Verslag over de vergadering van de Vaste Commissie voor Moderne Letteren, door de heer G. Schmook, lid-secretaris.

Waren aanwezig: de heren leden Lateur, Muls, Baekelmans,

[p. 202]

Claes, Schmook (secretaris), Gilliams, Herreman, Vanderheyden.

Hospiterende leden: de heren leden De Baere, Van Eeghem, Lindemans, Van Loey, Van Mierlo, Van Puyvelde, Rombauts.

1. Op de agenda komt voor: Commissie van Advies bij het N.F.L. - Bibliotheca Flandrica. - Voorstel-Elsevier tot uitgave van een gedeelte der Franse reeks.

Prof. Dr. J.F. Vanderheyden neemt, bij afwezigheid van de voorzitter en ondervoorzitter, die zich hebben laten verontschuldigen, het voorzitterschap waar.,

Dr. C. de Baere, voorzitter van de Commissie van Advies, leidt de bespreking in.

Hij herinnert aan de moeilijkheden, die de Commissie van Advies ondervindt bij de onderhandelingen over de publicatie van de Bibliotheca Flandrica, verwijst naar een artikel van de heer P. Brachin over de belangstelling voor het Nederlands in Frankrijk, alsmede naar een schrijven van Marnix Gijsen over de samenstelling van de reeks met het oog op de Amerikaanse lezers. Voorts geeft hij kennis van de opmerkingen van de heer K. Jonckheere, letterkundig adviseur bij het Bestuur per Schone Kunsten, die hem op zijn verzoek een lijst deed toekomen van werken, welke naar zijn opvatting voor de Franse reeks in aanmerking zouden komen. Ten slotte stelde hij enkele principes voorop, waaraan de lijst van de te vertalen werken zou moeten beantwoorden.

Hierop wordt aan het voorstel der firma Elsevier een levendige bespreking gewijd, waaraan de heren Vanderheyden, Schmook, Herreman, Claes, Baur en Lateur deelnemen.

Zo de vergadering de poging van ev. uitgevers billijkt om stem in het kapittel te hebben bij het ontwerpen van lijsten of de vaststelling in de volgorde van de vertalingen, dan wenst de Commissie toch de naam, en dus het gezag van de Academie, niet gehecht te zien aan privé initiatieven. De formule houdt zekere gevaren in.

De Commissie is, met het oog op de verspreiding van de Vlaamse literatuur, de firma, Elsevier dankbaar voor haar voorstel; zij meent echter de Academie te moeten voorstellen niet in te gaan op het aanbod als dusdanig, maar geeft in overweging het Nationaal Fonds te verzoeken, na te gaan of het als Fonds de bescherming

[p. 203]

van de uitgave op zich zou kunnen nemen, met dien verstande evenwel dat, in voorkomend geval, voor elke titel de goedkeuring moet verworven worden van de Academie, zoals reglementair voorzien. De Commissie kan aanvaarden, dat een uitgeverij om auspiciën in globo verzoekt van meer dan één werk ter wille van de verzekering van het afzetgebied.

De Commissie stelt de Academie voor de heer De Baere opdracht te geven verslag uit te brengen in de Commissievergadering van het Nationaal Fonds, waarna de zaak voor practische uitvoering verder door de Academie opgenomen kan worden.

Hierop volgt een discussie over de criteria, die gelden bij de samenstelling van elke lijst, en die wel nooit eeuwigheidswaarde kunnen hebben. Het ware wel goed enige lenigheid te betonen bij de toepassing en nooit absoluut uit te gaan van een schoonheidsvisie van één school om - tegenover het oordeel der historie - gevrijwaard te worden voor eenzijdigheid.

Aan de bespreking nemen verder deel de heren Baur, Herreman, Claes en Van Mierlo.

2. De heer Van Eeghem legt ter opname in de Verslagen en Mededelingen een opstel voor van de heer lic. Danhieux handelend over toneelopvoeringen (platteland) in de XVIII^e eeuw.

De Commissie verzoekt collega's Van Eeghem en Rombauts het stuk te beoordelen.

II. - Verslag over de vergadering van de Vaste Commissie voor Middelnederlandse Taal- en Letterkunde, door de heer Prof. Dr. E. Rombauts, lid-secretaris⁽¹⁾.

Waren aanwezig: de heren Van Mierlo, Van Puyvelde, Blancquaert, Grootaers, Baur, Van Eeghem (Voorzitter), Lindemans, Rombauts (Secretaris), De Baere (Ondervoorzitter), Van Loey, Pauwals.

Hospiterende leden: de heren Claes, Herreman, Muls, Schmook, Teirlinck, en de heer A.J.J. Van De Velde, binnenlands erelid.

Op de agenda: 1 Bespreking van de lezing van Prof. Dr Leo Van Puyvelde over de Taal van Jan van Eyck.

(1) Goedgekeurd in de vergadering van 15 juni

[p. 204]

De bespreking loopt hoofdzakelijk over de volgende punten:

1^o)	de geslachtsnaam Van Eyck en de herkomst van de schilder;
2^o)	de localisatie van de Limburgse woorden in een opschrift op een tekening van Jan van Eyck, inzonderheid de drie typische woorden: bleik, nase en auge, die alle naar Oost-Limburg wijzen;
3^o)	de mogelijke betekenis van de op blz. 7 voorkomende onbekende woorden: hecheren, brat;
4^o)	de interpretatie van Van Eyck's kenspreuk: Als ick can;
5^o)	de twee disticha op een schilderij van Jan van Eyck welke voor jaarschriften doorgaan.

De gedachtenwisseling, die hiermede niet beëindigd is omdat bepaalde punten een nieuw onderzoek verdienen, zal ev. voortgezet worden in de vergadering van dezelfde Commissie, tijdens de juni-vergadering van de Academie.

2. Verslag van de Commissarissen belast met het beoordelen van het door Dr. Rob. Roemans ingezonden opstel over het Hulthemse handschrift.

De voorzitter geeft kennis van de besluiten van dit verslag, waarvan de conclusie luidt dat de ingezonden bijdrage niet voor publicatie in de Verslagen en Mededelingen in aanmerking kan komen. De Commissie stemt hiermede in.

3. Agenda van de volgende vergadering (juni).

Zoals uit punt 1 van dit verslag reeds blijkt, zal de bespreking over de lezing van Prof. Van Puyvelde voortgezet worden.

Mededelingen van de wd. Secretaris.

1. Onderscheiding. - Prof. Dr. H.J. van de Wijer werd benoemd tot Dr. in de Letteren honoris causa van de Universiteit te Salamanca.

2. Tentoonstelling Keizer Karel en zijn Tijd. - Prof. Dr. E. Blancquaert vertegenwoordigde de Academie bij de opening van de tentoonstelling ‘Keizer Karel en zijn Tijd’, op 2 april, in het Museum voor Schone Kunsten te Gent.

3. Herdenkingshulde van wijlen Prof. Dr. August Ver-

[p. 205]

meylen. - De herdenkingshulde aan wijlen Prof. Dr. August Vermeylen in het Paleis der Academiën te Brussel, op 19 maart ll., werd bijgewoond door de heren leden: Ger Schmook, bestuurder, Dr. C. de Baere, wd. secretaris, Fr. Lateur, Dr. H. Teirlinck, Prof. Dr. Fr. de Backer, Dr. W. van Eeghem, J. Kuypers en Prof. Dr. A. van Loey.

4. Vergadering van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen te Amsterdam. - De heer Ger Schmook, bestuurder, was verhinderd de vergadering bij te wonen. Prof. Dr. E. Rombauts, onderbestuurder, was als vertegenwoordiger der Academie aanwezig.

5. Borstbeeld van Karel van de Woestijne. - Door de heer Hubert Du Bar, Bevelandstraat, 59, Gent, werd het door wijlen zijn vader, Lodewijk Du Bar, geboetseerde gipsen borstbeeld van Karel van de Woestijne aan de Academie geschonken.

Een brief van dankbetuiging zal aan de schenker gezonden worden.

6. Aansluitend bij deze mededelingen bracht de heer Prof. Dr. E. Rombauts bondig verslag uit over zijn verblijf te Amsterdam (zie hierboven) en gaf de heer Ger Schmook kennis van het telegram, dat de Academie vanwege de Heer Minister van Openbaar Onderwijs van Italië naar aanleiding van de receptie van haar buitenlands erelid Prof. Dr. C. Tagliavini mocht ontvangen, alsmede van de beslissing van de Universiteit te Padova om aan deze instelling een leerstoel Nederlands op te richten, gelijkwaardig aan die voor het Frans, Engels en Duits.

Aan de heer Minister van Openbaar Onderwijs en de Raad der Universiteit zal een brief van dankbetuiging gezonden worden.

Commissie van Advies bij het N.F.L.

1. Het jaaroverzicht 1954 alsmede de voorstellen der Commissie in zake het toekennen van subsidiën, het aankopen van werken ter verspreiding in het buitenland, en het uitbetalen van het leesgeld aan de leden van de leescomité's, worden goedgekeurd.

[p. 206]

1. Jaaroverzicht. Beschikbare gelden. - Op 1 januari 1954 beschikte het Fonds over 642.887 fr. Op 1 januari 1955 over 521.100 fr.

Als inkomsten gedurende het jaar 1954 vallen te vermelden: Staatstoelage: 270.000 fr. Aandeel van de Academie in de opbrengst van de taks op de openbare boekenveilingen: 20.000 fr. Totaal: 290.000 fr.

Vergaderingen. - De Commissie vergaderde vijfmaal: op 5 februari, 7 april, 4 juni, 3 september en 3 november.

Inzendingen. - Rechtstreeks door de auteurs, of door bemiddeling van hun uitgevers, werden haar, met hoop op een uitgaveof een aanmoedigingspremie, 94 werken, w.o. 22 mss. benevens 4 tss. toegezonden, tegenover 48, nl. 10 mss., 47 boeken en 1 ts., in 1953. Naar de letterkundige genres ingedeeld: 41 werken in scheppend proza, 27 gedichten en bundels gedichten, 9 toneelspelen, 14 essays en 3 verzamelwerken.

In 40 gevallen werd door de Academie, op voorstel van de Commissie, steun verleend; 18 werken werden voor verspreiding in het buitenland aangekocht. In 58 gevallen dus was het oordeel van de Commissie gunstig, in 40, ongunstig; percentgewijs uitgedrukt: 59% gunstig, 41% ongunstig. In 1953 was de verhouding ongeveer dezelfde.

Subsidiën. - Het totaal van de in 1954 toegekende premiën (tijdschriften inbegrepen) bedraagt 213.500 fr. tegenover 134.000 fr in 1953. Hier dient nog aan toegevoegd te worden een bedrag van 22.500 fr. (in 1953, 4.000 fr.) voor revalorisatie der Academische Fondsprijzen.

Aan auteurs en tss. kwam aldus rechtstreeks ten goede: 213.500 fr. + 22.500 fr. = 236.000 fr. tegenover 134.000 fr. + 4.000 fr. = 138.000 fr. in 1953⁽¹⁾.

Aangekocht ter verspreiding in het buitenland. - Zoals reeds aangestipt, werden 18 werken aangekocht voor het buitenland. Dit bracht een uitgave mee van 213.650 fr. tegenover 141.697 fr. voor 17 boeken in 1953.

(1) De subsidiën, die door de Academie in haar vergadering van 19 januari 1955 toegestaan werden, werden op de begroting 1955 uitbetaald.

[p. 207]

Een lijst van die werken moge hier volgen.

Lode Baekelmans	De nuchtere Minnaar.
Raymond Brulez	Het Mirakel der Rozen.
Arthur H. Cornette	Dagen te Rome.
Filip de Pillecyn	Mensen achter den Dijk.
Maurice Gilliams	De Kunst der Fuga.
Marnix Gijsen	Joachim van Babylon.
Julien Kuypers	Donderkoppen.
Hubert Lampo	Terugkeer naar Atlantis.
Achilles Mussche	De Broeder van Hamlet.
Id.	Aan de Voet van het Belfort.
Andre M. Pols	Mozart.
Herman Teirlinck	Het Gevecht met de Engel.
Leo van Puyvelde	Kunst en Kunstgeschiedenis.
Gerard Walschap	Bejegening van Christus.
Id.	Een Mens van goede wil.

Verzamelde Gedichten van Karel Van de Woestijne (Minderaa).

Verzamelde Werken van August Vermeylen.

Honderd Schrijvers van onze Eeuw.

Tijdschriften voor het buitenland. - 90 abonnementen met bestemming voor het buitenland werden genomen op de drie tss. Dietsche Warande en Belfort, De Vlaamse Gids en Nieuw Vlaams Tijdschrift. Daarenboven 100 ab. op De Periscoop.

Dit betekent een uitgave van 69.195 fr. tegenover 71.787 fr. in 1953.

Bibliotheca Flandrica. - In 1954 heeft de Commissie de moeilijkheden niet kunnen overwinnen, die de publicatie van de B. Fl. in de weg staan. In dit opzicht valt er niet veel toe te voegen aan het algemeen rapport over de periode 1949-1954 (1ste halfjaar).

In de Duitse reeks verscheen de bloemlezing uit het werk van Guido Gezelle onder de titel Rauschendes Ried.

De onderhandelingen voor de uitgave van de Franse reeks werden voorlopig stopgezet: Mw. Arnaud, die hierbij als tussenpersoon optrad, heeft vruchteloos gepoogd bij enkele Franse uitgevers een gunstig gehoor te vinden.

De heer A.K. van Riemsdijk zette zijn onderhandelingen

[p. 208]

voort met Engelse uitgevers. Hij is voor enkele weken overleden. De heer A.J. van Riemsdijk, zijn zoon, heeft zich aangemeld om het werk van zijn vader voort te zetten.

Over de Italiaanse reeks, geen nieuws.

Vertalingen. - Een Engelse vertaling van de Wandelende Jood werd gehonoreerd met 7.500 fr. Een zelfde bedrag werd toegekend voor een vertaling in het Engels van het werk Aan de Waterkant, door Julien Kuypers, en voor de aankoop van een zeker aantal exx. van Elckerlyc in de Franse bewerking van Herman Teirlinck.

Uitgaven - Ter verspreiding van de Vlaamse literatuur in het buitenland werden de volgende bedragen besteed:

	1954	1953
Aankoop van boeken	213.650 fr.	141.697 fr.
Ab. op de tss.	69.195 fr.	71.787 fr.
Bibliotheca Flandrica	25.000 fr.	......
Vertalingen	7.500 fr.	22.500 fr.
	_____	_____
Totaal	315.345 fr.	235.984 fr.

Globaal bedrag van de uitgaven voor steun aan de Vlaamse literatuur

Rechtstreeks aan de auteurs (subsidiën)	236.000 fr.	In 1953: 138.000 fr.
Verspreiding van Vl. werk in het buitenland	315.345 fr.	235.984 fr.
	_____	_____
Totaal	551.345 fr.	373.984 fr.

Deze bedragen kwamen ten goede aan 48 schrijvers en 8 tss.

2. Voorstel tot uitgave van een Franse reeks der Bibliotheca Flandrica. - Dit voorstel, waarover de Commissie geadviseerd heeft, werd grondig gunstig onderzocht in de vergadering van de Commissie voor Moderne Letteren.

De heer Ger Schmook, lid-secretaris van de Commissie, brengt over deze zitting verslag uit (zie hierboven).

Het wordt door de Academie goedgekeurd.

[p. 209]

Boek aangeboden.

Eerw. Pr. Prof. Dr. J. van Mierlo biedt aan de Academie een ex. aan van de 6^e bijgewerkte en verbeterde druk van zijn Beknopte Geschiedenis van de Oud- en Middelnederlandse Letterkunde, Standaard-Boekhandel, 1954.

Mededelingen namens de Commissie voor aankoop van Boeken.

Prof. Dr. J.F. Vanderheyden, lid-secretaris, legt verslag ter tafel over de zitting van de Commissie die te zamen met de Bestuurscommissie te Gent gehouden werd op Woensdag 30 maart 1955.

Dit verslag luidt als volgt:

Waren aanwezig: de HH. Ger Schmook, E. Rombauts, C. de Baere, W. van Eeghem en J.F. Vanderheyden.

Verslag werd door de heer G. Schmook, Bestuurder, namens het Bestuur der Academie uitgebracht over de algemene toestand van het Archief en van de Bibliotheek van de Kon. Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde.

Tot het verhelpen van de ongelukkige toestand, waarin de Bibliotheek en het Archief van de Academie zich bevinden, worden door de Commissie, op voordracht van de Bestuurscommissie, verschillende practische maatregelen voorgesteld, dit meer in 't bijzonder om in de kortst mogelijke tijd tot een volledige inventarisering van het bibliotheekbezit en ordening van het archief te kunnen overgaan. Wenselijk wordt immers geacht, bij de secretariaatswisseling, de nieuwe Bestendige Secretaris voor de toekomst van de aansprakelijkheid in de thans bestaande toestand ontlast te zien, en tevens de nieuwe Bestendige Secretaris onverwijld de middelen aan de hand te doen om orde in de huidige chaos te scheppen.

Buiten het aanschaffen van de onmisbare materiële hulpmiddelen, zoals kaartenkastjes, stelt de Commissie nog voor de heer Minister van Openbaar Onderwijs te verzoeken zo spoedig mogelijk te willen overgaan tot de aanstelling van een opsteller, die met de inventarisering van het archief zou belast worden.

[p. 210]

Deze opsteller zal rechtstreeks van de Bestendige Secretaris zelf afhangen en van deze zijn wel omschreven opdracht ontvangen.

Elk jaar zal door de Commissie voor Aankoop van Boeken verslag over het verloop van het werk uitgebracht worden, zodat de Academie zich van de toestand van de bibliotheek rekenschap zal kunnen geven.

Een aantal voorstellen tot aanschaffing van werken voor de bibliotheek werden voorts door de Commissie onderzocht.

Het verslag wordt zonder voorbehoud goedgekeurd.

Mededeling namens de Bestuurscommissie.

De Heer C. de Baere bracht verslag uit over de vergadering van de Bestuurscommissie te Gent de 30^e maart 1955.

Aanwezig: de heren G. Schmook, voorzitter, Prof. Dr. E.E. Rombauts, ondervoorzitter, C. de Baere, wd. secretaris en Lode Baekelmans, lid.

Afwezig met kennisgeving: Prof. Dr. H.J. van de Wijer.

1. Als eerste punt kwam op de agenda voor: het toewijzen van het drukken van de bekroonde verhandeling ‘De 13de-eeuwse middelnederlandse oorkondentaal te Brugge en omgeving’, door P. van Haverbeke.

Na kennisneming van de ingezonden offerten en onderzoek van de erbij horende proefblaadjes beslist de Commissie eenparig aan de Academie voor te stellen, het drukken van dit werk toe te wijzen aan de drukkerij George Michiels, Corverstraat, 13, te Tongeren.

2. De Bestuurscommissie gaf aan de heer De Baere, wd. secretaris, volmacht voor de verrichtingen op het effectendeposito der Academie bij de Nationale Bank van België.

3. De Commissie behandelde daarenboven verschillende punten van huishoudelijke aard, die aan de Academie medegedeeld worden.

Het verslag wordt goedgekeurd. De Academie verklaart zich accoord met het voorstel van de Bestuurscommissie in zake de publicatie van de verhandeling van de heer Van Haverbeke.

[p. 211]

Geheime Zitting.

Overeenkomstig de bepalingen van Art. 42 van het Huishoudelijk Reglement wordt overgegaan tot de verkiezing van een gewoon lid ter vervanging van wijlen de heer Dr. Leo Goemans.

De heren Prof. Dr. A. van Loey en Prof. Dr. J.L. Pauwels fungeren als stemopnemers.

De Eerw. Heer Prof. Dr. José Aerts (Albert Westerlinck), hoogleraar aan de Universiteit te Leuven, wordt verkozen.

De uitslag van de verkiezing zal onverwijld medegedeeld worden aan de Heer Minister van Openbaar Onderwijs, met verzoek die aan Z.M. de Koning ter goedkeuring te willen overmaken.

Lezing.

Bij de twintigste verjaring van het overlijden van Prof. Dr. L. Scharpé, in leven lid der Academie. - Lezing door Prof. Dr. J.F. Vanderheyden.

Na ons buitenlands erelid, Prof. Dr. C. Tagliavini, begroet te hebben, die intussen was binnengekomen, dankt de heer Bestuurder Spreker voor dit ‘uit diens gemoed gegrepen portret’ van wijlen ons eminent medelid. De tekst van deze herdenkingshulde zal in de Verslagen en Mededelingen opgenomen worden.