Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1943

[p. 189]

Wedstrijden: Vercoullie-prijs
Collectief verslag van de Jury voor den Vercoullie-prijs, 1^ste tijdvak

De jury vergaderde op 21 October 1942 en op 20 Januari 1943. Leden: E.P. Prof. Van Mierlo, voorzitter; Prof. Blancquaert, secretaris; Prof. Verdeyen, Prof. Grootaers, Prof. Baur.

Ingekomen is één werk, getiteld: Het Nederlandsch Geestelijk Lied in het begin van de 17^e eeuw. Nadat het werk door ieder van de leden gelezen was geworden en op de tweede vergadering besproken, besloot de jury tot het uitbrengen van volgend advies:

De ingezonden studie vertoont, zoowel wat den omvang van het thema als de uitvoering betreft, zeer ernstige hoedanigheden: In het eerste deel worden de liedboekjes, hun dichters en verzamelaars behandeld; in het tweede, de liederen zelf; en in een bijlage komen de beschrijvingen van de liedboekjes, het register van de liederen en een register van wijsveranderingen voor. Tot de goede gedeelten van het werk behooren de beschouwingen die het latere lied tegenover het Middeleeuwsche kenmerken en de classificeering van het godsdienstig lied in verschillende typen.

Daar tegenover staan echter vrij talrijke tekortkomingen. Een aantal grootere en kleinere problemen die verband houden met het behandelde onderwerp blijven onopgelost. Het blijkt niet duidelijk wat door geestelijk lied wordt verstaan. Niet alleen verzamelingen van liederen worden opgenomen, maar ook de werken van afzonderlijke dichters wier werk toch niet in de eerste plaats voor gezang schijnt bestemd te zijn, zooals De Harduyn, Makeblijde e.a.: maar dan dienden nog veel meer dichters te worden vermeld, zooals David, Heemsen, Boeckx, De Boodt, Stalpaert van der Wiele, enz.

Een te groot aantal naamletters en kenspreuken blijven onopgehelderd zonder dat uit de opgegeven bibliographie blijkt of de Schr. wel werken als Frederickx en van den Branden, Van Doorninck, De Kempeneer, Van der Haeghen, Arnold of zelfs den ouderen Witsen Geysbeeck hierop heeft nageslagen. In de

[p. 190]

lijst der geraadpleegde werken hadden bovendien ook de Alberdingh-Thijms, noch Huizinga mogen ontbreken, evenmin als sommige verhandelingen van Amaat Joos, Kan. Jan Bols, J.-Fr. Willems, Snellaert, of het recente werk van W.A.P. Smit.

Verder werd het behandelde thema niet verbonden met de groote cultuurhistorische stroomingen waartoe het behoort; deze baroklyriek van godsdienstige inspiratie wordt niet duidelijk gekenschetst, evenmin als er een verband wordt gezocht met de plastische barokkunst van denzelfden tijd, of met de gelijktijdige baroklyriek in andere landen.

De beoordeeling van de besproken liederen is in 't algemeen veel te oppervlakkig, en zoowel in het eerste als in het tweede deel mist men al te zeer de teksten zelf: een bloemlezing uit deze teksten zou hoogst welkom zijn geweest.

Eindelijk moet nog gewezen worden op de zeer gebrekkige taal. Men kan vormen als ‘ik wordt’ (p. 167), ‘wanneer men de geboorte beschouwd’ (116), ‘Maria die haar moederlijke zorgen besteed’ (116), ‘wij hebben het verdient’ (187), ‘voor het volk dichten en schreven zij’ (102) als - dan toch zeer ergerlijke - tikfouten beschouwen; maar de Marchant-spelling en die van De Vries - Te Winkel loopen voortdurend door mekaar; de verbuigingen komen doorloopend in het gedrang (‘niet minder gaat onzen dank naar...; den ijver wordt...; in de wijngaard...; van de naam...; tegenover den afvalligen...; het verlangen naar den geliefden...,’ enz.). Er komen talrijke gallicismen, germanismen en verkeerde wendingen voor als ‘onder verschillend standpunt beschouwd; niet alleen onder literair standpunt beschouwd; niet alleen onder literair maar ook onder cultuurhistorisch gebied; onder kunstopzicht; men zou wel kunnen er aan twijfelen of...; het meeste (= meestal); meerdere (= ettelijke, passim); ze toonen (= blijken) weinig vindingrijk te zijn; opdat (= omdat), op de eerste plaats (passim);... den tijd over te brengen door te zingen; wij zullen dan ook niet lang er over uitweiden (passim); in afgestorvenheid aan de wereld; noch (= nog, p. 216); zelf (= zelfs, p. 224), enz.

De schrijver heeft blijkbaar niet over den noodigen tijd kunnen beschikken om den vorm van zijn werk behoorlijk te verzorgen. Hij ondervindt ten slotte ook wel eenigszins het nadeel van het feit dat hij als eenige candidaat voor den Vercoullieprijs is opgekomen; hierdoor immers kan de jury de verdiensten

[p. 191]

en de tekortkomingen van zijn werk niet vergelijken met die van andere werken.

Het komt de jury echter voor dat de balans van de goede gedeelten tegenover de gebreken niet gunstig genoeg uitvalt om den prijs aan dit werk toe te kennen. De jury stelt dan ook voor, het bedrag van den prijs te reserveeren tot de volgende periode, om eventueel twee betere proefschriften te kunnen bekronen.

Namens de jury,
de verslaggever,
(get.) Blancquaert.

20-2-43.