Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1942

[p. 537]

Vergadering van 21 October 1942.

Zijn aanwezig: de heeren Prof. Dr. J. Van Mierlo, bestuurder, Lode Baekelmans, onderbestuurder, en Dr. L. Goemans, bestendig secretaris;

de heeren Prof. Dr. J. Muls, F.V. Toussaint van Boelaere, Prof. Dr. A. Carnoy, Felix Timmermans, Prof. Dr. J. Van de Wyer, Prof. Dr. A.H. Cornette, Emm. De Bom, Prof. Dr. L. Grootaers, Dr. A. Van Cauwelaert, Lode Monteyne, Dr. Ern. Claes, Prof. Dr. E. Blancquaert, Dr. J. Grauls, Prof. Dr. Fr. Baur, Dr. W. Van Eeghem, Dr. J. Lindemans, Prof. Dr. Fr. De Backer, Dr. F. De Pillecijn en Gerard Walschap, werkende leden.

Hebben zich laten verontschuldigen Prof. J. Salsmans, Prof. Dr. R. Verdeyen en Prof. J. Eeckhout, werkende leden.

_**_*

De bestendige secretaris leest het verslag van de September-vergadering. Het wordt goedgekeurd.

Aangeboden boeken

Door auteurs of uitgevers:

Boekenoogst 1942 (eerste halfjaar).

De Fraeye Léon - Deerlijk's Plaatsnamen.

Mengelingen den Heer Jozef Cornelissen aangeboden op zijn 75^e verjaardag den 23^e Juni 1941.

Door de stad Antwerpen:

Fritz Francken - Twintig Sonnetten, s.d. (1942) Antwerpen.

[p. 538]

Door het Ministerie van Openbaar Onderwijs:

Mededeelingen 1941 (35^e Jg.) n^r 1.

Door den Deutsch-Ausländischer Buchtausch:

Deutsche Meisternovellen. Leipzig. Insel-Verlag s.d.

Kluge, Kurt - Die Zaubergeige. Leipzig. Insel-Verlag s.d.

Seidel, Ina - Das Wunschkind. 2 dln. Leipzig. Insel-Verlag s.d.

Waggerl, Karl Heinrich - Das Jahr des Herrn. Leipzig. Insel-Verlag s.d.

Door de Universiteit Lund:

Aaroberättelse (Bulletin de la Société royale des Lettres (1941-1942). Erster Teil: Ueber einig Grundfragender Lateinischen Nomina (Syntax).

Mededeelingen namens de commissies.

I. - Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde. - Prof. Baur, secretaris legt verslag ter tafel over de zitting door de Commissie gehouden.

Waren aanwezig: de HHn. Goemans, Van Mierlo, Cuvelier, Carnoy, Vande Weyer, Blancquaert, Grootaers, Baur, Van Eeghem, Monteyne, Grauls, Lindemans en De Backer;

Hospiteerende leden: de HHn. De Bom en Baekelmans.

Prof. Dr. Verdeyen had verzocht te worden verontschuldigd.

Op de agenda staat: 1) De definitieve oplossing van den Reinaert-proloog. - Lezing door Prof. J. Van Mierlo, Bestuurder.

[p. 539]

Naar aanleiding van Prof. Frings' verklaring, dat de literatuur over den Reinaert-proloog een voorbeeld zou zijn van ‘philologisches Gezänk’, wordt betoogd, dat deze literatuur integendeel tot de definitieve oplossing heeft gebracht. Deze zal hier nogmaals worden toegelicht en tegen alle gemaakte opwerpingen verdedigd, om ze tot een blijvende verworvenheid van onze philologie te maken.

De definitieve oplossing leest in v. 6 den naam van een Fransch dichter, Perrout, zonder ontkenning. De klaarblijkelijkheid dier lezing wordt nogmaals aangetoond, en verder bewezen uit het verband van: dat die avonturen van Reinaerde en dietsche onghemaket bleven met: dat Willem ze dus hier in dietsche hevet begonnen; terwijl een lezing met: in dietsche onvolmaket bleven en in dietsche begonnen nooit eenigen bevredigenden zin kan geven.

Daarna worden de pogingen wederlegd, die aangewend werden om Perrot uit te schakelen, door twijfel te werpen op zijn auteurschap van de door Willem gevolgde branche Li Plaid. Verder worden de lezingen onderzocht die zoowel L. Willems als J.W. Muller van den proloog hebben gegeven. Daarbij wordt gewezen op fouten in de methode; op woorden en uitdrukkingen die in alle verklaring tot hun recht moeten komen; avonturen, onghemaket, volscreven vite, bouken, begonnen; in 't bijzonder op de tegenstelling in dietsche onghemaket, in dietsche begonnen.

Vervolgens wordt aangetoond, hoe de oorspronkelijke lezing, die voor het onmiddellijk publiek van Willem duidelijk genoeg was, door latere kopiisten, in den waan dat in v. 6 een dietsch dichter bedoeld was, is gaan veranderd worden. Zoo heeft ook L. Willems in 1897 gedaan. Zijn voornaamste opwerping, dat emendaties die door een later handschrift worden bevestigd, geen corruptelen zijn, zou iets beteekenen, indien zijn emendaties inderdaad door hs. F werden bevestigd. Maar dit werden zij, zelfs volgens Willems, niet.

De verschillen in taal, stijl, typeering tusschen beide helften van onzen Reinaert, zijn niet van dien aard, zelfs volgens L. Willems, dat zij het dubbel auteurschap wettigen, maar kunnen eenvoudig verklaard worden uit den verschillenden oorsprong van beide deelen en uit de persoonlijkheid van den dichter.

Tegen de opwerping dat de lezing Perrot gewaagd is, wordt

[p. 540]

betoogd, dat integendeel het behoud van Arnout in een gedicht dat van Perrot werd nagevolgd, gewaagd mocht heeten. Tegen de andere opwerping van Prof. Muller, dat zijn lezing conservatiever is, wordt betoogd dat integendeel de lezing met Perrout de handschriften het meest eerbiedigt: daar de lezing van hs. A geheel behouden blijft en slechts de dittographie Willem in Perrout wordt veranderd, terwijl Muller nu eens uit dit, dan weer uit dat handschrift zonder objectieve norma overneemt.

Als een hypothese wordt er aan het slot aan toegedicht, dat onze dichter zelf reeds in het handschrift van Li Plaid den naam Perrot verkeerd heeft kunnen lezen: zonder P namelijk, daar de P moest gerubriceerd worden en voorloopig overgeslagen, later vergeten werd, zooals dit meer met rubriceeringen in handschriften gebeurt.

2) Uitgave Van Hulthem-codex. - De secretaris van de Commissie stelt de Commissie op de hoogte van den stand der voorbereidende werkzaamheden voor deze uitgave. Een viertal Commissie-leden hebben zich reeds aangemeld voor het bewerken van een of ander onderdeel van den Codex. De hr. Bestendige Secretaris deelt aan de Commissie mede dat het Bestuur de noodige stappen heeft gedaan, om een volledige photocopie van het Van Hulthem-handschrift ter beschikking te doen stellen van de bij de nieuwe uitgave betrokken Commissieleden.

II. - Bestendige Commissie voor nieuwere Taalen Letterkunde. - Prof. Dr. Cornette, wnd. secretaris iplv. Prof. Salsmans, die verhinderd was de zitting bij te wonen, legt verslag ter tafel over de zitting door de Commissie gehouden.

Waren aanwezig: de HHn. A. Van Cauwelaert, ondervoorzitter, wnd. voorzitter, Muls, De Bom, Timmermans, Cornette, Baekelmans, Claes, De Pillecijn en Walschap.

[p. 541]

Hospiteerende leden: de HHn. Van Mierlo, Grootaers, Monteyne, Blanckaert, Van Eeghem en Lindemans.

Op de agenda staat: Gezellianum IV (het handschrift van Kerkhofblommen). - Lezing door Prof. Dr. Fr. Baur, werkend lid.

Prof. Baur spreekt over een, na publicatie van de Jubileumuitgave ontdekt, bijna volledig handschrift van Gezelle's Kerkhofblommen. Hij vergelijkt het met de lezingen van den eersten druk en haalt uit die vergelijking enkele voorloopige conclusies betreffende de zelfcritiek en de stijltendentie van den jongen Gezelle. Aan een volledige mededeeling van een door C. Gezelle slechts zeer onvolledig uitgegeven notitieboekje uit het jaar 1858 knoopt spreker eenige beschouwingen vast over den essentieel romantischen aard van den Gezelle uit die jaren, en hertoetst aan die kennis het afwijzend oordeel van Verwey over de Kerkhofblommen. Tot slot deelt spreker ook nog een aantal nieuwgevonden varianten mede, van andere stukken uit Kerkhofblommen en o.m. den volledigen tekst (acht strophen in plaats van vijf) van het zoo aandoenlijk gedichtje op Blankske Soete uit Kortrijk, plus de nog onbekende Fransche vertaling van dit stuk, door Gezelle zelf.

Dagorde

1^o - Lezing van Prof. Dr. J. Muls, De moderne Antwerpsche portretschilders. - Het overzicht van den Hr. Muls gaat van de romantiekers, waaronder vooral Wappers en Leys, over de tegen de romantiek reageerende Juliaan De Vriendt, Janssens, De Braekeleer, Van Beers, Luyten, Looymans, tot de hedendaagsche vooraanstaande portrettisten Vloors, Vaes en Opsomer. Ieder kunstenaar uit deze lange en schitterende reeks van schilders, waarop Antwerpen terecht trotsch mag zijn, wordt in zijn voornaamste werken

[p. 542]

en tendenzen gekenschetst. De Voorzitter dankt den Heer Muls voor zijn leerrijke voordracht en spreekt den wensch uit dat deze in de Verslagen en Mededeelingen zou opgenomen worden, wat de vergadering eenstemmig beaamt.

2^o - Wedstrijden der Academie voor het tijdvak 1940-1941. Uitreiking der diploma's. - Volgens een besluit door de Academie in haar zitting van 23 September ll. genomen wordt de

August Beernaert-prijs 1940-1941 toegekend aan den Heer Luc Indestege voor zijn dichtwerk Orpheus en Eurydike;

de Nestor Detière-prijs voor hetzelfde tijdvak wordt toegekend aan den Heer Jos. Janssen voor zijn tooneelstuk Hendrickje Stoffels;

de Joris Eeckhout-prijs voor dezelfde periode aan den Heer Anthony Strauven voor zijn Essay over Renier van Genderen-stort.

Twee prijsantwoorden werden door de Academie bekroond nl. het werk van Dr. Frans De Vrieze, getiteld Een studie over de oude en moderne plaatsnamen van de stad Tielt,

en het werk van Dr. Joseph Moors, getiteld Een nieuwe uitgave van de 14^de-eeuwsche Dietsche Oorkonden van de Abdij van Sint-Truiden, met een studie over Klank- en Vormleer der teksten.

De laureaten zijn allen aanwezig, behalve de Heer J. Janssen, die zich heeft laten verontschuldigen. De Heer Bestuurder reikt hun, onder het uitspreken van de gelukwenschen der Academie, het diploma uit.