Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1925

(1925)– [tijdschrift] Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde– rechtenstatus

Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Toponiemen uit de provinciën Antwerpen en Brabant
door Karel De Flou, werkend lid.

Nu men, vooral in de Brabantsche gewesten, over Toponymie begint te spreken en te handelen; nu reeds een student uit de hoogeschool van Leuven er in geslaagd is met een toponymisch gewrocht zijn doctoraat te verwerven, nu er eene Vlaamsche toponymische Vereeniging te Leuven tot stand gebracht is, en van regeeringswege steun voor zulke studiën beloofd werd, mogen wij het beste verhopen van den ijver der jongeren uit de provinciën Antwerpen en Brabant. Terwijl in Vlaanderen op dat gebied nog niet veel werkdadigheid te bespeuren valt, ziet men sedert een paar jaar in Brabant meer dan eene bijdrage over toponymie in het licht geven: Dr. J. Lindemans laat nu den tweeden druk van zijn Leiddraad bij de studie der Plaatsnamen verschijnen, terwijl Prof. Van de Wijer studenten voor het vak aankweekt en Prof. Carnoy onlangs eene verhandeling over de Plaatsnamen van de Brusselsche omgeving, bij de Koninklijke Vlaamsche Academie voorlas, als vervolg op eene vroegere mededeeling over De oudste Riviernamen van het Vlaamsche land.

_⋆⋆_⋆

Het werk dat wij zelf, voor het westelijk gedeelte van ons huidig en voormalig taalgebied hebben aangevangen, bedoelt het grootst mogelijk getal toponiemen, in verband met persoonsen geslachtsnamen, bijeen te zamelen en wederzijds te toetsen of in vergelijking te stellen. Uit dat materiaal zal moeten blijken wat voor soorten van benamingen in den loop der tijden als toponiemen dienst gedaan hebben, of nog zijn blijven doen, om allerhande geographische, hydrographische en andere bijzonderheden van landen en gronden, van wateren, leengoederen en dingen van den meest uiteenloopenden aard aan te duiden en van elkander te onderscheiden.

Bij een vluchtig inzien van ons Toponymisch Woordenboek, blijkt het, vooral voor den lezer uit andere gewesten dan de Vlaamsche, dat de soorten van benamingen hier merkelijk verschillen van de soorten, die elders gebruikelijk zijn. Als men de namen uit de Brabantsche gouwen met die van ons westelijk taalgebied gaat vergelijken, dan valt dadelijk een groot verschil,

in den woordenschat niet alleen, maar ook in de beteekenis der gebruikelijke toponiemen, in het oog, al zijn ook vele benamingen gemeengoed gebleken.

Zoo is het, dat eusels of eeusels en schommen (weleens collectief schommelinghe), den Vlaming zoo vreemd voorkomen als veken en valveken. Beemden zijn een Vlaming alleen uit de werken van Conscience en zijne tijdgenooten bekend geworden, terwijl hij daar ook met verbazing vernam dat rogge en tarwe in de Antwerpsche streken op het veld groeien, daar een veld in ons westland nagenoeg eene dorre heide beteekent. De voren zijn in westelijk Vlaanderen de greppels tusschen de bedden of legers van het zaailand; in Brabant wast, volgens Van Beers en andere dichters, het koren steeds in de voren... Met het woord heide gaan de Vlamingen zeer spaarzaam om; vijvers heeten in Brabant veelal wouwers en soms wijers; van zwanen en vriezen, die ook een slag van vijvers zijn, hoort men alleen in West-Vlaanderen; maar de mortels zijn in beide gebieden bekend, terwijl wij, in Brabantsche oorkonden, slechts eenmaal het woord brouw ontmoet hebben. Kouters ziet men haast nooit vermeld; faliën of foliën evenmin. Alle hoogten worden in beide landstreken met den titel van bergen vereerd, en de dalen zijn ginds en hier in volle gebruik.

Vlogen hebben wij tot dusver alleen in het Antwerpsche aangetroffen, terwijl het zuiden van West-Vlaanderen er letterlijk van krioelt. Eene lede schijnt voor den Brabantschen toponymist wel niet duidelijk: vandaar dat hij er de rechte beteekenis niet van vindt. Pamels zijn in beide landstreken bekend; mijlen daarentegen slechts in het westen; bliden kwamen voorheen in beide streken voor, alsook in Zeeland. Namen als hals, herent, waarde of weert, schor, polder, ven, dijkagie, moer- en deringland, meersch en weî zijn ons overal voorgekomen. De bevers, die men vaak nog met zekere dieren van gelijken naam blijft verwarren, schijnt men in oostelijk België zoomin te begrijpen als de naamverwante bieren, in weerwil van hunne veelzeggende composita, waar niet eens naar gelet wordt.

_⋆⋆_⋆

Van zekere benamingen en staande uitdrukkingen, die in Brabantsche land- en renteboeken voorkomen en bij de Vlamingen uit het westen nooit of zeer zelden gebruikt zijn geweest, mag hier ook wel een paar woorden gerept worden. Een paal oft reen is eene begrenzing; stijff een halff gemet is uit de Antwerpsche Kempen herkomstig; een bijvanck een hertganck (canton), eene tente en eene vrijheijt, waar twee zillen beemps liggen, naast een chijnshoff of een huijs met sijn aengelaegh, of

gheleghe, is louter Antwerpsch, en een gawech, die ons leidt naar eene plek waar een scap staende aande straete is te zien, vordert uitleg voor Vlamingen.

Doch, wij mogen daar thans niet verder op ingaan; want dergelijke woorden en uitdrukkingen doen zich in veel te dichte drommen voor.

Een wanterganck is even Antwerpsch als Vlaamsch; een lijcke bestaat dáár zoowel als in het arrondissement Saint-Omer; een pad is ook een gracht als in Vlaanderen: ‘Des winters als het regent, dan zijn de paedjes diep, ja diep’ (1566), en de paddebeken zijn ons wederzijds gemeene bekenden; een steghel of stye eveneens; maar een vrijthof is eigen aan Brabant, Limburg en 't westen van Duitschland. Eene vroente is den Vlaming onbekend, behalve hem, die wel weet hoe een verlaten stuk land, dat voghel, ofwel voghelweyde ligt, best voor vroente dienen kan, zoowel als een voghele sangh, die in alle gewesten bekend gestaan heeft. - Maeren en mosten hebben wij gemeen, zoowel als een bruel, een driesch en weiden of beemden waar het kwalificatief silver, silveren bij past. Eene vorre en het meervoud vorlen verstaat een Vlaming niet. Samenstellingen met mier- schijnen overal bekend geweest te zijn. Maar wat is dan toch een scheghel, een weyvelt, eene sarge te zeggen? Hier verdringen de vragen malkander, als 't ware om eene oplossing te krijgen.

_⋆⋆_⋆

In de provinciën Antwerpen en Brabant schijnen ons de groote leengoederen van meerderen omvang geweest te zijn dan in West-Vlaanderen, Guînes en Boulogne. Wellicht is hier te wijzen op de vergedreven verbrokkeling der eigendommen en landerijen in het westen van ons taalgebied.

_⋆⋆_⋆

Landwegen werden, in Antwerpen en Brabant, van in de oudste oorkonden, die wij raadpleegden, aldoor s Heeren strate, s Heeren wech, s Heeren bane geheeten, daar zij tot het openbaar domein behoorden, terwijl al de landwegen, heel Vlaanderen door, en ook in de nu franschgeworden streken, van in het diepste verleden tot op heden toe, een eigendom der aanpalende landbezitters gebleven zijn en slechts bij gedoogzaamheid of servitude voor het openbaar verkeer openstaanGa naar voetnoot(1). Dit heeft dan ook voor gevolg gehad, dat de landwegen, zoowel de heerwegen (= karrewegen) als de smallere voetpaden en jokwegen, in westelijk Vlaanderen veel talrijker zijn dan elders en ook tot de

allerminste toe, eenen naam dragen, die meestal historisch en geographisch verklaarbaar is, terwijl des Heeren strate aan de analyse ontsnapt. - Uit een gewild onderscheid in de soorten en eigenschappen der wegen, zijn in Brabant namen ontstaan als: lijde (soms leijde), voetwech en voetganck, gawech, paswech, enz., die in het westen niet of zeer zelden voorkomen. Een slag (= voetweg nevens een stuk land) schijnt men rond Antwerpen en Brussel zoomin te kennen als een vlaamschen teiswech, een dossewech en een viervoetwech. De woordvorm woch, later weug (en ten slotte weg), die aan het picardische voie beantwoordt, hebben wij in geene Brabantsche oorkonden aangetroffen.

Kempen zijn heiden, in Vlaanderen als in Brabant en Limburg. Een dietwech is specifiek brabantsch, maar kan geen ‘volksweg’ beduiden, daar immers alle wegen dit zijn, en de oude benamingen diedewech, Diedenghem (gemeente Dieghem), Diedebrugghe in oude schriften voorkomen. De haven is altijd een water, zij het een vlietje of een grooter kanaal, zoowel in de Brabantsche als in de Vlaamsche gewesten, zoowel in het land rond Calais en Boulogne als effenop in Engeland, waar de vorm avon geworden is: ook in West-Vlaanderen komen composita met avond- voor, waar haven = vliet, gracht gemeend is.

Naast de eigenlijke Toponiemen, zooals wij er daareven enkele in overzicht namen, moet een zorgvuldig beoefenaar der Toponymie ook zijne aandacht wijden aan de nadere bepalingen van soorten en eigenschappen welke in oude oorkonden aan die benamingen vastgeknoopt worden. Wat zal voor hem een weeck bosch mogen beduiden en een bedrijf met ofwel zonder mannen? En hoe is de stand van dingen, die, in Brabant veel meer dan in Vlaanderen, als quaet of quaeije betiteld worden? In beide gewesten vindt men namen waar stryt en crakeel aan toegevoegd werden, zonder dat men, in weerwil van reeds gewaagde etymologiën, de rechte beteekenis daarvan geven en bewijzen kunne. Wie geeft ons voor Midden-België de juiste bepaling van hof, ridderhof, bedrijf, stede, hoeve en hoevestede? En waarin is het onderling verschil gelegen?

Wie geeft ons eerlang de juiste beteekenis van stockgoet, heerlijcke partije, blecbosch, woonstad, onghespleten (ongedeeld) lant, tsaeije, schoofflant, bodem van leene (foncier), eene tente, eene plecke ende stede?

Om daarin te beter te slagen, zal de Brabantsche toponymist een nuttigen arbeid verrichten met al de plaatsnamen en hunne kwalificatieven van even over de hedendaagsche Waalsche taalgrens in Limburg, Luik, Waalsch-Brabant, Henegouwen, enz. op te nemen om vast te stellen in welke mate die namen overeenstemmend zijn met deze van de meer noordwaarts gelegen

plaatsen uit het Vlaamsch taalgebied, en tevens hoe de kwalificatie bij de Waalschsprekende bevolking behouden gebleven of veranderd geworden is.

_⋆⋆_⋆

De plaatsnamen zijn in de Brabantsche landen zoo rijk in aantal als kleurig van soorten. Om een zwak denkbeeld van die woordenrijkheid te geven en tevens een voorproefje van den aard der benamingen aldaar voor oogen te leggen, laten wij hier, uit allerhande documenten, meest door wijlen Edward Gailliard geëxcerpeerd, eene reeks citaten volgen, waar de toponymisten wel graag, en in elk geval niet zonder vrucht, kennis van zullen nemen. Wij geven eerst namen en bepalingen, die de provincie Antwerpen betreffen, om daarna wat breeder uit te weiden over de oude toponymie der provincie Brabant.

I. - Provincie Antwerpen:

- Staatsarchief te Antw., fonds Beerssel. Cohier van den dorpe van Beerselbosch, 1680:

‘Dorp van Beerssel. Inden eersten soo bestaet het selve dorp in mager ende heylanden,... Item, heeft alnoch in quade eussels oft suere weijden... Item, in bosschen,... Item, in heijbosschen... Item, in lauter heyde... ende 100 roeden stockgoet, dewelcke niet weert en sijn de overkomende lasten.’ 2 Oct. 1680.

- Staatsarchief te Antwerpen. Fonds van het Leenhof van het land van Mechelen. Register n^r 1: ‘De contracten vanden leenen slands van Mechelen, die geschiet syn binnen den tyde dat Wouter Storm stadhoudere geweest heeft vanden zelven leenen.’ 1453-1459:

f. 4. Omtrent zeven bundere, onder lant, heyde ende vorlen, alsoot gelegen es tot Putte.

f. 6. Item van stucken lants.

f. 7. Een hoeve...

f. 38. hof, jn bogaerden, winnende landen, eusselen, bempden ende bosschen.

f 46. eusselen, groesen, heyden ende...

- Register n^r 2: Contract boeck... ix November 1551:

f. 1. Vyfve vierendeel lants geheeten De Heye.

f. 1. Vijfve vierendeel bosschen.

f. 6. ...onder schomagie ende heye.

f. 17. Op x. dachwant eusels oft bempt

f. 19. Een hoefken gelegen te...

f. 30. Thyen dachmael bosch.

- 52. Eenen wouwere, geheeten De Papen wouwere, groot omtrent dry oft vier dachmael, gelegen onder dlant van Gheele.

- 74. Een kleyen huysken niet vyf of zesse royen (roeden) hoffs,...

- 76. De heerlicheyt van Muggenberge metten slote ende boerchgrachten, valbruggen, singelen,... (te Duffel).

- 87. ix oft x. dachmael eusels, onder bosch ende heyde.

- 161. aen des heeren strate.

- 161. Eenen wouwere oft vyvere.

- Register n^r 2 (II^e deel). Dese naervolgende contraicten ende verheffen van leenen syn gepasseert... sedert... xix^en dach van Julius 1585:

f. 11. des heeren Strate die comp (soc) van Rumpst,...

f. 13. Thien dachmael eussel, onder bosch ende heije.

f. 21. Twee plecken bosch.

f. 25bis. Een stuck bosch.

f. 105. Een stede groot ontrent vier bunderen,...

- Register n^r 3. - Hierna volghen alzulcke leengoeden, enz. - begonst den 15^e Octobris anno 1597:

f. 5. Vyff dachwant lant oft heye.

f. 11. Een hoeve,..: groot ontrent acht bunderen.

- 14. Een bunder eussel oft beempt.

- 27. Een stede groot ontrent vier bunderen.

- 41. Over een stuck lants, metten grachten, hulten, gronde ende toebehoorten.

- 42. tHoff mette huysingen, nu affgebrand, wesende gheheeten Bouterssem,... metten molenberch daer op eenen wintmolen te staen plach geheeten Ryckenrode,... te Contick.

- 80. Een heerlycke partye, genaempt Het Hoff van Mingelfruyt,... gelegen onder den dorpe van Contick, wesende neghen bunderen bosch,...

- 100. Een heerlicheyt van bedryve, van meyer, laeten, enz,... 129. Een venne, groot ontrent drye bunderen.

- 146. Een stuck weeck bosch.

- 148. Gelegen onder Ouwen, jnt gehucht geheeten Boschoven.

- 152. aenden Perboom.

- 154. ...den cleynen bogaert, daer den ovenbuer op staet.

f. 172. Een heerlicheyt van bedryve, met meyer ende mannen van leene, tot ix of tot x. toe, ende verscheyden laten, genaemt 't Hoff van Wildere,... onder... Ouwen ende Vosselaer.

f. 178. ... mette Mattebosschen ende Strybosschen daer toe behoorende (vgl. fam. Strybol).

- Register n^r 4: Cladboeck v.d. contracten vande leenen vanden lande van Mechelen, begonst in Junio 1614:

f. 4. Een heerlicheyt van bedryve van meyer ende laten.

- Register vande contracten ende verheffen van leenen,...

v.d. lande van Mechelen... 1614-1615:

f. 35. gelegen onder Ballaer, jnde tente vande Smetstraete.

f. 45. noch drye bunderen winnende lant.

f. 145. tot Steelen, onder de vrijheit van Gheele.

- 175. xxv. bunderen eycken blecbosch.

- Reg. n^r 45: Register van den leene... 1473:

f. 1. Een ridderlijcke hofstad...

- 2. Een heerlijcheijt ende bedrijf van meijere, mannen ende laten.

- 12. Wele goet in drie namen ghenoemt wort, te wetene: Vaesdonck, Bruckelijn ende Den Sac.

- 32. Een halff bunder eusels.

- 38. Een ridderlijcke hofstad geheeten Boutershem.

- 38. Een ridderlijcke woenstad.

- 39. Eenen laethoff geheeten den Hoff van Niele.

- 44. Een bedrijf van meyere ende laeten...

- '3. ij plecxkens bosch beheeten Reether bosch.

- 56. aen den vliet die coemt bijder kercken van Heijmesem.

- 66-71. Op een eusele gheheeten...

- 73. Beempt geheeten Den Brant

- 80. tDerdendeel van eenen buynder weyen geheeten De Wilenbeke.

- 87. Sinte Kathelinen te Wavere:... ende den Naelde strate aen dander zijde.

f. 88. ij. buender onder bosch ende lant geheeten Den Driesch.

- 92. toebehoorten tot eenen leen, jn hooghen, middelen ende leeghen, met bedrive van chynsen, renten, pachten, manscapen, laetscapen...

- 94. ... metten voorscr. lande van Duffle onghespleten.

- 134. vj. zillen beemps...

- 136. v. loopen tsaeije geheeten...

- 117. vj. zillen beemps.

- 139. Een heerlijcken hoff van bedrive van mannen, geheeten...

- 142. Eenen heerlijcken chijns hoff, geheeten:...

- Register n^r 46, Leenboeck v.d. lande van Mechelen, anno 1538:

f. 1. gelegen aen die pale van Ryemenant. ‖ - 1. ... een thiendeke, dat gespleten es uyte leengoeden van Delbroeck.

- 1. Drie dachmael lants onder Rymenant.

- 1. Ontrent de viere buender wiennents lants.

- 33. onder eusels ende bosch.

- 49². Een heerlijke chyets (sic voor cheyns) van bedrijven van meyer ende laettent, geheten den chiets van Wedergraet, onder Gele gelegen.

f. 52. twe plecken bosch.

- 65. Een herlicheyt van bedryven van meyere,...

- 69. vj. buenderen onder wiennende lant ende eeussels ende bosch.

- 83. gelegen onder die paele van Berlaer ende Putte.

- 94. Onder Berlaer gelegen te Merkauwe, aende pleyn.

- 98. Een halfve buender eussels, geheeten...

- Staatsarchief v. Antw., Fonds kerken en kloosters. Register n^r 344. Armen Claren te Hoogstraten. Caert-boeck. 1787:

n^r 9. Het Boecxste Laeracker, noort met cant ende worp tegens de hemelrijck-straete.

n^r 10. Een partije landt genaemt Het Voorsten stuck, hoeve ende landt, met den polder, den bergh ende pender aen malkanderen gelegen.

n^r 12. oost den aertwegh ofte s'heere baene.

n^r 27. ... west met worp tegens de Vlaender straete.

n^r 29. Het heijveldt gemijnelijck genaemt de tweede heijde.

n^r 34. tegens de baene van Loenhout naer de vrijheijt van Hooghstraten...

n^r 37. ... oost met cant ende gracht tegens sekere straete aldaer...

n^r 39. Een eijcken schaer bosch, genaemt...

- Staatsarch. v. Antw., Fonds van Moll, Verkoopingen XVII^e en XVIII^e eeuw:

te coop gestelt het gelege mette huysinghe, gelegen tot Broussel, groot...

Item dry eerssels...

Seeckere sijne heijthoeve...

Seker placke lant.

Sekere twee bruels oft driesschen,... onder Rotselaer.

Seecker huijs ende aengelaegh,...

Seecker huijs ende gelege.

... renende oost ende suyt de beke.

Voor wethouderen der vrijheit ende voighdie van Moll.

In sekeren acker genaemt Greintkens block...

eene thiendestreke scheijdende...

te verkoopen de russchen ende moeren.

Bij dienaer ende geeede savelmeesters deser gemeynte met roede op den Reynschen ende ander putkanten af te meten.

- Staatsarch. v. Antw. Fonds van Moll, Pak n^r 164: 1613:

te Westerloo, op de Plaetse, tegen over de Halle,..

Van een heyde, groot drye zillen.

... regenotende dat Rapebroeck in twee zyden.

Van ontrent lxx roeden erffven wijgaert, geweest zynde uuyte Wyer goeden gederft.

Een placke heyde ende euysels.

Een plack. euysels.

- Staatsarch. v. Antw., Fonds van Moll, Weezerekeningen, Pak n^r 170:

Seker stick landt...

Huys en gelage tot Esaert in de Bergen, reenende oost...

Met den treck van de schans gelegen op de Reijdt.

Seker huys en aengelege, gestaen op de Reijt.

- Staatsarch. v. Antw., Fonds van Moll, Pak n^r 164:

Item een plack landt. ‖ Item een placksken lant.

- Staatsarch. v. Antw., Fonds van Moll, Pak n^r 164:

Dry sillen 38 roeijden lants.

Een plecke landts.

Item eenen vyver gelegen op t Sluys.

- Staatsarch. v. Antw., Fonds van Herenthals. Supplement boeck op de quartiers en de personele lasten, etc. 1746-1761:

Opgebroke heyde inde Wuytsbergen.

Soo landt als bosch aende Vyver.

- Staatsarch. v. Antw. Fonds van Moll. Charters:

1365. Dat si alle ondersaten vander voechdien van Molle, van...

1463. ... dat de selve voeghdie [nl. van Moll]... aen begonste oft pael of reen hadde ende heeft...

1463. gelegen genoech westweert,...

1463. ... ende opten aert van Molle gelegen.

1463. ende oic een eeuselken...

- Staatsarch. v. Antw., Mélange gén., VI, n^r 7: a^o 1636-1699:

Onder den laethove van Berchum (Berchem, onder Berlaer).‖

In eenen hoijbempt,... int Scharenbroeck, tente vanden kerckhove.

Sekere twee placxkens landt...

- (Idem, Mélange gén. VI, n^r 8):

over eenen buyten schore, groot een ounder.

over der crancken buijten schoren, groot..

ende de Cranckeleije groot...

over 320 roeden, twee voeten.

van den buijten schore, nu maer groot, naer sneringe van 69 roeden tot vingerlinck gemaeckt aende meiren, drij bunderen.‖

- Staatsarch. v. Antw., Fonds Hingene, Registere van vuytcoopen... in Hinghene,... 1661:

f. 7, v. Item een halff gemete lants op den Grooten Cauter... ‖

f. 11. Een dachwant lants...

f. 14. west de schommelynghe vande gemeente.

f. 39. Item noch styff een halff gemet lants...

f. 52. Item noch een halff bunder schoofflant...

f. 96. een gemet beempt ofte hoeylant,... jn Ruypenbroeck.

- 105. een dachwant schoofflant....

- 105. noorden het paeyken (padje) naerden Hollenwech.

- 111. Den wech loopende naerden Hollenwech.

- 164. Van een bunder garslant jn Aubroeck

- 208. oost de saetgracht van Aubroeck.

- 235. inden quaertiere Den Horick (= wijk).

- 288. Een stuck broecklants, groot... wesende zaetgracht, genaempt Den Maeydam.

- Staatsarch. Antw., Registre van Staeten van goeden, a^o 1679-1693.

f. 117. Eerst styff een halff bunder lants.

- 124. ... eene behuysde hofstede.

- 174. een halff bunder garslant, jnde Valckevleughe.

- 178. Thien vertelen sloorsaet gewasschen int schoor van Spierenbroeck.

- 187. onder Bornhem, jnt quartier genaemt de Fluyt.

- Staatsarch. v. Antw., Reg. van Staeten van goede,... van Hinghene, 1693:

f. 143. ... met conditie dat het selve lant moet helpen draegen den scap staende aende straete, aende hoffsteden van A. Buyst ende Joos Maes...

f. 182. twee gelanden jnt Weynsbroeck.

f. 245. geleghen jnt quartier De Truijdestadt.

- Staatsarch. v. Antw., Register, a^o 1709:

f. 38. met een dachwant ende 16 r. saetgracht...

- 225. Item het mestrecht, saetgoet ende laubeur, meeten ende trappen van een half gemeth landts, gelegen inde polder van Aubroeck.

- Staatsarch. v. Antw., Register, a^o 1719:

f. 237. ... een bunder in het Spierenbroeck, onder Bornhem, genaempt De Doijmans.

- Staatsarch. v. Antw., Fonds Hallaer, Chijs, a^o 1468:

f. 9, v. tusschen... ende die waterlede.

- aent tFalleveken (1. Valveken).

- Idem, Leenboeck ende Memoriael,... in Battel: 1570:

f. 5. van onderhalf vierendeel lants...

- Idem, Chijs van Santhoven, enz. 1665:

f. 15, v. Bempt jnt Elsryt. Item van eenen oven stadt, j.d.

- 17. aen haer stede tot Santhoven gheleghen.

- 22. van een heyde ofte aert, groot een bunder.

- 22, v. van eenen uytfanck, lanck ontrent sesse voetea, voer haer huys tot Santhoven gestaen, jnde Plaatse.

- 26. Item, vander ghemeynder ettingen oft Schegael, xv. s.

- 27, v.... wesende eenen aert oft weyde...

f. 30, v. van eenen uytfange voor het goet van Gelmele.

- 39, v. van een bunder ende twintich roeden te waterschap van syn hoeve onder Halle, aende vrunte geleghen

- 44, v. Vanden Stapstucke ende van de lange schommc, ende van...

- 48, v. Van eenen waterschape, groot tsaemen twee bunderen bempt, ghenaemt d'Eevoort, wesende dese waterschape een dachmael hoywasch...

- 49. Van twee bunderen te waerschape tot Halle gelegen onder de hoeve by de Rietsyde...

- 60, v. Van hunnen lande wesende weyvelt ende bempden.

- 79, v. Van twee wateringhen uytgaende op de Vrunte te waterschape onder Vorsschoten gelegen...

- Staatsarch. v. Antw., Mélange gén., XI, Inventaris sterfhuis Pedro Pasquael de Deckere,... 1667:

f. 18, v. Item twee stucken bleckbosch, gelegen tot Boom.

- 27-28. Item eene stede, gelegen onder Staebroeck.

- 32. Item eene hoeve, gelegen onder den bijvanck van Lier.

- 58. Item eenen erffbrieff rakende het steengeleij tot Boom. Eene tichelgeleijde tot Boom (f. 19, v.).

- Staatsarch. v. Antw., Inventaris alsboven, 12 Sept. 1668:

f. 43, v. Drije vijffde deelen in eenen bunder bempts, gelegen onder Wommelegem, genaempt Den wisselbemdt,... wordende de selve bemde over ander jaar gewisselt tegens andere bij malcanderen indiviselijck gelegen.

f. 54. ... het schoor, dat buyten dycx lach ende nu ingedijckt is. Item den ouden dijck van t' lant gecocht.

- Staatsarch. v. Antw. Archief der stad Lier: Registrum secretorum Capituli ecclesie collegiate Sancti Gummari jn Liera,

a^o 1562:

f. 14, v.... vijfentwintich roeyen eeusels, geheeten De Heijden aen Lijndervelt gheleghen.

- 56. quod wastina, wlgariter dicta vroente, jacens in parochia de Merhout, est verum allodium capituli Lijerensis.

- Staatsarch. v. Antw., (Mél. gén., X). Rekeninghe H. Geest van St-Rombouts te Mechelen. 1632-1635:

f. 34, v. Onder Hombeke,... Van een eesterbosch, eertyts lant geweest hebbende.

f. 118. Item seker partije lants schomme wezende,... staende rouw ende verwildert...

- Staatsarch. Antw., Id., Rekening 1626-1627:

f. 78, v.... ende van het landt het Hoochvelt, gemaeckt js t' getal van 15.500 halffhout ende peuters, oock eenigen mutsaert, ende dat vande eesters daer op geschalmpt, sijnde tvoors. houdt aende H. Geest kinderen vuytgereyckt ende gedeylt jnden winter 1626.

f. 79. ... synde alle de selve partyen scheircanten ten behoirlycken saisoene aff te houwen, ende beyde de beken, wesende al weirhoudt, uyt te royen.

f. 83. Item de vorlen off bleckcanten van een bunder lants... affgegaen ende gebleckt in Mayo 1626.

f. 86. Item een stuck eesterbosch, meestendeel schomme ende heyde.

- Staatsarch. v. Antw., Mél. gén. IX, Register getiteld ‘Oude Charters, titulen, enz. van Broechem ende Ooleghem. a^o 1644:

f. 23. Vande partryseren binnen den dorpe van Broichem.

- 72. onder den quartiere van Santhoven ende dorpen daer ontrent.

- 82. Marie Raets Jansdochtere, montvervoopster tot Antwerpen...

f. 82, v.... ende van een wateringen teghen syn wooninghe.

- 86, v. Van twee overterden voir Ysendyn Persanz huis in de Lisperstrate.

- 89. Van eenen vuytfange voir syn woninge.

- 95, v. Item, noch van eender messien voir hair doire te Borten.

- 95, v. Vanden valveken van Maloser block.

- 100, v. In Diepenbroeck, bij t Veken.

- 100, v. Van eenen uuytfange voer syn huijs, daer sijn messie op staet.

- 110. Onder den quartiere van Liere ende dorpen daer ontrent.

- 112, v. aende vruente geheeten de Ettinge.

- 277, v. Aen des Heylichs Geest erve van Oelighem.

- Staatsarch. v. Antw. Hallaer, kerkrekeningen, Pak n^r 24-331. a^o 1689:

Van een stuck groot stijf een dachmael.

Van twee parcheelen eussels genamt d'Elsene.

Janneken Vrancx, van stijf een dachmael landt.

Een stuck landts,... met de delle daer aen.

Een halff bunder wisselbempts in de Geerstdoncq gelegen, regenotende ter eenre... zijde aen...

- Staatsarch. v. Antw. Fonds van Merxem. Lenboeck van... Merxhen ende Schooten. s.d.:

f 7. Geleghen tot Merxhem, aen tvoirscreven lantveken oft valveken.

- - 24, v. Onderhalf buynder onder bosch ende heye...

- 32. ... hout te leene eenen aert gheheeten het Asbroeck, gelegen onder Schooten.

- 45. ... lant... daer af de vyf halff buynder te wissel ryden, gelegen bij...

- - Die pale ende termpte van desen dorpe gaen op die zyde te Schille waert totten eygenen van Schille.

- Staatsarch. Antw., Idem, Rekeninge 1498-1499:

Ontfanck van erfchyse... Item van eenen hooghen aerde houdende drie gemeten.

- Idem, Rek. 1507-1511:

... daer af datter noch drie buynder bliven ligghen die hem niemant aen en treckt ende blyf ligghende gemeyne vroente.

- Charters uit het Staatsarchief van Antwerpen:

Pitz. Ch. 1298. In de stat die men heedt westpolre in Chaeftinghen. - Ende gaet tale te Kippeldorpe waert.

S. Bern. Ch. 1615. De visscherye vander Schelde, haer bestreckende van aende Oude Baerbier sluys,... tot aende sarge voorby de Moerkreke.

Facons. Ch. 1485. Op een stede... bynnen Hildernissen gelegen.

Pitz. Ch. 1288. van... tot enen vekenne die steet bi Gosen Willois sone op Eikervliet, ende van dien vekenne totter kellen van dien voerghesegheden vliete,... totter nedersten ebbe vander Rupenen.

- Staatsarch. v. Antw. Fonds v.h. leenhof van Mechelen, Reg. n^r 451 a^o 1473:

f 4. ... hout te leene een ridderlicke hofstad.

- 12, v. 1. buendere onder bosch, lant ende heye, welc goet in drie namen ghenoemt wort, te wetene Boesdonck, Bruekelijn ende Den Sac.

- 26. Op een stuk lants gheheeten...

- 38, v. Een ridderlycke woenstad...

f. 46, v. tot Conticke, aender maelstad,...

- 66. die herlijcheijt metten dorpe van ijetegheem. ‖ Hier nae

volghende sijn die mannen van leene die haer leenen draghen vander voerscreven herlicheijt van ijeteghem... ‖ Een eusele,...

f. 104, v.... Buender beempts gelegen jnt Waterscap...

- Staatsarch. v. Antw. Charters:

Ch. Bog., 1348. in ene stede gheheten...

Ch. T' Non., 1644. Op eene stede...

- 1649. Op een weijde wesende een hoffstede daer eerteydts een huijs op gestaen heeft...

- 1660. te Loenhout,... eenen acker ende toebehoortten, genaemt den Schuerhoff,...

Ch. Fac. 1422. Op vyf gemete waterlants gelegen te Merxhem. ‖

Ch. Bog. 1320. ... gheleghen ten dorpe, voor dat Veken, al binnen der prochien van Mortsele.

Ch. Rosend., 1650. Ende onder Hellegaten ende Waelenhoeck, synde gehuchten van Niel.

- 1659. Sekere partije van thiende onder Niel.

- Staatsarch. v. Antw. Fonds van Berlaer, Ligger. 1673:

f. 18, v. over eenen vincken slag. ‖ Over twee vincke slagen. ‖ Over het Sleunbosch (te Beersel).

- Berlaer, 1709:

1709. het ovenbuervelt, het schuervelt.

1709. seker omwatert huys.

onder de Kerckhoff tente.

1709. Gelegen inde tente van Kerckhove. ‖ Onder de Plaetse tente.

1709. Een velt genaempt het Rouwvelt, onder den Kerckhove geleghen (= tente).

1709. Heesterbosch genaempt het Santbosch.

1709. Dry plecken lant...

- Staatsarch. v. Antw., Fonds van Berlaer. Chijnsboeck van Heijsbroeck onder Berlaer. XVII^e e.:

f. 3. onder den hertganck vanden Kerckhove.

- 14. een halff bunder aerts geheeten De Donck...

_⋆ ⋆ _⋆

Nu weer eene andere reeks citaten, meest uit charters getrokken, die per gemeente gerangschikt waren, en ook allerhande gemeenten en wijken der provincie Antwerpen betreffen:

Schelle:

Te Schelle in de Peperstrate. 1446 (Staatsarch. Antw.. Charters S. Bernards). ‖

binnen Schelle voirseid te Zincval. 1463 (Ibid.). ‖ in den Hove te Sincval. 1524 (Ibid.). ‖

Te Schelle ook nog: ten Lare. ‖ Nester veer. ‖ in loco qui dicitur Sincvalle. 1344. ‖

viam communem dictam gawech inter Machliniam et Scelle. 1379. ‖ den Calverbruel. ‖ t Muden velt. 1379. ‖ ten Ertborne (een stuk land). 1316. ‖ den Nederen Ertborne. 1344. ‖ in loco dicto Most vulgariter. 1304. ‖ Vanden moere gheheeten De Most. 1304.

Steenborgerweert:

aen den Vosdijc. 1423. ‖ opten Waterganc. 1423. ‖ aen den Craeyendyck. 1689.

Viersel:

in Vijrcele. 1332.

Vremde:

Supra hereditatem vocatam de Nachtdonc. 1311. ‖ aen de Quaeystrate. 1610.

Waerloos:

certains bois situez à Contwyck (Contich). Rethen et Baerloes (Waerloos). 1589. ‖ usque ad palum sive terminum qui dicitur Paeleyke. 1363. ‖ in Warloes,... ende der Lide die te Bossche wert in geet,... anden Quackelberch. 1370. ‖

Westmalle:

In loco qui dicitur ten Drische; pratum quod dicitur Rieth. ‖ pascua wlgariter Veurde nuncupata. 1293. ‖ quantum locus qui dicitur Scaghe arboribus est consitus. 1298. ‖ de silva que dicitur Hoedonc versus Zanthoven. 1299. ‖ 261 bonaria wariscapij, pascue, timi sen wastine nomine wlgari wildert sive vruente nuncupate,... 1346. ‖ seker moervenne, eertijts genoempt het Rinckvenne oft Zantvenne. 1657. ‖ west de Moeikens. 1687. ‖ Ende alnoch een heijvelt, jnde Rijckens gelegen. 1685.

Wilrijck:

iuxta ortum Willelmi de Loghenhaghe. 1280. ‖ Bona dicta Lipsgoet. 1281. ‖ Duas petias terre... wlgaliter Noutsbloc et Noutsstrepe dictas. 1287. ‖ den Swalenbosch (een bosch). 1565. ‖ land, opden Odevaers nest gelegen. 1427.

Wommelghem:

In parrochia de Wimmelgheim, in loco qui dicitur Goixnachele. 1262. ‖ in loco qui dicitur Selsaten. 1282. ‖ jnt goet Te Haeckendonck. 1610. ‖ Wouter van Molendake. 1363. ‖ jn hamello de Craeyle. 1271. ‖ jn hamello de Craheyle. 1271. ‖ aen de Rollenbeke. 1424.

Wuestwesel:

aen sheeren strate ende Vreunte. 1618. ‖ gelegen achter Brekelen. 1618. ‖ op vier weyden,... gheheeten de Lyckens, gelegen byden Deurenschen dijck. 1641. ‖ Item een perceel wey de,... genaemt De Lycxkens. XVII^e e. ‖ De Bleken,... ontrent de Bleke strate. 1707. ‖ een ander stuck genaempt Den Hoogen Mortel. 1716. ‖ Jan Hendricx vanden Bleke erve. 1641.

Wijneghem:

lant... op t Rugge velt. 1736. ‖ in loco qui dicitur Caudenberghe. 1292. ‖ aen de Schijntbeke. 1472. ‖ Dit is den chijs van Portenack. XV^e e. ‖ Den chijs van Poelenack. XV^e e.

Zoersel:

... onder Zoersel, jnde Hoocht, byden Deliart. 1570. ‖ Eene stede... jnden Dreugele. 1598. - Op eenen aert genaempt Den Halsen aert. Bempt genaempt Den Lanckboom,... De Hoeyte. 1653. ‖ Bempt... den Hoeijaert. 1652.

Berlaer:

in Ballaer (Berlaer), opt Allaer, in de tente van Hoict. 1739. ‖ op Daeijlaer (: 't Allaer). 1692. ‖ de thente van Melcouwe te Alphelair. 1525. ‖ over den Gangelberch, jnde Smeetstrate thente,... omtrent eenen halven buynder erfs d Eeghde geheeten. 1518. ‖ totten Ganckgelberch (zie boven). 1507. ‖ inden Haesendonck. 1721. ‖ lant ofte heije, geheeten tQuaet velt. 1598. ‖ tot Ballaer, inden gehuchte van Faerlaet,.. onder Lachene gelegen. 1767. ‖ In prato dicto Mannekens beemt. 1434. ‖ Beempt geheten Den Lollaert, jnt Huysscoer gelegen. 1450. ‖ Den Lolaert. 1417. ‖ jnt Huysscoer (later, XVIII^e e.) geschreven: int Huys schore). ‖ daer men gheet te Brande waert in Haseldonc, 1330. ‖ in Berlaer,... in loco qui dicitur Hermans Hove. 1272. ‖ in Oyct. de Triest. Rol. 1420.

Lechene, onder lier:

in Legghena,... in loco qui dicitur Vondervelt. 1275. ‖ te Lechne, int Groet bloec. 1370. ‖ Inden byvange van Liere, onder Lechen, aenden Mortre, de hoeve vanden Wouwere geheeten. 1533. ‖ de Helder hoeve. 1658. ‖ (De bijvang van Lier was verdeeld in drie Tenten).

Hagendonck:

Hachendonck. 1361. ‖ Hackendonc. 1378. ‖ Hackendonc. 1403. ‖ Hackendonck. 1345. ‖ Hackendongh. 1364.

Liezele:

Johannis de Lienzele. 1264. ‖ Lijsbet van Lissezeel. 1414. ‖ Lizele. 1283. ‖ Ecclesia... de Lijzelis. 1604. ‖ Te Heinrix behoef van Licenzele. 1318.

Mechelen (stad):

in loco wlgaliter nuncupato in den Sac. 1295. ‖ In prato de Rees retro curiam de Pitcenborch; in paluda wlgaliter dicto Rees. 1282. ‖ fluvius qui dicitur Vlijt; veteris et novi Brolij (Bruul). 1288. ‖ in loco qui dicitur Ham in Machlinia. 1269. ‖ in novo Brolio; in novo Brulleo. 1306. ‖ in vico dicto Heembemt. 1293. ‖ in plathea dicta Eembem. 1342. ‖ in den Eembempt. 1356. ‖ inter locum dictum Waterscap et... 1344. ‖ Supra locum dictum Scheiselbergh, extra portam dictam Coeporte. 1346. ‖ in parochia de Neckerspoele. 1373. ‖ Pissenborch: Pitzembourg. 1445. ‖ Echelpole = Neckerspoel. 1339-1441. ‖ in loco dicto Te Vribroec. 1336 ‖ Sitam op Milzevelt. 1309. ‖ Prope locum dictum Gansedriesch. 1358. ‖ In loco dicto Diepbroec. 1342. ‖ versus Haverwerf. 1359. ‖ jnt Rogbroeck onder Battele. 1519.

Nijlen:

Super uno prato in Nijlne iacente, dicto wlgaliter Cleinebloct. 1298.

Puurs:

Wi scepene van Puderse. 1345. ‖ Een boeme winnents lants gheleghen op de Neder Lichtert. 1345. ‖ Puderse. 1330. ‖ Puedersse. 1348. ‖ Puderse. 1278-1295. ‖ Op een half virendeel, dat hiet Snelremarc. 1316. ‖ den Nabbaerdt (land). 1343. ‖ in de Eggheloys donck. 1357. ‖ Puersse. 1469. ‖ opt Rot gelegen. 1470 (van den Rode. 1311.) ‖ Op Colemer velt. (elders Coolhem velt).

1470. ‖ Colemer moer (Coolhem moer). 1470. ‖ in de Thoolemstrate (Coolhem-str.?). 1549. ‖ Zeker stuck landts genoempt de Cloote lee, onder Puers gelegen. 1553. ‖ den Eijckervliet. 1612-1650. ‖ de Moerheijde. 1692. ‖ op Eijckerveldt. 1736.

Putte:

Ung rejet de mer appelle en thiois Middelharmisse, qui est qui est des appartenances et deppendances de nostre pays de Putte. 1465 ‖ Middelharnassche; Middelharnissche. 1497. Meellarinschen. 1406. ‖ In de prochie van Neckerspoele onder Putte. 1514. ‖ Tot Putte, onder dlant van Bergen. 1476-1511. ‖ in den Eertbrant bij Putte. 1581. ‖ te Put (Putte). 1649.

Pulle:

tGoed te Ghermele binnen Pulle,... gelegen aan den Ghermelen ⋆ wirl. 1502. ‖ hamellum de Boschoven. 1300. ‖ Aenden Ghermelenwyel. 1487. ‖ Opten Venacker; opte Hegge; de Buerstad. 1487. ‖ Nemus quod vocatur Hage. 1243. ‖ pratum dictum dAschdonc; terram dictam dEspacker; item pascuam dictam tFenne. 1350. ‖ Een stuck lant genaemt De Smoutslager. 1687 ‖ eene weijde genaemt De Drooghmael. 1687. ‖ heijde ende groes onder malcanderen genaemt Den Peertsaert. 1687. ‖ eene heijde ende sant genaemt Het Haerbers. 1687. ‖ lant genaemt het Gemet. 1684. ‖ lant ende groese... geheeten Den Heyaert. 1684.

Ranst:

Bona sua de Moesgelre. 1271. ‖ in loco qui dicitur Oleghems nederlant. 1312. ‖ in loco qui dicitur Bosch ten beemdekenne: 1312.

Reeth:

Coy bosch, tSchuervelt, tHeyken; die Biermansbossche. 1538. ‖ aenden Nosdriesch (: Mosdriesch. 1469). 1493. ‖ tGoet te Buykelaer. 1504. ‖ de Donck. 1461. ‖ lant geheeten den Inslach. 1469. ‖ iuxta silvam dictam Rijst; Moeyenheyde. 1429. ‖ Buyckelaerheyde. 1440. ‖ opt Rijsbloc,... neven de Rijst. 1315. ‖ in eene stede gheheten De Wijdschaghe, ane die Porterstrate. 1343. ‖ bosschen geheeten de Meulenwaeters oft Krackeel. 1672. ‖ die Mertens velde. 1414. ‖ tGoet ten Laere. 1436. ‖ Een bosch, genaempt Den Bierman. 1687.

Rumpst:

Rumesta. 1274. ‖ s Bickeleeren bosch,... bij de Veijnsbekerheyde. 1410. ‖ opten Bosberch; Densbloc. 1465. ‖ ter Haghe.

1444. ‖ op Sceyle. XV^e e. ‖ in die Stadestrate. 1402. ‖ De Lijde daer men gaet te Steylaerts weert. 1448. ‖ ter Gempe bij Rumpst. XV^e e. ‖ gheleghen op den horrech vander Staden straten. 1331. ‖ ane Soyshaghe. 1374. ‖ Rumpade (= Rumpst). 1290-1301. ‖ dOude Brake. 1505.

Santhoven:

prati sui dicti communiter d Mundelaer. 1358. ‖ in die Plaetse gheleghen. 1424. ‖ Den godtshuyse van den Bogaerden tAntwerpen... leengoeden... gheheten De Beggaerden beemd. 1506 ‖ De vroente gheheeten De Scoutvorst,... in Scoutvorster velt. 1399. ‖ bi Vrouhoverdries,... in ene stede geheten de Rijt. 1345. ‖ jn Hueveleerenbroec. 1472. ‖ ane den Hoevel. 1415. ‖ de Bevelt. 1442. ‖ aende Heuvel heyde. 1688.

Schelle:

tier stede di ment heet Den Erdborne. 1318. ‖ den Claverdriesch. 1316. ‖ de Lappers erffve. 1616. ‖ het Spilbosch. 1649. ‖ de Kelderye velden; hoeve genaemt Coppenbosch; de Peperstrate. 1604.

Sinte kathelijne waver:

Bosch geheyten tQuade Midzele; Midzele; Baus bossch; t Scrybroec. 1407. ‖ bosch geheeten De Groete Offeldonc, tgoet van den Bermortere. 1413. ‖ Hazeldonck. 1436. ‖ et bona de Heisbroec et bona dicta Scribroec. 1386. ‖ den Echelpoel. 1687. ‖ een cleyn lijken ofte gancksken. 1629. ‖ de Goorhoeve. 1625.

Waelhem:

apud locum dictum Pennincpoel. 1430. ‖ opte Leybeke. 1486. ‖ jnt Lancbroeck. 1494. ‖...prati nuncupati Slicker. 1416. ‖ supra conum vici dicti Boetstrata. 1416. ‖ op een huys ende hof geheten Bystervelt. 1474. ‖ den Rosendaelschen wech. 1376. ‖ te Walem, opte Berge. 1502. ‖ achter aent Nootvelt. voeren ande Berge: 1502.

Willebroeck:

Wilbroec; Wiltbroec. 1283. ‖ Wiltbruec. 1311. ‖ Wildebrouch. 1336. ‖ Wildebroch. 1327. ‖ Willebroeck. 1669. ‖ op ten Donck; in den Colch; op tSavelandt; in Meerwinkel; in den Gadem; in Rijtwinkel. 1327. ‖ in Appeldonc. 1305.

_⋆ ⋆ _⋆

Bij honderden, ja bij vele duizenden, zulker aanhalingen liggen voor de hand. Voor de provincie Antwerpen schatten wij

het aantal nu reeds aangeteekende oude toponiemen op meer dan 25,000.

II. - Provincie Brabant.

Laat ons thans overgaan naar de provincie Brabant, waar de voorraad ons nog merkelijk grooter, en even schilderend en eigenaardig voorgekomen is. De volgende citaten komen meest uit het archief der Burgerlijke Godshuizen van Brussel en werden ons ter hand gesteld door wijlen onzen geleerden vriend Karel Stallaert, die ook teksten ter uitlegging van zekere oude termen mededeelt; andere teksten komen uit onze eigene verzameling en uit die van Edward Gailliard, die in het Antwerpsche Staatsarchief menigvuldige oorkonden uit Zuid-Brabant heeft weten te benuttigen.

H. n^o 1553.

f. 9. A^o 1268. 3 jorn. inter lapideam viam et molendinum.

f. 9, r. A^o 1308. de 6 jorn. terre...

f. 10. A^o 1220. in loco qui dicitur ad salices apud nederbeke.

f. 10. A. 1220. 3 dietaria in eadem cultura versus brux.

f. 10, r. A^o 1274. 5 1/2 bon. terre arabile et alodium in territorio de anderlecht inter cortwondere et neepe.

f. 11. A^o 1271. inter anderlecht et veweiden...

f. 11. A^o 1250 1 bon. terre arabile.

f. 12. A^o 1260. in loco qui dicitur de bredenbeemt.

f. 12. A^o 1230. inter nederpeda et nederbeca.

f. 13. A. 1263. in prochia de capella S^ti ulrici prope stratam dictam herstrate.

f. 15. A. 1305. 6 jorn. terre arabile in loco qui dicitur de scriech in villa de steenhoffle;... in villa de steenhuffle.

H. 10:

Dornepe, op den herrent.

Bodenbeke; hier op staet een kerseltere. dit lant sal hi bloet laten ende raspalie iij. jare out.

1331 prope eselswech (te Schaerbeke).

s.d. opten drinckelinc aenden grooten meer (Woluwe St Lambert).

s.d. quod bonarium terre Goldenbonre vulgariter nominatur.

1185. Hungersvelt in Dilbeek.

in prochia de Anderlecht juxta aa, in hillenshout.

s.d. Marstborre. Vertaald: inter martii fontem. (Wauters 1, 2).

s.d. de Nepe, een veld te Molenbeek.

1446. apud forestum (Vorst) in communibus pratis.

1338. in uno bonario prati vel avater dictum surenbeemt situm apud quakenbeke.

1296. inter aa et pede.

denar. ducis Brabo. d^m torre.

Pede, waterloop te Lennick (Wauters, 1, 230). ‖ aenden prumelterenboom, te Sterbeek. ‖ opte Reeusvelde, te Woluwe S Lambert.

1469. de goederen geheeten de Sleye, te Ossele.

s.d. prope Slihaghe in Uccle.

Vernavengat, te Wemmel.

op den Vronenbosch te Dworp.

1469. tusschen de maelbeke ende de gemeine vroente (te Boortmeerbeek).

la court de Wedergraete à Goyck.

hof ten Zype, te Berchem.

in de Zyp; inden Zype, te Eversberg.

opten Zwaluweputte (Hultenberg).

H. 1294:

op hoeborreblock. ‖ lant, opte deele putte. ‖ opte hoelgracht ‖ opten blanckenberch. ‖ opt selve velt bijder plaetsen geheeten den Sleyberch. ‖ aen tCoutergat.

(Dit alles gelegen bij Oppenzele, in de prochie van Ossele.

1293. in campo qui theutoniche dicitur hossemeervelt.

in loco qui dicitur ter kelen.

quod (dimid. bon.) dicitur veken.

1297. juxta repagulum (veken).

1296. te Kallenberghe aen tgat onder S. Peeters Leeuw.

1300. Gertrude dicta Smetbiers.

1304. in loco qui dicitur pedebeke, in Pepinghen.

1291. henrici dicti ettel.

1301. que terra sita est supra tanghewech. (ook in Antw. bekend).

1299. filia Gertrudis de ghehochte.

1265. inter moelnem et merchtinis (Merchten) in loco qui dicitur merlespoel.

1265. in loco dicitur Ruescoutre.

1283. cum quadam petia terre adjacente, qui teutonice drisch nominatur.

1293. Ingelbertus de speculo.

1308. Egidio dicto de coudertaverne.

1281. apud nederpede.

1274. inter cortvondere et neepe.

1315. Van eenen boenre lants.

1308. prope tiliam in via qui itur versus noede.

1309. apud obbruxellam juxta arborem

1309. apud obbruxellum juxta arboren dictam nepe,

1279. te machle, prope cruceweghe.

1459. Laeken: inter blocum dictum dwylbloc.

1444. Laeken: ad fossatum dictum de gruengracht.

1458. Laeken: 3 jorn. prati seu pascue nuncupante naeteeussel.

1547. Jette: op nuwen bosch velt boven den wytham van haffligem, geheeten den droogen vyvere.

1547. Jette: opt velt geheeten den hongere aen der heyden eussele.

1277. Evere en Haeren: ibid. in loco qui dicitur ten mortre.

1561. Evere: aenden wech geheeten den dryff.

Evere: opden bussenberch stuyckende aanden houtwech.

Evere: aenden Kempendoren.

Evere: een halff bundere lants.

1271. Johanes de pede dictus de cobbeghem.

1250. Sygerus Spikerman.

1294. apud Goyka juxta arborem que dicitur naskà.

1298. Goyke, an de varenberghstrate.

1276. in bloct ante laken.

1280. Johannes dictus vleminc. - Johes d^s vlaminc.

1110. Walt. de vleubruc (te Vorst).

1359. inden beemt van vorst geheeten inde nederbiest.

1282. duo jornalia prati (te Vorst).

1288. supra wolputte.

1266. in territorio de erpse in loco dicto brukele' versus diedebrughe.

1266. Egidius de brule (te Erps).

1269 Willelmus dictus van der stichglen.

1270. in territorio de erpse versus locum dictum mannendal.

1302. Godefridi dict. van ginderboven.

1309. op den Stribberch. - van der ouder hofstat die ver ogernen was (te Erps).

1499. een dachwant elsbroeck geleghen ten dale.

1499. te ganshoeren ten zijpe.

1499. lant dwelck te heeten plach ten borrekene ende nu geheeten es den hooghen coetelere. (te Berchem S^te Agathe).

1499. een block, j buenre, geh. den veelaert, te berchem opden opstal aldaer,... de heerstrate.

1251. jornale prati quod dicitur Clenebemdeken. (te Asselt-Rusbeke).

s.d. (Cureghem): op de couter diemen heet eiikenvelt.

s.d. (Nederpede): int nederbloc; int hoeghe bloc.

s.d. (Nederpede): Item sal hi laten de bre op een vore, ende wel bedreven met ploeghen ende eechdem, ghelijc dat een

goed winne sculdech es te doene. ende niet veranzaden binnen den . iij . echtersten jaren.

s.d. (Nederpede): gheerden van ij jaren.

luke van ij jaren.

s.d. te Rotselaer; de Doelrecke, Stoffheussel ofte Boterbloemme; Eyerblock, Paneelenbosch. hofstede ter Stessel. ‖ Den Gouden Ketingsbempt.

Cartularium van Sint-Jans gasthuis, H. n^r 1553 (Arch Hosp. civils de Bruxelles):

1224 unum bon. prati situm heenbecca.

1257 super domum et domistadium, super quod manet lambertus dictus minutor, sitam prope stratam dictam wolrestrata. (Brux.).

1264. prout dicto pars terre puteis et palis limitata est.

1265. in loco dicto teetengat. (Brux.).

1286. de - iiij - jorn. et 1/2 prati sitis in pedebroec.

1303. sitam super Stienwech ubi iter versus molenbecca. (Brux.).

1283 pecia terre que teutonice drisch nominatur.

1266. communi pratum.

Cijnsrol van de Commanderie van Beckevoort, a^o 1321:

1321. Tali conditione quod in ea ponet braxinam theutonice ets. (ast, hers, hars).

prope locum dictum widedrisch. ‖ in robbensrode. ‖ de uno beloke jacentis prope widendrisch.

de silva sua dicta hugarts rot.

retro sconrode.

de una zilla terre.

juxta triscum. ‖ ter varent wert. ‖ ende dese hûve ghelt eynen kure. ‖ versus der stocht. vanden meyschen blocke ‖ juxta triscum penes honebechs bloc. ‖ opte heyde.

de pascius suis prope honebecksbeloec.

De bonis eorum opte roete, et tres partes falce, et tres 1/2 partes zate et tres partes agni dicti meylinc quartum partem habet domus de beckevort. kore ende orlof.

solvit einen kûre.

vander ysengrûnen inden hoven.

van einen beloke jacet prope widendrisch.

prope vivarum nostram ter varent.

1321. vanden vrûnendrischfe. ‖ in den coutere. ‖ idem. j, ob. vanden uetvanghe ante curtem suam. ‖ juxta driscum in robbenrode. ‖ de pascuis dictis matengûet. ‖ de pascuis dictis marantegûet. ‖ van marantegûde. ‖ j. cap. et 1/2^am zatam. ‖ op lant acker. ‖ juxta molendinum venti. Rivum de

netekipt. ‖ jus quod dicitur zate. ‖ It. silva que dicitur morrssis beloec. ‖ mausus qui dicitur ysengrûne. ‖ mansus jacobi jacens onder de tumbe. ‖ juxta locum dictum brant. ‖ bi den heydenberch.

s.d. ...des sal hi laten . j . buender met evenen. ende dander breke met ere voren... tweweer tovermessene ende binnen den echtersten. vj. jare sijn echterste oxs. ende geven sine tideghe voren ghelijc dat . j . goet winne sculdech es te doene.

s.d. noch een stucke lants. ‖ ane widenbroecke. ‖ op beringhervelt te valvekene. ‖ te ketterghate.

H. n^r 3. Sint Peeters Gasthuis. (Brux.).

1472. ... sal hebben...een half buender lants eyghens goets. ‖ ter plaetsen geheeten te pee.

1389. ... duo jornalia cum dimidio terre,...

1465. desuper locum dictum de scherdemael.

1425. Een bwnder erf.

1447. op eenen beempt geheeten de gheerts kele.

1313. apud gheerskele.

1495. (Nosseghem en Voskapelle:) ad locum dictum ter coudertaveernen. ‖ supra campum theyvelt. ‖ twydevelt. ‖ bij den moelenweege.

s.d. Scarenbeke,... aenden pat.

s.d. Moelenbeke,... aenden steenwech die van bruessel compt...

s.d. op desside,...op gheen syde.

s.d. bi enen paedekene.

s.d. in everbroeck inde steynen bloke.

s.d. Machte,... opten steenpoel.

s.d. ...onder lant, eeusel en de elsbroec.

s.d. twee buender onder heyde, weyde, eeusel ende driesch.

s.d. inde prochie van beerthem,... te tassent, ter stadt geheeten inden nespint. (Nes + pinte?). vj. dachwant maybeempts. ‖ tusschen... ende de gemeinte aldaer geheeten de bruele. ‖ aent paedeken dat te humelghemwaert gaet. ‖ met eenen streepken.

1469. aende strijtbeemptstrate; de strijtbeempde. ‖ in gheenbroec.

v. buender onder lant, wyngaert ende heyde. te Nosseghem, opte Kersdelle. ‖ opten kersberch. aende stappe ende aende wilghen.

achter den wijnberch. ‖ aenden ketel. ‖ bij den willeghen. ‖ int keeldal. ‖ opt heenkensdal in een delle aldaer een groete grubbe doer gaet.

aende doerne. ‖ opten inval achter Aerts op hoeborch hof. (te Saventhem). ‖ opte linde coutere. ‖ op drinckelinc.

ende plach hier voermaels te sine bosch ende aneweys van

alderhande houte (Kiliaen: awyse. sax. sic. Locus). ‖ opten zwaluwenpoel. ‖ onder de heerscapie ende bedrijf van honsberge. ‖ opten savel. ‖ opt recvelt. ‖ boven dbosch geh. de rect.

maybeempts inde loe, ende hier loept de kesterbeke dore. ‖ ende noch moet de voors. winne alle de huyse den voirs hove toebehorende, vander nederster Richelen tot der platen toe, wel ende lovelijc houden op sijnen cost. Ende alle andere poenten die andere goede getrouwe eertwinnen op ende neder doen.

te Roede (Rode) aent cruyce aldaer daer de cruycen inde cruijsdage te gane plegen tusschen de quadestrate aldaer ende de vierstraete aldaer die compt van Roede ende gaet ter linden waert. ‖ Aenden goede der curen van Rode geheeten de priesterhage. ‖ aenden opstal tessel beneden. ‖ int gat vander hangeycken. ‖ int Robbrechts gat. ‖ aende mere opte Senne aldaer. ‖ opt drieschvelt. ‖ Van eenre hofstadt metten huysen daer op staende, metten steene oelst torre daer inne staende. ‖ in den anxbeempt.

1469 onder eeusel, broec ende weyde.

inde prochie van anderlecht, te Aa.

Aerts gruyters slachmoelen.

int pedebroec. Binnen de vrijheyt van bruessele, inde prochie van anderlecht te pede op keppenbroec.

van enen hove daer enen parre op te stane plach. ‖ beempts ocht weyden.

comende met enen schaerde omtrent 1/2 buender groot aende...

den moelenwech. ‖ dessijde de galgestrate.

te Gaesbeke achter tslot inde prochie van lennicke, opt mispelteerken achter thof ocht achter den calchoven wylen was.

aen een hoege vorre.

Dielbeke: achter honghersvelt. ‖ aent heylegat.

Inde prochie van Itterbeke: twee dachwant driesch ende weyden ocht heyden.

Opten zack die sommige heeten den duvels sack. ‖ int drinkelinc. (te S. Martens Lennick).

opten houtvaerdeghem bellinc.

1469 in bescheidenen stucken. (= verscheidene).

binnen den wysdomme van leerbeke.

opt. lyndeken.

te Wambeke: achter steven sorgeloos lochten. ‖ aent veken op den couttere. ‖ de strate geheeten de cautsyde ende de koelstrate.

int heerscap van bijgaerden, aende waerde in ene delle aldaer, geheeten de helle.

Inde prochie van moelenbeke aenden cattenpoel beneden de gheyoele aent pardeken;... aende gheyoele.

opden exterpoel, binnen moelenbeke. ‖ te laken,... opten wyngaert. ‖ aent liest veken. ‖ opt boemkensvelt.

te Jette, op den overmier dat nu heet jettervelt aen den crummenwiel aldaer.

opt alboemervelt aent valveken. ‖ opt valvekens velt daer den waterpoel op staet.

Wemle: item van eenen dachwant winnens lant,...gelegen op hollant, datmen heet gheen recht int coutergat aldaer daermen in hollant vaert.

Meysse: de vroentstrate. ‖ aende espt rode.

_⋆ ⋆ _⋆

Uit eene andere reeks Nota's van Stallaert nemen wij de volgende namenverzameling, ditmaal volgens gemeente gerangschikt:

Vilvoorde, 1461:

biden vekene ter borch.

biden diertide.

bider holrestraten.

over rijt. ‖ opt sleuwelant. ‖ opde horst neven den wech te mechle ver.

opden destel wiel.

op nieuwelant. ‖ in de spigelstrata.

ter tanghen west. ‖ op ham. ‖ bi inthcost. ‖ biden volepolen.

Conincxloo, 1548:

thof ten voerde.

opt velt geheeten kuyfdelle. ‖ 3 1/2 bunderen winnents lants. ‖ in eenen stucke, maer in twee aerden (= partijen?).

Dilbeeck, XVI^e e.:

tusschen cattenbroeck ende iuxem.

te kefvort. ‖ opt stichelgat boven kefvort. ‖ opt duvenbloc. ‖ te wolputte. ‖ aen craeyen broec. ‖ op juxhem velt. ‖ bi den exteren borre. ‖ hongersvelt. ‖ opten nedersten blythem aent heylich gadt. ‖ opt velt geh. ten eyckgate dat nu heet de berchhage. ‖ de gruenstrate.

Dilbeek, H. 200. a^o 1548:

aanden gruenen wech gaende van dielbeecke nae cattenbroeck. ‖ dwyngaert blocxken. ‖ van eenen bosch geheeten de nath. ‖ 5 dachwant lants.

Heembeeck. 1461:

biden wilre. ‖ bider lidekens goten. ‖ der lidekens goteken. ‖ op de wannecoutre. ‖ inden mantel. ‖ op steenpoel. ‖ ter dorrent. ‖ in coutre ter bremt. ‖ biden perre. ‖ in dlant heet clare. ‖ ter nat. ‖ prope ortum de oijenbrugghe.

Ibidem, 1546:

aende nuwestrate.

boven den lentryck.

een beempdeken. ‖ ter plaetse geheeten de nath. ‖ de gemeyn beempden. ‖ den beempt geheeten den meynaert.

Anderlecht:

1271. bi den dornekine. ‖ te keppersbroec. ‖ te oversneste.

1464. te crommenwile. ‖ opde heeck; op de heect. ‖ Nederpede int nederbloc. ‖ juxta hillens hout. ‖ Neepe.

1417. den preeterbeempt. ‖ super campo dicto kempenbroeck coutere. ‖ binnen der vryhevt van Bruesel.

Laken, 1388:

te wellincborne, op wellenborne, supra willenborne (vg. Filembourne). ‖ int bloc. ‖ in de kerchof coutre. ‖ te diverbeke. ‖ boven de plast (deze benaming komt ook in andere gemeenten voor). ‖ op de keien. ‖ ten driesche. ‖ ter lies vore tfeken (veken). ‖ in loco dicto wevelsborch in parochia de Laken (1417).

Ibidem, 1541:

opten wellenborre, lancx de wellebeeck. ‖ ter stadt geheeten ter elst. ‖ aenden moirterput. ‖ ten driesch, dair den voetpat gaende naer mechele duer gaet.

Uccle:

op den mortere,... op den moertere. 1243.

prope slihaghe. 1308.

ten coudenborne. 1308.

iiij räyenbosch. 1540.

op de papendelle. 1368.

apud vrijleghem. 1454.

apud uckele prope molendinum dictum slachmoelen.

Een hofstat die men heet de peirchof. 1370.

Machelen:

1393. aen de ganse weyde op de woluwe. ‖ boven de woluwe. ‖ van enen bloke die men heet de hert te cruusweghe. ‖ inde

mere (1263). opt doernevelt boven de keien. ‖...ende heet tarwen bloc.

inden bruul.

int gughte opt de woluwe... int gehuchte op de woluwe. ‖ aent kerke pat.

eene puttecups graen. ‖ tusschen de montorie ende de herstrate. ‖ op de keien. ‖ opden windelmael. ‖ aen hildegaerde driesch. ‖ ex parte henrⁱ crayenbliec. ‖ juxta communia pastura.

a^o 1552: stuyckende opden voetpat gaende van machelen nae nypensele. ‖ int gehucht. ‖ aende voert. ‖ aende gemeyn gansweyde.

Ruisbroeck:

s.d. inden anxtbeempt.

1540. int broeck. ‖ opde beke diemen heet de lake. ‖ tegenover die goeden geheeten hemelryck. ‖ optie middelgrecht.

Perck:

1297. in loco qui dicitur hulst.

1346. op boetter velt.

1349. hubrecht van zoutbomele der kisten cleerke inden wijngaert van brueselle.

1349. drie dachwant beemps geh. tymple in die prochie van peerkc neven lantsackerbeke aen den moelenwech aldaer.

1349. 3 d. ewesels (eusels). op enen hellinc scijs (cheins).

1337. op - i - velt datmen heet harelebochs (vgl. Harlebois).

1328. juxta locum dictum hoffle, ad semitam qui itur versus horrextune.

1476. te horixtuyne op haerlebosch.

1308. in parrochia de perke, apud vormerssele.

Vlesembeek:

1373. tusschen wiltbroec ende...

te honsloe.

op den neder velt achter scelkens lochtuun.

opt hemelryck velt aent camprot.

inter qua quadam semiter dicta peedekin transit.

1542. lant opt selve velt geh. den clevnen wolffsput.

1542 ...ende metter ander syden tegen de gruenswarde. int dal.

Grimbergen:

1461. ter tommen bi grimberghen.

achter de wingaert.

1553. aen de herstrate gaende tot mechelen.

1547. Item xixz roeden beempts gelegen jnde gemeyn beempden lancx aende voirs. ix dachwant ende xij roeden beempts. Ende dwelck men heet drie zwaeyen, dats te zeggene soe vele als een man maeyende metter zeyssene te drye reysen jn den gemeynen beempt aldaer vercrycken mach ende js breet omtrent een Roeye ende lanck xixz Roeden.

1547. grimbergen op deeckhoudt.

1453. opt wintmolenvelt.

domistadium... quae bona predicta vulgariter nuncupantae opgeseten goede et tenentur a monasterio grymbergensis.

1434. ad locum dictum te wermaye. ‖ ad vicum dictum tsheren strate.

Saventhem:

1461. op baywelt tuscen saventen ende nederwolue. ‖ op boyvelt;... opt baivelt. ‖ opt bayevelt. ‖ aende artgat. ‖ twyde velt... opt wyvelt;... opt wydevelt (1600). ‖ wylen merten moriaens.

Osselt:

1257. te voshole. ‖ ter espout.

1539. aen eenen eeussel geheeten mierenbrouck te hamme weerts.

1540. onder ossele, op de cabbeecke velt.

1550. aende herstrate gaende van assche te mechelen waerts.

1550. twee bunderen lants gelegen in twee stucken aen malcanderen ende js een ongemaeckt (vgl. eng. schapeless) stuck g^e met hoecken ende haecken vuyt ende jnne,... daer jnne omtrent een dachwant eussels ende drinckelinck plach te zynne ende nu by de pachters te lande gebrocht js,... beneden met eenen steert aende naebescreven vyff dachwant.

Woluwe sinte peeters:

s.d. opt boesrot. ‖ op de bosch coutere.

1701. in avendal.

1701. op het vryloos veld.

1701. den uitselen bergh oft de vryloo.

1701. in de natte kelle.

1701 op het veldt geh. de luysemerct.

1600. aende goeden of hoffstadt henricx de smeth geheeten stuyvenberghe.

Peuthy:

1600. opt velt geheeten opt Licht (vgl. = Lichtervelde).

Nosseghem:

XV^e e. int huffelvelt.

ane de hout eyke. ‖ ten grunewege.

neven der heyden daer die van zaventhen haer quic op drieven.

1540. Op de keyen daer battelmans eyck op staet.

aende goeden die jan van hamme wyndt (terram colere, bedrichten). ‖ opt selve lyndevelt.

aen dlant dat michiel van den bosch wyndt.

Sterrebeek:

1539. ten stride wege. ‖ prope loco qui dicitur bider kelen. ‖ op de suinspoel. ‖ op rennepat.

int keeldael, in midden van eender delle daer de vloet grecht duer loopt.

op dlindekens velt.

aenden ketel.

opt capellevelt by haesewinckelbosch. ‖ aen sint annen boem.

1547. byden Swynsdooren. ‖ opt velt geheeten tkeellant. ‖ opden terrenberch. ‖ beneden den hulst.

1539. aende wouwe strate.

Bergh, bij campenhout:

s.d. opt lillervelt. ‖ opt herttevelt (vgl. Ertvelde).

1415. aenden lillenmoertere. ‖ aen therdervelt.

1415. pascuam unam dictam eusele.

Wesembeek

1544. biden ouden perreke. ‖ aenden zeins poel. ‖ opden honsperre. ‖ boven de stockele. ‖ aen swolfs bloc. ‖ aende stockelhaege. ‖ ter zinnen weerts. (vgl. Sinnebeke). ‖ lant... geh. den savele.

opt velt geh. tscepken (vlg. Schepdael) op de hoebercke. ‖ aende honsperstrate.

opt popelteren velt.

3 dachwant winnens lants. ‖ opt perckvelt.

Berchem-ste-agathe:

1545. bider apelteren. ‖ tegen de gruengrecht.

1442. super campum dictum tcolterken.

1546. aent velt geheeten guldenshocht.

Evere:

1271. op die kempinne boven den langen jaren.

onder den luusberch. ‖ den luisberch. ‖ op bakelant. ‖ daer woluwe pedeken doer gheet. ‖ prope huppeldoren. ‖ beneden den lindekene. ‖ prope ettinghe. ‖ opt hoevelt.

1540. omtrent den mortelpoel.

ter steydthagen weerts.

Itterbeek:

1302. desuper noede... versus jetterbeke. ‖ opt vliervelt.

1542. opde vlueghaghe.

...metter zyden aen die gruenbrauwe. ‖ daer een gruenbrauwe plach tusschen te ligghene.

Wemmel:

1277. by den plast. ‖ opt velt dat men heet de plast.

1469. uit hollant.

opt falvekenevelt... opt valveken velt.

eenen beempt gelegen aldaer geheeten vernavengut.

cloerbosch. ‖ achter den wijngaert van diedelghem.

1551. aenden voetpat...

int block oft veldeke voer thof ten bosch.

1544. aen tvalveken.

Audenaken:

1547. opt wyngaert velt (= aan de Begijnen; in Vinea dni.).

1242. in 1. q.d. Dekenshaghe. ‖ gelegen te pantbroeck.

1458. It. eenen grooten driesch een half buender groot

1326. ende 82 R. ‖ in den zijp.

Dworp:

1270. de palude et belct sitam apud slangherberghe.

1265. op den dodenrust.

1265. op den herrent.

1393. aen tabbaerts lochten.

s.d. den bosch geheeten den rect. ‖ opt Recvelt. ‖ die rect (een bosch).

S^t Pieters leeuw

s.d. tote sente peters lewe. ‖ te lewe. ‖ te liewe. ‖ leeuwe.

s.d. biden doerne.

1413. opden swaluen putte.

boven de gruene meere.

te kryekelteerkene.

1362. den Wolffshocht.

Meerbeek:

s.d. te poelke. ‖ 1539. cranenbroec. ‖ 1539. aen tsollevelt.

1546. opt velt geh. de wuesche (Wissche?).

opden gruenenwech gaende van pamele nae neyghene.

1510. op de wech sceede.

Assche:

s.d. op sin hof te pisote. ‖ te noede. ‖ in de stat die men heet noedeken.

s.d. te hilderendal int velt gheheeten de roeste.

te musscherendal

1548. eenen horyck (hoek).

1421. supra campum dictum de calchoven. ‖ Walteri vander noet.

Wambeke:

± 1600. aenden voetwech.

± 1600 aen tsheeren straete geh. de casseye.

± 1600. comende... met een bylken aende goeden van... op Dorenvelt aende catsyde ald.

Tervueren:

1266. inde wijngaertstrate.

1653. onder dese voors. vrijheijt (nl. van Tervueren).

1653. regenoten sheeren straete.

Gaesbeek:

s.d. rattendale.

achter thof te kelne ten vinkene.

Beckerzeel:

s.d. ter helst.

1543. opden lambrechtswaerde.

meersch... geh. den calfveren lochten.

neven tvelt geheeten de hoert.

1262. Capellanus et provisor becghinarum in vinea juxta bruxellam.

Zellick:

s.d. bi der stichelen. ‖ aen de kelle op de molen coutere. ‖ aen deikelken.

Ninove:

s.d. Ninewe.

Cobbeghem:

s.d. op blankeberch. ‖ lant op hamergem velt.

1539. tvalveken in de selve strate weesende dat de voers. pachtere te halve coste tot zijnen last sculdich sal zijn te onderhouden.

aen tsheeren strate.

aen eenen voetpat die (sic) loopt te.....

1329.) supra gamelghem. (Zie boven: hamergem velt).

1335.)

1564. een hofstadt metten huysen, enz.

aen den smesberch.

Zierenbeek:

s.d. in de coutere te middelbroec inter zierenbeke et scepdale.

St. Mertens lennick:

s.d. ande steghestrate. ‖ opt hovelt. ‖ op den vroesputte. ‖ bi den bake boeme. ‖ te scepdale. ‖ in eusele.

1547. opten varenberch voir doude hoff.

boven de cleyt op dellem velt.

in de goeden geh. hemelryck. ‖ opt wyde velt. ‖ hoplochten (hop-lochting). ‖ boven den wasboert. ‖ naer de thienschuere waert. ‖ opten goudtveerdigem bellinck.

bempt geh. den dryehorick. ‖ onder lant ende eeteweyde.

Lennick S^t quentin:

1575. ter bremen op toytenberghe.

te meerkene by yseringhe (Yzeringhen, gem.), opt Hingenvelt.

1600. op velt geh. tcleyn hemmeken.

aen den voetpat loopende ter...

Brusseghem:

s.d. neven der craien blieke.

1548. 2 bund. lants gelegen in eenen stucke, maer is een ongemaict stuck gaende vuyt ende in.

Anthonys vander taelen te bruysseghem.

Franchois appelteren.

...ende plach omtrent half vyver te syne ende is nu eussele ende elsbroeck.

1411. ter stat geh. op de velst.

Schaarbeek:

s.d. aen den eselwech. ‖ prope alboem juxta eselwech. ‖ jn den thienden poel.

Hamme:

s.d. opt velt geh. den crop.

Goyck:

s.d. op een velt dat heet in de signe. ‖ opt strylant. ‖ aen tvlueghe veldeken.

1520. in de prochie van goycke te lentborre. ‖ ten hellekenne.

S^te Catharine lombeek:

s.d. op de naeste wermeloe bider mugghebeken. ‖ op de butenste wermeloe.

1540. tsegen de wermeloo byder muggebeeck.

aen de middelste wemmerloo.

Lombeek:

s.d. op de kempinne ane den bosch. ‖ ten Dornekene.

s.d. tusschen de heide gracht en boesberch.

1542. aen de herstraete tegen over den molenberch by den vekene dat aldaer te staene plach. ‖ weyden... geh. den boesberch.

Ophem bij wolverthem:

s.d. op den hasselbosch ane de vroenstrate.

Humelghem:

s.d. ad locum dictum wychusen. ‖ ad curiam dict. de lindeweghée.

1540. stuyckende aen sheeren strate.

aen tpadeken gaende... nae...

opt wydemoertre. ‖ Jan van oenegem. ‖ Loys van der honen. ‖ 1600: daer eenen voetpat... deur loopt.

S^t Stevens woluwe:

1551. aen der strate die vander alendiger marien gaet nae creynhem.

1279. pachtgraens wel berevt met wanne ende vlogele.

Dieghem:

s.d. op de hert. ‖ boven de scijtstrate. ‖ aent veken boven ghehuchte.

1543. viij. dachwant vuytgegraven steenlants wesende vol putten ende bergen, ende dat over 80 jaeren vuyten bedrijf

ende hanteringe vanden selven godshuyse geweest is ende gelegen heeft over vogelwyde jn sulcker vueghen ende grotten die gelegen zyn in de prochie van diegem aldaer den wech van diegem nae melsbroeck duer gaet tusschen de goeden des hoefs v.D. in deen zyde,...

1545. lant te besittene, te bluetene ende te gebruyckene.

S^t Lambrechts woluwe:

s.d. op reensdelle. ‖ aen den dietwech. ‖ opten drinkelinc aenden grooten meer. ‖ super campum dictum Reeke.

1279. den diedewech. ‖ versus alindeger marien.

Haeren:

1540. boven de noenendelle op den berch daer men gaet te Diegem weerts.

met eenen hoerick aen de herstraete. ‖ opt baecklant. ‖ op den kempendorren. ‖ tvelt geh. den kempendoeren. ‖ inde noenendel. ‖ tusschen de platte brugge ende... (= platheule).

1543. omtrent den kersselere. ‖ 1/2 bandere beempts gelegen in de bruele onder Haren.

Watermael:

1173. Rabodonem de crayenhem. ‖ henricus de bierbeke.

Molenbeek:

s.d. biden wikette ter driesmolen. ‖ anden ghemeinden colof. ‖ bi wideelst. ‖ de meinart. ‖ neven den clutinc. ‖ te carrevelt. ‖ eenen beempt geh. gemeynlick tpapegayken. ‖ die blijckerie geh. den trest. ‖ boven den wilden epeltere. ‖ 1/2 bundere geh. tputteken midts dat daer eenen put inne staet, 1545. ‖ boven de gruenstrate aen dlaken velt. 1550.‖ lancx den dycke vander schepvaert.

Linkebeek:

s.d. op kallenborne. ‖ ter bane. ‖ op sconendal.

1546. boven calenvoert. ‖ geh. tbooterlant.

1540. tot verre winckele.

Beersel

s.d. ter hulst.

prope duvekenspoel. (Vgl. Duiveland).

s.d. ...ende hier over moeten beyde dese stucken haren wech hebben te dryven ende te varen (vgl. vaerwech).

1359. monasterij de dijedelghem.

1359. desuper locum dictum calevoert.

Rhode S^t Genesius:

s.d. prope pratum boesdaels.

s.d. in communi prato boven darke apud alsemberghe.

s.d. opde heyde biden doedenman. ‖ int gat vander hanceijken.

1279. domistadium erga jdam dictam bultinne apud Rode.

1279. margarite de berinne. inder parochie van Roo (Rhode) by Alsenberghe.

1561. aent cruys aldaer daer die cruycen inden cruysdagen plagen te gaene... ter kercken weerts van Roo aende vierstrate...

Ganshoren:

s.d. te mespelkenne.

1289. Eva filia Gerardi dicti de ribodeghem.

prope fontem de Ribodeghem.

Huisingen:

s.d. te nederdoerpe in die prochie van husinghen.

s.d. op den zijp.

1548. ghyssel de dynckelere alias de vlemynck.

1548. 3 dachwant dat lant plach te syne ende noch 3 1/2 dachwant dat som beempt ende wildernesse geweest heeft ende die nu jn een stuck bekeert syn groot tsamen 6 1/2 dachwant nu synde drooghe weyde, wildernesse ende boschsayge [bosschage] rontomme liggende besloten metten gebruyck van den tronckboomen jn den heyme van den selven goeden staende totten getaele van.....

1412. 3 jorn. paludis dicte elsbroex cum pascua.

1387. in silvis dictis winenbroec.

Meysse:

s.d. ten eskenne.

Buisingen:

1544. opt velt geh. maxdal oft trapput omtrent der galghen aldaer.

1343. ad locum dictum ten vochelkens gate.

1393. int vogelkensgat.

1409. vochelkens gathe.

Meldert:

s.d. in loco dicto stenens rot, prope silvam dictam kervael.

Bijgaerden:

1366. 1/2 buenre winnens lants.

Wolverthem:

1271. in loco dicto ymde op den bosch.

in loco dicto emde.

Molhem:

s.d. te capenberghe (vgl. Capt).

s.d. te moelnem prope plaetse.

s.d. ter sleehaghen.

s.d. super prat. quo stat scoefhuus.

s.d. juxta tienscure.

1540. opt velt geh. tboesenvelt.

1553. te huckelghem boven den watermoelen opten meerenpoel.

1553. opte speelt.

1553. opder voors. huysarmen landt.

Weerde:

s.d. in vriezenbroec.

opt grote vinne.

te poelswilghen inde holleke (vgl. Holque).

Merchten:

s.d. ter slehaghen. ‖ aent veken. ‖ op despcoutere. ‖ opter speelt. ‖ op den merlepoel. ‖ ten streecke.

1541. bij de slachmoelen tusschen de moelenbeecke aldaer vloyende. ‖ op den espcoutere.

1542. 7 dachwant onder elsbroeck ende meersch.

1542. ter plaetsen geh. den strymeersch. ‖ den weyenmeersck.

Alsemberg:

s.d. supra coutram d^mwalpoert.

ane de crekelhaghe.

opden winterperre.

± 1600. tquadevelt.

met hovingen, met lochtenen, met bogaerden,...

1368. relicta quadam wilhelmi dicti Cluetinck.

Jette:

s.d. bider stichlen.

1541. 3 dachwant lants,... dat voermaels vyvere plach te zyne ende nu in eenen wyembosch bekeert ‖ vivedalf dachwlants.

Strombeek:

s.d. in de loe. ‖ op de plast. ‖ op den cleemputte. ‖ daert pedeken doer ghaet te vilvorden weert.

op die wannecoutere.

in den cavijts hoec.

Melsbroeck:

s.d. int widegat. ‖ ex parte Godefridi de wiicsgate.

Neerockerzeel:

1320. ane den wuwere heren jans.

1540. opt loervelt.

s.d. opten grevenberch nu geh. dlaervelt.

s.d. opten ongheren poele oft Loorvelt.

Steenockerzeel:

s.d. te quaderebbe tusschen de meerte ende den bosch.

1540. opt tomvelt. ‖ Jan van noenenghem (Zie: Oenegem). Jan terwenhoot. ‖ opt keyken by capelle velt.

Erps:

1270. den schonen driesch.

supra vicum eusele prope eusele danielis ogerne.

site scoenaiden.

supra l.d. stibroch. ‖ versus l.d. mannendal.

1266. versus didebrucghe.

1299. supra dietbruggerbosch.

1540. opde gulden delle.

± 1600. op hoochwyngaerde boven tedegem.

± 1600. den Rywech die men heet den walsschen wech.

1543. Jaspaer vanden hoericke.

± 1600. opde hongermeer, nu geh. den bogaert.

1549. tusschen die strytbeemptstrate...

Campenhout:

s.d. op de breedsipe. ‖ op den brant ane den heerwech.

1542. achter thoff ten obstalle.

± 1600. aen de spiegelstrate.

die straite geh. den mergelhoop.

1550. op dassenmervelt alias thongervelt.

1397. inter bona..... et costverlorenhofstad.

s.d. supra heijlegheest rot.

s.d. in de vorst gelegen.

Cortenberg:

s.d. te lenderghem. ‖ opt velt geh. dblackeveldeken. ‖ achter lynderghem.

_⋆ ⋆ _⋆

Hier volgt eene andere reeks aanhalingen, meestendeels uit dezelfde bronnen genomen als de bovenstaande:

Pepinghen:

s.d. op meerleputte. ‖ te kesterghate.

Boortmeerbeek:

s.d. aen de gemeynte aldaer geh. de vroente,...

s.d. aen de voers. gemeynte geh. den Bruele.

Braine l'alleud:

1540. in die prochie van Bracheneygenen.

1540. ter plaetsen geh. te mersipont.

ter plaetsen geh. te Rewaerdingen aent bosch van Zonien.

Everberg:

1445. inde zyp;... inden zype tusschen de banckstrate. ‖ de blanckstraete.

Huldenberg:

1540. aende ysernellebeke. ‖ opten zwaluwe putte.

1540. beneden den honsberch.

Crainhem:

1544. op stallenberch.

Vorst:

1282. biden sconenvliete.

Eysinghen:

1356. op die somerbeke.

Bodeghem (bij Wambeke):

1609. opt velt geh. wolff sommervelt, tusschen tvelt geh. de meere.

1586. opt velt geh. Dwolff sommervelt.

Obbrussel:

1540. int berckendal onder den alfsberch (vgl. Alphen).

XIV^ee. 1/2 bon. terre, vinea et arboribus fructiferis.

1309. super steenwech.

1309. juxta arborem dictam nepe. ‖ juxta stoc.

2301. juxta vicum qui dicitur nepe.

1301. Egidius honshocht.

1424. tobbruessel opde papendelle.

Anderlecht:

1548. aenden myllemeersch.

1546. opten steenberch nu geh. dulsdoerenvelt.

1546. ter plaetse geheeten kerselerenbosch.

1546. opt bodemloesvelt.

1540. opden elsenpoel.

1540. ...achter tgeleghe daer een hoff op plach te staene.

1540. lancx een hooghe grecht ende gruenbrauwe.

1540. daer een schoorgat tusschen beyde leet.

1385. te karlevelt.

Elinghen:

1547. opt selve wynenbroeck velt aen den wech gaende van elinghen nae lennycke.

Ternath:

1546. byden nederalphens meersch.

± 1600. aen tquarreel gelege.

Bollebeeck:

1540 aen tvelt geh. den blanckenberch.

1553. Bolenbeecke, opten haesberch.

Merchten:

1548. ...liggende op vlaenderen al in deen zijde ende aen den meersch.

1539 aende veken velts strate.

tseghen den grooten wyen meersch. (fam. Weymeersch).

Assche:

1387. op die merrien.

1528. tegen den heylborre ysere wech.

1556. ane des heeren strate geh. die wagenstrate.

1435. op theilborre velt, onder dmusschendal.

Anderlecht:

1487. apud carrevelt. ‖ te karlevelt (1385).

1274. ad locum dictum ten nepe.

1474. petrus van der eenoeden.

1442. super campum dictum de scherdemale.

Laken:

1545. opt liestvelt aen tviverken. ‖ in de liest.

1569. opte glicole aenden voetwech comende van laicken (Laken) naer muelenbeecke.

1272. heylindis cravinne.

Overheembeeck:

1541. aen die brempthaghe.

Machelen:

1540. ten cruysweghe jnt Bruelgat.

1284. site obten kei in parrochia de machle.

Wesembeek:

1541. opden hontsberch.

opden honsperre lancx den diewech.

1541. aende hontsperstraete.

tophem opden honsperre.

Watermael

1491. Thoff ter Quaingnen onder watermaele. (Familienaam Vercaigne te Brugge).

naby ter ⋆ caingmen.

1 bun. terre... appelata thanghende buender.

in loco dicto de panne.

ante dictum cartim ter caengenen.

Dieghem:

s.d. lant... ter eecht ende ter ploech te brengene, die bergen ende putten te effene ende te vullene, die steenen off te rapene. ‖Diedelghem (Dieghem).

1388. in parrochia de dyedeghem, juxta loctum dictum darke, inter rivum dictum de woluwe et rivum dictum de hoelbeke.

1269. in cultura qui dicitur heida.

1388. supra locum dictum vulgariter de voert inter volvulam, et.....

1341. Walteius filius quondam henrici dicti van der arct...

1440, 1 jorn. prati... nuncupat. vulg. tormoet.

Alsemberg:

1407. ...Henricum dictum de hertewijc.

Johannem dictum pipeop (vgl. Familienaam Piepops, te Sysseele).

1368. oedsebroec.

1421. eenen bosch... geleghen te kesterbeke in de pr. v. Alsenberghen. langx neven die strate aldair die wilen was ende te houden plaghen in erfcheinse jan van linkenbeke (vgl. Lyncke) ende jan godens.....

1399. Kateline jan scelberghs tsweertveghers witteghe wijf.

1399. te alsenberghe aen de wacht wilge.

S^t Joost ten noode:

1445. j. beempdeken geh. den hammaert,... gelegen ten noede. 75 R. lants geh. deepelteerken.

1445. de helicht van eenen buenre soe lants soe hoefs ende des huys dair op staende, byden groeten vivere van den noede.

1448. pratum unum nuncup. den hammaert.

Linkebeek:

1455. supra campum dictum dwancvelt.

1410. Linkenbeke apud verwinckele, supra loco dicto de bijnse.

Sinter goedelen prochie (Brussel):

1547. jnde hasselt benede den hasselt borre. ‖ den eselschen wech.

buyten die coelsche poirte achter tzieckenhuys tusschen beyde de wyngairde... aende strate die compt vander vesten ende gaet tophem weert.

ten noede boven de lancte jnde helle.

Impde:

1546. strate... gaet te londerzele waert.

1 1/2 dachw. gel. in de selve prochie. gelijck eenen cappruyn opt mingerlyck veldeken.

Wemmel:

1514. opt tvelt achter tghehuchte

1264. in territorio de wamlinis.

± 1600. aenden ouden vijvere.

Joos van coekenbeke.

Willems eylenbosch.

byde meerschen geh. de diesbroeck.

Vlesenbeek:

1449. opt velt boven den viver te beersbrugge aenden waterputte.

Anderlecht:

Andrelech. 1046. ‖ Anderlech, 1185.

Dilbeek:

1540. achter hongersvelt. ‖ opt velt geheeten tcrayenbroeck. opt overste keffoert.

St. Pieters leeuw:

1597. Labeurman (boer).

opden grooten monincx caultre.

1597. voor meyere ende schepenen van heernegewoult (Hérin-nes. Vgl. Hernegewout in ons Eng. handschr., II,...)

1337. inter locum dictum de heghe et...

1345. opten persynberch. ‖ aen een gruen streetken (1506).

1394. te beysberghe.

1362. filia quondam egidii de rattendale.

1265. in loco qui dicitur macstael.

1277. juxta viam qui dicitur kerewech versus liniacum (Lennick).

1259. juxta loc. q.d. dekenshage.

Hal:

1273. terre... se gist a le spine ke siet entre vlidergien et sèissegien.

Laken:

1298. supra lidewart.

1302. 2 partes 1/2 bonarii siti in de bussempt in p. de laken.

1303. inde bossemt.

1524. opt. velt geh. despenvelt.

Humbeek:

1608. tot humbeke aenden driessche. ‖ aenden driessche ofte galghestraete.

Overheembeek:

1384. ad locum dictum de nat.

Nu weer een kleiner getal plaatsnamen uit allerhande charters, waarvan de opgave al te wijdloopig zou worden, doch waarvan wij steeds het jaartal opgeven:

O.L.V. Lombeek:

1361. vierdalf dachwant lands.

1520. opt velt geh. de kempenere.

1520. ter plaetssen geh. te lentborre tegen den borre aldaer.

1520. de lentborrestrate.

Mechten:

1248. Ego Sygerus dictus hobosh miles de merhten.

1248. apud sleehaghe.

1269. Meinso de muelwich.

terra... super espt coutre.

1307. van herbrande van zebroec.

1293. henrici de perre.

1293. in domo qui dicitur nokerboem.

1304. op den horneck bi mins heren tsertoghen boengharde.

1349. wi late wilen waren ser willems van den wikete jn merchtene.

1345. ghel. ter sleehaghen, neven adaems van der sleehaghen dachwant.

1350. op der speelt velt.

S^t Peeters leeuw

1303. ter stoct.

1311. bi bersbrugghe.

1596. opt pannisvelt.

Kester:

1679. Eenen Bodem van Leene (zetelplaats. fr. foncier) wesende een bunder lants,...

S^t Quintens lennick:

1478. opt crayenvelt (thiende vry).

S^t Martens lennick:

1375. op de planken coutere boven den drenckelinc.

1364. 1/2 b. lands die men heet ten paeschuse in steenberch gat gheleghen.

1306. campo d^o hovelt.

1299. juxta platheam (platea, straat) dictam steghestrata.

1299. gertrudis de peda.

Strombeek:

1264. in territorio de struembeke.

Schaarbeek:

1300. juxta arborem dictum ten elterkenne.

Auderghem:

1253. ...illa parte terre que boden dicitur exclusa.

Ham:

1263. prope ham, in loco qui dicitur Esphout.

1263. Ida dicta de Enoede.

Wambeek:

1334. op ten heisputte dat men seit ten vliederkine.

Wesenbeek:

1260. v. 1. q. d^r. dideweghe in territorio de wesenbeke.

1369. in campo dicto de honsperre.

XIII^ee.Johanni dicti logtunman.

1281. elizabeth de crucebome beghina.

1360. ad locum dictum over den dyedelwech.

1260. Godefridus dictus de widsgate. (Vgl. Wytschate in W.-Vla.).

1570. 9 1/2 dachwanden quaets lants oft erven tegenwoerdelycken ledich ende vogelweyde ligghende.

In eene ongenoemde parochie:

1377. 1. d^m ane den hellenpoel.

1356. prati dicti vulgaritei borghgracht situm apud verrenwinckele.

1264. i. quodam locum q. d^r hoflant.

Uit eene andere collectie verspreide aanteekeningen uit het Antwerpsche Staatsarchief, die Brabant aangaan, putten wij nog een en ander, dat ook zijne waarde hebben kan, al is 't ook wellicht in mindere mate dan wat hier voorafgegaan is:

Gelegen onder Muijsene, opt Beeckvelt, tusschen tssheeren straete Den Hulst geheeten,... ende... 1558 (Staatsarch., Antw., Charters Pitzembourg).

Apud Steynhockenzele, ad locum dictum Te Wambeke......ante locum dictum Vaere taertgat. 1361 (Idem).

Geheeten gemeynlic tHoff te Quistwater, gelegen inde prochie van Strombeke. 1501 (Staatsarch. Antw., Charters Rosendael).

Hoegaerde:...Ghelijc die lande voirs. belegen siin... in die Blide. 1408 (Staatsarch. Antw., Charters Pitzembourg).

Van Wolverthem... Op drie dachwant lants die gheleghen sijn in de Clert, op de Beke, die men houdende es vanden godshuse van Bijarden. 1340 (Idem).

in Diedenghem [Dieghem],...Een maet... gelegen in Schijnbroeck, diemen heet De Maet van Diedenghem. 1487 (Staatsarch. Antw., Charters Facons).

Dimidium bonarium pascue nuncupate de Zweefscette, vita apud Linckenbeke, contigue vivario de Homborch. 1414 (Staatsarch. Antw., Chart. Pitzembourg).

- De Zweefschette. 1414 (Antw. Id.).

- de Zwefschette. 1414 (Antw. Id.).

- Boortmeerbeek: Beemt gheleghen aen de Eechde, biden Ouden Voerde. XV^e c. (Staatsarch. Antw., Rol. Archief v. Rosendael).

- Opden Beverdyk. XV^ee. (Ibid).

- Apud Campenhout, in vico dicto Zijpstrate. 1430 (Staatsarch. Antw., Charters Rosendael).

- Drye dachmael beemps gelegen inde prochie van Eelwite [Elewyt], jnde Silveren beempde. 1476 (Ibid.).

- In Meldebrouc [Melsbroek],...neven den Villepoel.

XV^ee. (Staatarch. Antw., Rol. van Rosendael).

- Op de Wildere [te Melsbrcek]. XV^ee. (Ibid.)

- Gheleghen op die soe daer men gaet van Campenhout te Ruesbeke waert... XIV^ee. (Staatsarch. Antw., Rol Rosendael).

_⋆ ⋆ _⋆

Hebben wij ons vergist, of hebben wij gelijk gehad met te zeggen, dat het toponymisch materiaal in de provinciën Antwerpen en Brabant, vooral in deze laatste, in menig opzicht van groot belang en dus het bestudeeren overwaard is? Wij hopen wel, dat dit uitgebreide arbeidsveld niet lang meer braak zal blijven liggen. Eerlang zullen wel jonge krachten lust gevoelen om de medegedeelde teksten door vele andere aan te vullen, ze te bestudeeren en gaandeweg tot het volle besef te komen hoe noodig het is overal de toponiemen in verband te brengen met de familienamen, en steeds acht te slaan op het plaatselijk taaleigen en de plaatselijke geschiedenis!

EINDE.

voetnoot(1): Arr. Cassatie 10 Februari 1865. Clep contra den Belgischen Staat (Pasicrisie, 1865, I, 280).

Vorige Volgende

Toponiemen uit de provinciën Antwerpen en Brabant door Karel De Flou, werkend lid.

I. - Provincie Antwerpen:

Schelle:

Steenborgerweert:

Viersel:

Vremde:

Waerloos:

Westmalle:

Wilrijck:

Wommelghem:

Wuestwesel:

Wijneghem:

Zoersel:

Berlaer:

Lechene, onder lier:

Hagendonck:

Liezele:

Mechelen (stad):

Nijlen:

Puurs:

Putte:

Pulle:

Ranst:

Reeth:

Rumpst:

Santhoven:

Schelle:

Sinte kathelijne waver:

Waelhem:

Willebroeck:

II. - Provincie Brabant.

H. no 1553.

H. 10:

H. 1294:

Vilvoorde, 1461:

Conincxloo, 1548:

Dilbeeck, XVIe e.:

Dilbeek, H. 200. ao 1548:

Heembeeck. 1461:

Anderlecht:

Laken, 1388:

Uccle:

Machelen:

Ruisbroeck:

Perck:

Vlesembeek:

Grimbergen:

Saventhem:

Osselt:

Woluwe sinte peeters:

Peuthy:

Nosseghem:

Sterrebeek:

Bergh, bij campenhout:

Wesembeek

Berchem-ste-agathe:

Evere:

Itterbeek:

Wemmel:

Audenaken:

Dworp:

St Pieters leeuw

Meerbeek:

Assche:

Wambeke:

Tervueren:

Gaesbeek:

Beckerzeel:

Zellick:

Ninove:

Cobbeghem:

Zierenbeek:

St. Mertens lennick:

Lennick St quentin:

Brusseghem:

Schaarbeek:

Hamme:

Goyck:

Ste Catharine lombeek:

Lombeek:

Toponiemen uit de provinciën Antwerpen en Brabant
door Karel De Flou, werkend lid.

H. n^o 1553.

Dilbeeck, XVI^e e.:

Dilbeek, H. 200. a^o 1548:

S^t Pieters leeuw

Lennick S^t quentin:

S^te Catharine lombeek:

S^t Stevens woluwe:

S^t Lambrechts woluwe:

Rhode S^t Genesius:

S^t Joost ten noode: