Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1923

[p. 233]

Vergadering van 16 Mei 1923.

Zijn aanwezig: de heeren Prof. J. Vercoullie, bestuurder, Prof. Dr. J. Mansion, onderbestuurder, en Dr. L. Goemans, bestendig secretaris;

de heeren: K. de Flou, Dr. L. Simons, Prof. Ad. de Ceuleneer, G. Segers, Kan. Dr. J. Muyldermans, Kan. Am. Joos, Is. Teirlinck, O. Wattez, Prof. Dr. L. van Puyvelde, Prof. Dr. L. Scharpé, Mr. L. Willems, Prof. Dr. A. Vermeylen, Prof. Dr. A.-J.-J. Vandevelde, J. Jacobs, Karel van de Woestyne, Dr. J. Persyn, Dr. M. Sabbe, en Mej. M.-E. Belpaire, werkende leden;

de heeren F.-V. Toussaint van Boelaere en Prof. Dr. Frans Daels, briefwisselende leden.

De E.P.J. Salsmans, S.J., briefwisselend lid, had bericht gezonden, dat hij verhinderd was de vergadering bij te wonen.

_* * _*

De heer Bestendige Secretaris leest het verslag over de April-vergadering; het wordt goedgekeurd.

_* * _*

Aangeboden boeken. - Vervolgens legt de Bestendige Secretaris de lijst over van de boeken aan de Academie aangeboden:

Door den heer F.-V. Toussaint van Boelaere, briefwisselend lid:

De aloude staat en geschiedenissen der Vereenigde Nederlanden, door E.-M. Engelberts. Dln. II en IV. (Deelen I en III werden reeds vroeger gezonden).

Een boek in Japansch schrift.

Handelingen van het Congres van het Davidsfonds gehouden te Antwerpen in 1912.

Cneudt (Richard de). De Vervlaamsching van het Lager Onderwijs in Groot-Brussel. 1918.

Die deutsche Verwaltung in Belgien. Von Dr. Franz Anholt. (1917).

[p. 234]

Uitvoering van Art. 20 der Wet van 15 Juni 1914, tot regeling van het Lager Onderwijs. (Voertaal van de scholen.)

Coninck (Dr. Albert de). De Waarheid over het Vlaamsche Volk. 1917.

Simons (Jozef). In hoogere sferen.

Smits (Fr.). Het Huis der smart.

Vom jungsten Tag. Ein Almanach neuer Dichtung. 1916.

't Fonteintje. 1^e jg., n^rs 1-4, 2^e jg., n^rs. 1-2.

100 vlamische Volkslieder. Fur die deutschen Soldaten.

Een 70-tal brochures en traktjes, voornamelijk met betrekking tot de Vlaamsche beweging tijdens den oorlog.

Door den heer H. Dierickx, archivaris der stad Mechelen.:

Stad Mechelen. Verslag over het Stadsarchief. Geschiedkundig archief. - Bestuurlijk archief. - Hedendaagsche maatschappelijke archieven. - Oorlogsarchieven, door H. Dierickx, archivaris-bibliothecaris. Mechelen, 1923.

Id. Verslag over de Stadsbibliotheek. (Boekerij-Aanverwante verzamelingen), door denzelfde. Id.

Door Dr. J. Gessler, te Hasselt:

Dietsche stemmen, Nov. 1915.

Eerste algemeene vergadering. Standregelen van het Davidsfonds. (1875).

Rouwdichtje aan Jac. Lenaerts. (1913).

Van Eyck et Dalmeau. Etude...., par J. Gessler. (1922).

Gendsche geschiedenissen, door P. Bernardus de Jonghe. 1^ste boek. Gend, z.j. (Derde druk 1781.)

Gedichtjes voor de Nederlandsche jeugd. 's Gravenhage, z.j.

Stracke (Dr. D.-A.) S.J. Arm Vlaanderen. Antwerpen, 1914.

Naive Gedichten voor kleine en ook grootere wichten, van Jos. Libot, Inspecteur van het Lager Onderwijs. Lier.

Gilissen (Fel.). In droeve dagen. Oorlogsweeen. Antwerpen, 1919.

Door Pater Jos. Kleijntjens S.J., te Katwijk a/d Rijn:

Algemeene Geschiedenis, door J. Kleijntjens S.J. en Dr-H.-F.-M. Huijbers. 1^e deel, 12^e herziene druk. Leiden.

Door den heer Oscar van Schoor:

Schoor (Oscar van), bestuurlid van den Oudheidskundigen Kring van Antwerpen. - Het Pijndersambacht van Dendermonde. Dendermonde, 1923. (2 exx.).

_* * _*

[p. 235]

Letterkundige Mededeeling

door den heer Is. Teirlinck, over Volkskundig Kalender voor het Vlaamsche Land, door G. Celis.

Namens den Eerw. H^r Gabr. Celis heb ik de eer zijn laatste werk Volkskundige Kalender voor het Vlaamsche Land aan de Kon. Vl. Academie aan te bieden. Ik doe het met genoegen, want het boek van den H^r Celis is zonder twijfel eene goede folkloristische aanwinst. In 366 bladzijden maakt de schrijver ons, dag voor dag, met een vrij groot getal christelijke gebruiken, daarnaast feesten, spelen, rijmen en liedjes van volk en kind, volksmeteorologische gezegden en spreekwijzen, enz. bekend. Volledig is zijn arbeid niet - kan zulke Kalender wel volledig zijn? - en de schrijver is de eerste om zulks niet te ontkennen (z. zijne korte inleiding); - niet altijd wordt voor juiste plaatsaanwijzing gezorgd, b.v. daar waar een eigenaardig rijmpje of een ‘volkszeg’ wordt aangegeven; - en taal en stijl laten op sommige plaatsen wel wat te wenschen over. Maar het heele is goed en zal voor den Vlaamschen folklorist wel onmisbaar blijken. Daarom verdient de H^r Celis, onvoorwaardelijk, onzen lof en dank, en durf ik de hoop uitdrukken dat hij ons nog menig soortgelijk boek zal ten beste geven.

Mededeelingen door den Bestendigen Secretaris.

1^o Bestuur der Academie voor 1923. - Brief van 21 April 1923, waarbij de heer Minister van Kunsten en Wetenschappen aan de Academie een afschrift stuurt van het Koninklijk Besluit van 31 Maart 1923, waarbij de verkiezing van de heeren Prof. J. Vercoullie, tot bestuurder en Prof. Dr. J. Mansion, tot onderbestuurder, voor het jaar 1923, goedgekeurd wordt.

2^o Koninklijke Akademie van Wetenschappen, te Amsterdam. (Academia Regia Disciplinarum Neerlandica). - Wedstrijd voor latijnsche gedichten ‘Ex Legato Hoeufftiano’. - Gedrukte brief van 9 April 1923, onderteekend C. van Vollenhoven, houdende mededeeling van den uitslag van den vorigen wedstrijd en het programma van den wedstrijd voor 1924.

[p. 236]

Mededeelingen namens Commissien.

1^o Commissie voor Geschiedenis, Bio- en Bibliographie. - De heer Prof. Dr. Mansion legt verslag neer over de morgenvergadering der Commissie

Waren aanwezig de heeren: Kan. Muyldermans, voorzitter, K. de Flou, Prof. de Ceuleneer, Is. Teirlinck, Mr. Willems, Dr. van Puyvelde, Dr. Goemans, Dr. Sabbe, en Dr. Mansion, lid-secretaris.

Aan de dagorde staat:

1^o Reis van Balthazar Moretus III door de Kempen en Nederland. - Lezing door den heer Dr. M. Sabbe.

Uitgesteld tot een volgende zitting.

2^o Het Leven van Jan van den Berghe, schrijver van het ghemoralizeert Kaetsspel. - Lezing door Mr. L. Willems.

Spreker wijst er op dat de schrijver van het Kaetsspel ons mededeelt dat hij baljuw in Oost-Vlaanderen geweest is, alsook in een andere ‘Notabele ballie’. Mr. L. Willems meent den schrijver te mogen identificeeren met Jan van den Berghe, Heer van Watervliet, die in verschillende plaatsen baljuw was en den 7 October 1439 gestorven is.

Spreker deelt ook een drietal aanteekeningen over het ghemoralizeert Kaetsspel mede: 1. Is het ghemoralizeert Kaetsspel een oorspronkelijk Nederlandsch werk? Spreker bewijst van ja. Het boek heeft - buiten den titel - niets gemeens met l'espirituel jeu de la paulme. - 2. Een Fransche Cornicke aangehaald in het Kaetsspel. - Er is sprake van Enguerrand de Marigni, door den Schrijver van het Kaetsspel Inghelram van Marangi genoemd. - 3. Middelned. Geneve = Genua. Spreker bewijst dat door Geneve in het Kaetsspel bedoeld wordt Genua en niet het hedendaagsche Geneve.

De Commissie stelt voor deze bijdrage op te nemen in de Verslagen en Mededeelingen. - Door de Academie in pleno vergaderd goedgekeurd.

2^o Bestendige Commissie voor het Onderwijs in en door het Nederlandsch. - De heer G. Segers, Secretaris, legt ter tafel het verslag der morgenvergadering door de Commissie gehouden.

[p. 237]

Waren aanwezig de heeren: O. Wattez, voorzitter, Dr. Muyldermans, Prof. de Ceuleneer, Kan. Am. Joos, Dr. Goemans, J. Jacobs, Dr. Vandevelde, Dr. Persyn, Dr. van Puyvelde, leden en G. Segers, lid-secretaris.

Aan de dagorde staat:

1^o Het gevoel in de spraakkunst. (Slot). - Lezing door Kan. Amaat Joos.

Kan. Joos leest het slot van zijn verhandeling: Het gevoel in de spraakkunst. Hij onderzoekt den gevoelszin en vindt er de volgende kenmerken in: 1. Kortheid, 2. omzettingen, 3. herhalingen, 4. ontstentenissen, 5. de schorsing, 6. uitroepen (scherts, omschrijving, grootspraak, climax, persoonsverbeelding), 7. vragen, 8. onderbroken gang (verbetering), 9. onregelmatigheid.

Ieder van die kenmerken tracht hij door zielkundige redenen te verklaren en staaft hij door bewijzen, vooral uit de gedichten van Vondel en Gezelle getrokken.

Hij eindigt met het besluit dat de zoogenaamde gedachtefiguren eer en meer gevoelsfiguren zijn.

De heer Voorzitter wenscht den heer Joos geluk met zijne voordracht en stelt voor haar in de Verslagen en Mededeelingen op te nemen.

De vergadering wordt te half één gesloten.

Dagorde.

1^o Wedstrijden voor 1923. - Lezing der verslagen. (Art. 31 der Wet van 15-III-1887 en Kon. Besluit van 23-III-1891).

De Vergadering beslist dat deze verslagen zullen gedrukt en, vóór de Juni-vergadering, aan de heeren werkende leden medegedeeld worden.

2^o Plechtige Vergadering op Zondag 1 Juli. - Vaststelling van het Programma. - Op voorstel van het Bestuur, wordt het programma als volgt vastgesteld:

a)	Openingsrede door Prof. J. Vercoullie, bestuurder: De woonplaats der Indo-Germanen.
b)	De ontwikkeling van Vondels karakter. Verhandeling door Dr. J.-J.-M. Sterck, buitenlandsch eerelid, inspecteur van het Lager Onderwijs te Haarlem.

[p. 238]

c)	Uitslag van de verkiezingen voor het Lidmaatschap der Academie.
d)	Uitslag der Academische wedstrijden voor 1923.
e)	Hulde aan de afgestorven leden.

Geheime Vergadering te 2 1/2 uur.

3^o Lidmaatschap der Academie. - Candidaten worden voorgesteld voor de plaatsen van briefwisselend lid opengevallen door de benoeming tot werkend lid van Dr. M. Sabbe (tot vervanging van Baron Nap. de Pauw), Mej. M.-E. Belpaire (tot vervanging van E. Gailliard) en Herman Teirlinck (tot vervanging van Dr. Hugo Verriest).

_**_*

4^o Lezing door den heer Prof. Dr. FRANS DAELS, briefwisselend lid: De evolutie van het kankervraagstuk op sociaal-geneeskundig gebied.

Professor Dr. Daels beschrijft de ontwikkeling van de Sociale Geneeskunde in het algemeen, het inrichten van de openbare verpleging, gevolgd door het nemen van allerlei voorbehoedmaatregelen tegen aanstekelijke ziekten. De aard en de verspreidingswijze van de kankerziekte laten niet toe deze voorbehoedmaatregelen in den strijd tegen de kankerziekte aan te wenden. De sociaal-geneeskundige ontwikkeling van het kankervraagstuk is gekenmerkt door drie grondig verschillende perioden:

1^e	periode, door Prof. Daels genaamd de wanhoopsperiode, het inrichten van gestichten voor ongeneesbaren;
2^e	periode, de heelkundige periode, die reeds schijnt geleverd te hebben al wat men van haar verwachten mag;
3^e	periode, waarvoor de nieuwe proefondervindelijke onderzoekingen de grondvesten aan 't bouwen zijn; voornamelijk de ontdekkingen over koolteer-kanker, zullen den weg der voorbehoeding en der oorzakelijke behandeling doen inslaan. Zij legt aan het huidige geslacht van wetenschappelijke vorschers en sociaal-geneeskundigen zware verplichtingen op.