Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1922

[p. 312]

Kleine verscheidenheden.

I.
Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde.
554. - Exploicteur, exploiteur.

In het ‘Reglement op den styl van procederen ende salarissen voor de wetten ende jurisdictien’ binnen de kasselrij van den Ouden Burg van Gent, ‘ghedecreteert den 25^en January 1676’, (op. ut infra. blz. 487 en vlgg.), komt de hieronder volgende schikking voor:

D. Berten, Cout. Vieuxbourg de Gand, blz. 497: ‘Ende alsoo de exploicteurs dickmaels blyven in burse houdende de penninghen die sy over de versoeckers ontvanghen hebben uuyt crachte van sommatien ende executien, sullen de baillius, ammans, meyers ofte andere exploiteurs doende eenighe sommatien ofte executien...’

Genoemde ‘exploiteurs’ waren derhalve verplicht, doende eenighe sommatien ofte executien voor de collecteurs van prochien, pachters van impositien ofte uuyt crachte van ‘venditien’, daarvan eene lijst op te maken, met last aan den voornoemden ‘collecteur’ of ‘pachter van de assysen’ te betalen. Diensvolgens ‘en sullen de debiteurs nyet ontslagen wesen met betaelinghe te doene in de handen van deselve exploicteurs’,

Door Exploiteurs verstond men ‘de baillius, schepenen, ammans, greffiers ende andere officiers’ (op. cit., blz. 489), belast met het innen van ‘sallarissen’, waarin echter ‘ghevonden’ werd ‘groote dispariteyt, twelcke causeert groote murmuratie’. Met het doel ‘eenen den selven styl van procederen ende taux van sallarissen’ te doen onderhouden, wordt het bedoeld reglement uitgevaardigd.

Het ‘In bursen houden’ van penningen hierboven vermeld is niet anders uit te leggen dan door het ‘Spelen mette pennynghen’ uit den volgenden tekst:

Op. cit., blz. 407: ‘Ende dat oock wordt bevonden de ontfanghers ofte collecteurs te spelen mette pennynghen...’ (1664.)

Dat dit door: Se font un jeu des deniers publics, dient vertaald, meenen wij niet. - Men versta daardoor: dat iemand, geld voortkomende van belastingen b.v. of van ontvangsten waarmede hij gelast is, en dat hem niet toebehoort, tot zijn eigen gebruik aanwendt om aldus voordeel daaruit te trekken.

Edw. Gailliard.