Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1920

[p. 134]

Kleine verscheidenheden.

I.
Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde.
345. - Binnediender (Binnendiender).

De Binnediender van eene kerk was hij die zekere aangelegenheden eener kerk waarnam, b.v. bepaalde bijzonderheden inzake kerkelijke diensten gadesloeg, en aldus met den kerkbaljuw gelijk stond. ‘Balliu’ en ‘Binnediender’ worden hieronder bij appositie gebruikt:

Weale, Les Eglises doyenné Dixmude, Documents, blz. 164: ‘Item noch zullen zii jaerlicx betalen den balliu ende binnedienaer van der kercke, voor ziin moeyte dat hii jaerlicx te vooren zal vermanen... den voornoomden Beghiinen... den dach wanneer men de vigelie ende jaerghetiide doen ende celebreren zal, de somme van...’ (1547.)

346. - Choorael, kind en scoolkind.

Deze drie benamingen passen op den Koraal, of Koorjongen, Koorkind en Koorkind en Koorknaap; Fr. Enfant de chaeur. De teksten hieronder maken ons omtrent de Koralen met eenige bijzonderheden bekend, die niet bij Verdam, v^o Corael, te vinden zijn:

Staatsarchief te Brugge, N^r 11554 of Rekening ‘van Onser Vrauwen kercke in Ardemburch’, van 1569-1570, fol. xlvj v^o: M^e Fernade (sic) Rake, vanden chooralen deser kercke crunen te scheren...’

Fol. xlvj v^o: ‘Meester Daniel Willkins, sancmeester deser stede,... van den cooralen vander kercke te leeren ende instrueeren in de musycke...

‘Den selven over tonderhoudt ende mondtcoosten vanden coralen binnen zynen huuse...’

Kind:

I. Gailliard, N.-D., blz. 34, kol. 2: ‘Item, de xviij kinderen die de lessen ende de versekins zynghen zullen...’ (1474.) - Blz. 326:

[p. 135]

‘Item, de ses kinderen, die ter vigilien en misse singhen en lezen sullen, iij schellen par...’ (1444.) - ‘De cantere, van den kinderen, iiij s.’ (1496.)

Scoolkind:

Id, id, blz. 348-349: ‘Item, voort ter cause vander feeste vanden xj^m Magden.. Den vicarissen officirende te hoofmesse, clc xviij. d...; de musicienen ix s.; de coralen ij s. vj d...; de cantere vanden kinderen, iiij s.;... item om de scoolkinderen, die met den habiten ter voors. messe zijn sullen, elc een wittebrood van vj. miten, xvj s....’

Naar men ziet, loopen de verschillende benamingen hier dooreen.

Enfant de cuer:

Id., id., blz. 24, kol. 1: ‘Item les quatre enfans de cuer qui seront ordonnez pour descanter ladite haulte messe auront et prendront pour leurs despens et habillemens trente six livres pariss. chascun an... et pour leurs robes chascun douze livres pariss. par an...’ (1494.)

347. - Hannekin en willekin.

Zijn dat verkleinwoorden? Althans, wijzen noodzakelijk die namen op jonge lui? Geenszins. Zulke namen zijn integendeel eenvoudig vleiwoorden. Men lette wel op den tekst hieronder, waarin die zoogezegde verkleinnamen naast gewone vormen voorkomen:

D. Berten, Cout. Seign. enclav. Vieuxbourg Gand, blz. 247: ‘Up ende ten laste van Hannekin Tienpont f. Inghels, Joos de Tollenare f. Lievens, Willekin vander Meersch f. Pieter, Coppin Joorkin ende Hinnekin Clemme f^s Symoens. Jan de Knif, Martin de Vrient, Jan Ghoins, Arent Hughe ende Jacob van Poucke, naer zekere informatie... van den twiste ghebuert tsondaechs up den Kermesdach te...’ (1531.)

De uitgever schrijft echter: ‘Les diminutifs flamands démontrent qu'il s'agissait dans l'espèce d'une bagarre de jeunes gens, un jour de kermesse.’

Enkel zij opgemerkt, dat de uitgang...kin of...ken aan vele voornamen eigen is. Om zulks te bewijzen, kan het volstaan hier eenige der vele voornamen met dien uitgang aan te halen, welke in het boek: 1302. Le Compte communal de la ville de Bruges, door Jules Colens, worden aangetroffen.

[p. 136]

Blz. 109: Bi Anskine...

Blz. 121: Over Arnaudekine...

Blz. 24: Van Boudekine Jorise. - 37: Van Boudekine Steelinc. - 38: Van Boudekine Sampin. - 40: van Boudekine Nachtegale. - 70: Van Clays f. Boidekine.

Blz. 148: Bi Fenskine.

Blz. 109: Ghenekine Groethofde.

Blz. 23: Van Hannekine Moermanne. - 25: Van Hannekine Scoeman. - 27: Van Hannekine Salen. - 31 en 32: Van Hannekine f. Gheraerd uten Ackere, en Van Hannine f. Gherards uten Ackere.

Blz. 210: Heinkine den Koc. - 66: Van Heinekine Mont.

Blz. 83: Lamkine Zuinkins. - 35: Van Lammekine Robarde. - 56: Van Lammekine den Weten.

Blz. 139: Laurenskin den Busere.

Blz. 175: Meyerkine ende sinen ghesellen...

Blz. 61: Van Moenkine f. Weits.

Blz. 175: Ostkine den clockeludere.

Blz. 23: Van Pieterkine Boeline. - 176: Pieterkine van den Sacke.

Blz. 180: Robekine...

Blz. 131: Reineken van Harne; var.: Reinekine.

Blz. 71: Van Scalkine f. Arnoud.

Blz. 49: Van Thyerkine Boudeloet.

Blz. 63: Van Weitkine Mebel. - 57: Van Weitkine Marteele.

Blz. 21: Van Willekine den plaesterare. - 22: Van Willekine van Hackere. - 39: Van Willekine f. Arnouds.

Blz. 33: Van Wouterkine f. Maes.

348. - Nekke?

Wat beteekent dat woord?

Archief der O.-L.-Vrouwkerk te Brugge, Charters, voorloopig n^r 20: ‘Ende dese vors. mester Jan gaf weder dit vors. land ter nekken (sic) chense desen vorseiden L...’ (Akte van ‘Saterd vor S. Bamesse’ 1283.)

Edw. Gailliard.