Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1919

[p. 282]

Kleine verscheidenheden.

I.
Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde.
000. - Brandghelt.

Wijst op het Recht voor het ‘branden’ van haring, d.w.z. voor het voorzien van de tonnen haring met het teeken van de stad, als zijnde gewarandeerd. Dit teeken werd op de tonnen met ‘maercyseren’ gebrand: ‘que l'on brûle sur les futailles la marque ordinaire de la ville’. Men zie onze Keure van Hazebroek, IV, blz. 375-377, en bij Stallaert, v^o Brant 6^o, 7^o en 8^o. Vgl. ook met genoemde Keuire, I, 401-406.

Ed. Vlietinck, Cartulaire d'Ostende, blz. 88: ‘... Droit de marquaige des tonneaulx de herrencs cacqués, nommé en thioys Brandghelt...’ (21 Juni 1490.)

000. - Bi hitte van bloede.

Bij Verdam, v^o Hitte, komt een voorbeeld voor met In hitte van bloede. Deze uitdrukking beteekent In drift, In toorn, en staat gelijk met het Fransch En chault sang en De chault sang (1458) (Comité Flamand de Fiance, X, 374), dat hetzelfde is als De chaude colle (colère) (Roquefort, Gloss.), of De chaudc cole: ‘G. fust feru dudit coustel par cop de meschief et de chaude cole’ (bij La Curne de Sainte-Palaye, v^o Chaud, III, p. 424, col. 1, note 1.):

Staatsarchief te Brugge, Fonds Proostsche, Reg. n^r 828, of ‘Ferieboek’ van 1467-1473, fol. clxiiij: ‘De verwerere (bij misslag: “heesschere”) kende dat zij tsamen hadden ghezitten dryncken ende wordden daer woorden hebbende, zo dat ghesciede bi hitte van bloede omme zekere rude ende spiteghe woorden⁽¹⁾ die themwaerts ghesecht waren biden voors. heesschere, ende bat omme gratien Hij verwerere word weder boven⁽²⁾ gheleed, ende zeiden vande weke weder tsamen te sprekene.’

(1) Spiteghe woorden = Bitsige woorden.

(2) Boven was een afhankelijkheid van de gevangenis, of van ‘het Steen’, te Brugge.