Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1919

[p. 185]

Vergadering van 6 Augustus 1919.

Zijn aanwezig de heeren: Eerw. Kan Amaat Joos, bestuurder; Jhr. Mr Nap de Pauw, onderbestuurder, en Edw Gailliard, bestendige secretaris;

de heeren: Karel de Flou, Prof. Dr. Ad de Ceuleneer, Gustaaf Segers, Kan. Dr. Jac. Muyldermans. Dr. Hugo Verriest, Is. Teirlinck, Prof Dr. C. Lecoutere, Omer Wattez, Prof. Dr Leo van Puyvelde, Prof. Dr. Lod Scharpé. Prof. J. Vercoullie, Mr. Leonard Willems Dr A.-J.-J. Vandevelde, Eerw. Jos. Jacobs, werkende leden;

Juffrouw Virginie Loveling, de heeren Dr. Alfons Fierens en Maurits Sabbe, briefwisselende leden.

De heeren Dr. Leo Goemans, Prof. Dr. Jos Mansion, werkende leden, en Prof. Dr. Logeman, buitenlandsch eerelid, hebben bericht gezonden dat zij verhinderd zijn de vergadering bij te wonen.

De Bestendige Secretaris leest het verslag over de Julivergadering, dat wordt goedgekeurd.

_**_*

De heer Bestuurder wenscht geluk aan juffrouw Virginie Loveling en aan de heeren Dr. Fierens en M. Sabbe, de nieuw benoemde briefwisselende leden, die de vergadering bijwonen. - In naam van hen, bedankt de heer Sabbe voor de uitgesproken gevoelens.

_**_*

Te Deum op 21 Juli 1919. - Brief van 15 Juni, waarbij de weled. heer M. Lippens, gouverneur der provincie, het Bestuur en de heeren Leden der Academie uitnoodigt tot het plechtig Te Deum, dat op Maandag,

[p. 186]

21 Juli, zijnde de verjaardag der inhuldiging van Leopold den I^e, den doorluchtigen Stichter van België's Koninklijk Stamhuis, te 11 uur, in de hoofdkerk van Sint-Baafs zal gezongen worden.

Hebben de plechtigheid bijgewoond, de heeren Kan. Amaat Joos, bestuurder, Edw. Gailliard, bestendige secretaris, Prof. Dr. Ad. de Ceuleneer en Prof. Dr. Leo van Puyvelde, werkende leden.

Ontvangst van den Heer Voorzitter der Fransche Republiek. - 23 Juli 1919. - Brief van het Gemeentebestuur der Stad Gent, waarbij de Koninklijke Vlaamsche Academie uitgenoodigd wordt tot de Ontvangst ten stadhuize van den Voorzitter der Fransche Republiek. Waren aanwezig, de heeren Kan. Am. Joos, bestuurder, Edw Gailliard, bestendige secretaris, Prof Dr. Ad de Ceuleneer en Prof. Dr. Leo van Puyvelde, werkende leden. Bij het afloopen der plechtigheid, werden de officiëele korpsen door den heer Schepen De Weerdt opgeroepen, tot voorstelling aan den Weled. Heer Poincaré. Toen de beurt der Academie gekomen was, trad de Bestendige Secretaris op het verhoog en bracht de hulde van de Koninklijke Vlaamsche Academie aan den Voorzitter der Fransche Republiek. Deze dankte hartelijk den heer Gailliard en verzocht hem de uitdrukking zijner sympathie aan al de Leden der Academie over te brengen.

Afsterven van Dr. J. Verdam, buitenlandsch eerelid. - Bij brieve van 20 Juli, bericht de heer H.D. Verdam de Koninklijke Vlaamsche Academie, dat zijn vader Prof Dr. J. Verdam, haar buitenlandsch eerelid, overleden is. De heer bestuurder Kan. Amaat Joos brengt eerbiedig hulde aan den afgestorvene, die tot de studie der middelnederlandsche taalkunde door talrijke geleerde werken zooveel heeft bijgedragen en, op dat gebied, door de uitgave van zijn meesterlijk Woordenboek van de middelnederlandsche taal een zoo grooten luister heeft verworven.

[p. 187]

Tot teeken van rouw, werd de nationale vlag aan den gevel van het Academiegebouw halfstok geheschen.

Op voorstel van den heer Bestuurder, beslist de Vergadering, dat namens de Academie een brief van rouwbeklag aan den heer H.D. Verdam zal gezonden worden.

Vervolgens wordt beslist, dat een buitenlandsch eerelid beleefd verzocht zal worden voor het Jaarboek der Academie het levensbericht van den betreurden afgestorvene te willen schrijven.

_**_*

Aangeboden boeken. - Vervolgens legt de Bestendige Secretaris de lijst over van de boeken aan de Academie aangeboden:

Door de Regeering:

Rapport général sur le fonctionnement et les opérations du Comité national de secours et d'alimentation. Première partie. Le Comite National. Sa Fondation, son Statut, son Fonctionnement Bruxelles, 1919.

Ministère de l'Industrie et du Travail. Office du Travail. - Section de la Statistique Recensement de l'Industrie et du Commerce (31 Décembre 1910). Deuxième partie. Recensement industriel. Vol. 5. Bruxelles, 1919.

Tijdschriften. - Arbeidsblad, n^r 6, 1919. - Bulletin des Commissions royales a'art et d'archéologie, n^os 3-11, 1914. - Bulletijn der Maatschappij van Geschied- en Oudheidkunde te Gent, 23-26 j., n^r 1; Handelingen id., dl. XIII, 5^e afl.

Door de Koninklijke Bibliotheek, te 's Gravenhage:

Verslag der Koninglijke Bibliotheek over 1913 tot 1917.

Door de ‘Université d'Aix en Provence’:

Annales de la Faculté des Lettres d'Aix, Tome VI, n^os 1-2. - Id. de la Faculté de Droit, Tome VI, n^os 1-2.

Door den E.H. Jan Bernaerts, onderpastoor, Graaf van Vlaanderenstraat 79, te St.-Jans-Molenbeek:

Een verzameling van een honderd vijftigtal verschillende almanakken uit de laatste helft der 19^e en het begin van deze eeuw;

een zestal brochures met betrekking tot de Vlaamsche Beweging;

verder:

Les évêques belges contre les crimes allemands. Le Havre, s.d.n.l.

Leyssen (P. Jaak) C.I.C.M., krijgsaalmoezenier. - Reine lektuur voor onze soldaten. Z. pl. n.j. (Gent, 1919.)

[p. 188]

Hamel (Prof. van). - Onvrij België. onvrij Nederland Le Havre, 1918.

Verslagen over de schending van het Volkenrecht in België. Tweede deel. Den Haag, z.j.

Manifest van Leiders en Vertegenwoordigers van Vlaamsche Genootschappen tegen het ‘Activisme’. Antwerpen, 1918.

Aken (L. van), professor. - Drankbestrijding en Vakorganisatie, Tilburg, 1916.

Bogaers (M^r A.). - De tocht van Heemskerk naar Gibraltar. Gent, 1854.

Dosfel (L.). - Levensgrootheid. Aan de jeugd van Vlaanderen. Leuven, 1908.

Peeters (Edw.). - Het Vegetarisme in Nederland. Soest, z.j. (1915.)

Id. - Dr. Hamaker en de wetenschappelijke opvoedkunde. Groningen, 1915.

Id. - De geest van Jan Ligthart in Vlaanderen, Groningen, 1916.

Vermakelijk leven van Thyl Uilenspiegel. Gent, z.j. (1898.)

De vrouwenperels of historiën van Helena de verduldige, Griseldis de zachtmoedige en Florentina de getrouwe. Gent, z.j.

Snoeck's verhalen. Nieuwe uitgave. 5^de deel. Gent, z.j.

De wonderlijke historie van den wandelenden Joode... Antwerpen, z.j.

Door den heer Fr Rombout Jan Jordens, der Abdij van Tongerloo:

Jordens (Fr. R.J.). - De papieren vod. Oorlogskantaat door Fr. Rombout Jan Jordens, Norbertijner Kanunnik der O.-L.-Vrouwabdij van Tongerloo. Z. pl. of j. (Tongerloo, 1919.)

Door de Redactie:

Limburg, n^r 1, Juni 1919.

Ingekomen boeken. - Voor de Boekerij der Academie zijn ingekomen:

De Gids, Maart 1916.

Ruildienst. Tegen ruiling van de Verslagen en Mededeelingen heeft de Bestendige Secretaris voor de Boekerij der Academie de laatstverschenen afleveringen van de gewone tijdschriften ontvangen:

Dietsche Warande en Belfort, n^r 5, 1919. - St.-Cassianusblad, n^r 2, Augustus 1919. - Studien, Augustus 1919.

[p. 189]

Ingekomen brieven. - Vervolgens stelt de Bestendige Secretaris de Vergadering in kennis met de hieronder volgende ingekomen brieven:

1^o) Lidmaatschap der Academie. Verkiezing van 18 Juni. - Telegram van 1ⁿ Augustus, waarbij de heer Dupont, afdeelingshoofd, namens den Weled. Heer Minister van Wetenschappen en Kunsten, de Academie bericht, dat de koninklijke bekrachtiging van hare verkiezing van 18 Juni haar eerlang zal gestuurd worden.

2^o) De heer Karel van de Woestyne tot werkend lid verkozen. - Brief van 31 Juli, waarbij de heer Karel van de Woestyne, ter gelegenheid van zijne verkiezing tot werkend lid der Academie, aan den Bestendigen Secretaris schrijft als volgt: ‘Deze buitengewone onderscheiding stel ik te meer op prijs, dat zij voor mij eene groote verrassing was. Ik bid U aan de Academie te zeggen hoe gevoelig ik er aan ben. Ik hoop haar mijne dankbaarheid te bewijzen door het ijvervol vervullen van de verplichtingen die ik me-zelf, bij 't aanvaarden van het vereerende lidmaatschap, opleg’.

3^o) Nieuw verkozen buitenlandsche eereleden. - Brief van 27 Juli, waarbij de heer J. Wright, professor aan de hoogeschool van Oxford, de Koninklijke Vlaamsche Academie hartelijk dank betuigt voor de eer hem aangedaan door zijne benoeming tot buitenlandsch eerelid der Academie.

Brief van 3 Augustus, waarbij de heer Johannes Joergensen dank zegt voor zijn eervolle benoeming tot buitenlandsch eerelid der Academie.

Mededeelingen door den Bestendigen Secretaris.

1^o) Ingekomen prijsantwoord. - K. Boury-Fonds. Prijsvraag voor dichters. (Zie Verslagen en

[p. 190]

Mededeelingen, jaarg. 1914, blz. 793.) - Is den 26 Juli ingekomen een antwoord met kenspreuk: Excelsior!.

2^o) Handschriften, ten behoeve der boekerij, door Dr. W. de Vreese gephotographeerd. - Bij brieve van 19 Juli, werden door Juffrouw Nora de Vreese de hieronder volgende n^rs van die photographieën ingezonden. (Zie de lijst op blzz. 149-152 van de Verslagen en Mededeelingen, jaarg. 1912, en blz. 72, jaarg. 1914.)

1.	47 bladen.
2.	38 bladen.
4.	49 bladen.
5.	59 bladen.
6.	42 bladen.
7.	58 bladen.
8.	114 bladen.
11.	13 bladen.
13.	121 bladen.
16.	112 bladen.
17.	12 bladen.
18.	15 bladen.
19.	7 bladen.	8^o; 20 bll. 4^o.
20.	50 bladen.
21.	182 bladen.
23.	178 bladen.
25.	19 bladen.
26.	33 bladen.
27.	13 bladen.
28.	4 bladen.
29.	154 bladen.
30.	25 bladen.
31.	39 bladen.
32.	92 bladen.
33.	10 bladen.
37.	204 bladen.
38.	24 bladen.
39.	23 bladen.
41.	94 bladen.
43.	94 bladen.
45.	53 bladen.
59.	70 bladen.
60.	24 bladen.
61.	33 bladen.
62.	40 bladen.
63.	42 bladen.
64.	2 bladen.
65.	72 bladen.
66.	47 bladen.
67.	138 bladen.
68.	65 bladen.
69.	54 bladen.
70.	110 bladen.
71.	12 bladen.

Werden dus nog niet ingezonden de nummers 3, 9, 10, 12, 14, 15, 22, 24, 34, 35, 36, 40, 42, 44, 46 tot 58, en 72.

[p. 191]

Mededeelingen namens Commissiën.

1^o) Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde. - De heer Prof. J. Vercoullie, secretaris, legt het hieronder volgende verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden:

Zijn aanwezig de heeren: Kan. Amaat Joos, voorzitter, Jnr. Mr. Nap de Pauw, Edw. Gailliard, Karel de Flou, Dr C. Lecoutere, Isid. Teirlinck, leden, en Prof J. Vercoullie, lid-secretaris; M. Leonard Willems, hospiteerend toehoorder.

Aan de dagorde staan:

1^o) Benoeming van een afgevaardigde bij de Commissie van Beheer voor het Pater Salsmans-Fonds, tot vervanging van den heer Dr. W. de Vreese. - Wordt aangewezen de heer Prof. Dr. C. Lecoutere.

2^o) Mededeeling van Kleine Verscheidenheden, door den heer Edw. Gailliard: a voor e, b.v. in ta verstane (1267); te waerna (1286), - besettingha (1279), kerka (1279 en 1283), Varsanara = Varsenare (1283) en ruddra (1285). - Achtervolghen: Clacht achtervolghen (1392 en 1398). - Al up ende up = Heel en al (1459). - Alsmaer = Fr Réalment (XV^e eeuw). - Also = In hoedanigheid van (1359). - *Ammissie, te lezen 9missie, Commissie (1451). - Abedie = Abdij (1306) - Aleve, Alleve = Elf (1321 en 1368). - *Abt: metten abt = metten napt (nap) (1578). - Ayeren, Ayieren (1629): De scepenen ayeren, Ayeren zijn weke, Dienen ende ayeren, Volghen ende ayeren, enz. (1701); Saken, querelen... bewaeren, volghen ende ayieren (1580); Stellen ende hayeren van de orlogie (1638); Ayeren ende toesien (1534); Fr. Aisier les povres (oudit hospital) (XIV^e en XV^e eeuw); Haier: coper et hayer (un bois), en Haier ès garennes (1374) - Brandghelt (1490). - Bi hitte van bloede (1467) - Beloken = Medegerekend, Fr. Inclus (1403). - Bayaert en Bayhaert (1366). - Propre messe bewysen (1452). - Plusynghe, Pluusinghe en Compluusinghe (1490 en 1514). - Vloer = Werkwinkel (1493). - Water slaen en Stoeyen (1557). - Betreck: Vervolg, kennesse ende betreck (1688).

[p. 192]

- Betreck doen, Betreck oirboren (1563, 1578). - Brexem (Braak, Inbraak) (1515). - Haerm (arm) van hem zelven, Arm van geboorte (1467). - Affgebrant zijn, wiens woning afgebrand is (1670). - Afslaen: Eenen strinck afslaen (1546). - Baroen heere (1538). - Bedervelicke pand, Verdervelicke ware (1442). - Barsculdech (1283). - Barblikenste (1284). - Bachuus (1456). - Chi: Sonder chi (1287). - Arresteren van, over... (1398). - In buersen vallen (1366).

- Er wordt besloten tot het opnemen dezer bijdragen in de Verslagen en Mededeelingen.

2^o) Bestendige Commissie voor Nieuwere Taalen Letterkunde. - De heer Omer Wattez, secretaris, legt het hieronder volgende verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden:

Zijn aanwezig de heeren: Is. Teirlinck, voorzitter, Kan. Dr. Jac. Muyldermans, Gustaaf Segers, Dr. Hugo Verriest, Prof. Dr. Lod. Scharpé, leden, en Omer Wattez, lid-secretaris.

Aan de dagorde staan:

1^o) Lidmaatschap der Commissie. - Voordracht van twee candidaten voor de openstaande plaats van Lid der Commissie, tot vervanging van Dr. Jan Bols. - Worden voorgedragen de heeren Alf. de Cock, als eerste candidaat, en Dr. Julius Persyn, als tweede candidaat.

2^o) Benoeming van twee afgevaardigden bij de Commissie van Beheer voor het Pater Salsmans-Fonds, tot vervanging van de heeren Th. Coopman en Mr. Julius Obrie - Worden benoemd de heeren Kan. Dr. Jac. Muyldermans en Dr. Hugo Verriest.

3^o) Erasmus. Beslissing te nemen op een schrijven van Prof. Dr. H. de Vocht, betreffende zijn uitgave over Erasmus. Mededeeling van het schrijven van Dr. de Vocht. - Na een bespreking waaraan de heeren Teirlinck, Dr. L. Scharpé, Kan. Dr. Muyldermans en Dr. Verriest deel nemen, blijft de Commissie bij haar eerste bes'uit geen werken in het Engelsch uit te geven.

[p. 193]

4^o) Boury-prijskamp. Mededeeling van een brief van den heer L. Lambrechts. Beraadslaging. - Dit punt van de dagorde zal in een volgende zitting besproken worden.

5^o) Voorstel tot heruitgave van: Vlaamsche geneeskundige literatuur vóór de XIX^e eeuw, (door F. Sano en G. Schamelhout (Antwerpen, J.E. Buschmann, 1898). De heer Dr. A.-J.-J. Vandevelde zou de heruitgave bezorgen. - De Commissie is van gevoelen geen aangeboden werken ter uitgave voor te stellen, zoolang de Academie niet bij machte is haar eigen werk te laten verschijnen.

Dagorde.

1^o) Commissie van beheer voor het Pater Salsmans-Fonds. - Aanvulling der Commissie. (N.B.: De Commissie bestaat uit: drie leden te benoemen door de Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde; - twee leden te benoemen door de Bestendige Commissie voor Nieuwere Taal- en Letterkunde, - en een lid te benoemen door de Bestendige Commissie voor Geschiedenis, - onder het voorzitterschap van den Bestuurder der Academie.)

Zijn te vervangen:

1^o) De heer Dr. de Vreese, voor de Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Letteren. - Hij wordt vervangen door den heer Prof. Dr. C. Lecoutere.

2^o) De heeren Th. Coopman en Mr. Jul. Obrie, voor de Bestendige Commissie voor Nieuwere Letteren. - Zij worden vervangen door de heeren Kan. Dr. Jac. Muyldermans en Dr. Hugo Verriest.

2^o) Commissie voor Prijsvragen. - Verslag door den heer Edw. Gailliard, secretaris der Commissie. - Vaststelling van de uit te schrijven prijsvragen en bepaling der toe te kennen prijzen. - Ingevolge art. 50 van de wet der Academie, moest het verslag gedrukt worden, en aan de heeren Werkende Leden vertrouwelijk medegedeeld.

[p. 194]

Gezien echter de tijdsomstandigheden, werd die mededeeling niet gedaan, daar het alleen het aanhouden geldt van de prijsvragen voor de jaren 1915, 1916, 1917, 1918 en 1919 uitgeschreven, die onbeantwoord zijn gebleven. - De Bestendige Secretaris geeft lezing van de Lijst, zooals die door de Commissie voor Prijsvragen werd vastgesteld. - (Aangenomen.)

3^o) Lezing door den heer Jos. Jacobs: Bijdrage tot de kennis van de ontwikkeling van Mnl. î tot Nieuwndl. ij. - Spreker geeft eerst een overzicht van hetgeen de philologen over de diphthongeering van Ogm. î tot Nieuwnederlandsche ij onlangs hebben geschreven. Vervolgens beweert hij dat die diphthongeering zeker gedurende de 12^de eeuw in Brabant bestond. Zulks is met zekerheid op te maken uit Noord- en Zuidbrabantsche sterk dialectisch gekleurde teksten. Ook leveren Oostvlaamsche stukken uit de 16^de eeuw het bewijs, dat de klankwijziging in Oost-Vlaanderen bestond. De diphthongeering werd niet naar het noorden overgebracht; zij moet als een phonetisch verschijnsel opgevat worden. Zij heeft zich in het noorden wellicht iets later vertoond; althans de geraadpleegde stukken uit de 12^de en de 13^de eeuw leveren daarvoor nog geen afdoende bewijzen

- De heer Bestuurder stelt voor de lezing van den heer Jacobs in de Verslagen en Mededeelingen te laten verschijnen. (Aangenomen.)

- De heer Dr. Alfons Fierens vraagt het woord. Hij zegt:

Mijne Heeren,

Bij den aanvang dezer zitting heeft onze geachte heer Bestuurder mij welkom gezegd in deze geleerde vergadering, mij daarbij feliciteerend om mijn benoeming en de hoop uitdrukkend mij nuttig werk te zien verrichten in uw midden. Zijn gelukwenschen aanvaard ik te gereedelijker daar ik vermoed dat ze,

[p. 195]

meer dan tot mijn persoon, gericht zijn tot de wetenschap die ik de eer heb te dienen: wat een heerlijk vak, de geschiedenis, en wat een blijheid voor mij van te bevinden dat ze naast de taalkunde en de fraaie letteren zoo hoog door u wordt geschat! Wat nu de verwachtingen omtrent mijn werkzaamheden betreft, hoe zou ik ze niet beamen? Een Academie, als ik het wel voorheb, is de hoogste uitdrukking van het geestesleven van een volk: er deel van uitmaken geeft niet alleen eer en aanzien, het legt ook den onomgaanbaren plicht op van te doen wat mogelijk is om het peil van 's lands algemeene ontwikkeling door gestadigen arbeid te verhoogen; en het vervullen van dien plicht veronderstelt, zoo dunkt me, twee dingen, bevoegdheid en liefde. Over mijn bevoegdheid hebt gij, Mijne Heeren, door uw keuze een wellicht al te vleiend oordeel uitgesproken, waarbij ik me evenwel, om niet aanstellerig te schijnen, in allen eenvoud zal neerleggen. Dat ik daarbij mijn volk bemin weet ik uit mijzelf, en ik weet ook dat die liefde zoo groot is dat ze de innigste vreugde en de sterkste kracht is mijns levens. Op haar betrouw ik, vóór alles, om de hoop, door den heer Bestuurder uitgesproken, niet te beschamen. Laat mij, in afwachting, enkel de fierheid zeggen die ik gevoel van aan uw zijde te zetelen en de belofte afleggen van de voorbeelden van vlijt en toewijding, door u allen aan de Academie gegeven, in de mate mijner krachten te volgen, opdat ons genootschap steeds een der schoonste sieraden weze van het Belgische vaderland!

- De vergadering wordt te 4 uur gesloten.