|
| |
| |
| |
Vergadering van 19 Maart 1913.
Aanwezig de heeren: V. Dela Montagne, bestuurder; Kan Am. Joos, onderbestuurder, en Edw. Gailliard, bestendige secretaris;
de heeren: Jhr. Mr. Nap. de Pauw, Prof. Mr. Julius Obrie, Th. Coopman, eerw. Jan Bols, Karel de Flou, Dr. L. Simons, Prof. Ad. de Ceuleneer, Gustaaf Segers, Prof. Dr. Willem de Vreese, Kan. Dr. Jac. Muyldermans, Prof. Dr. Julius Mac Leod, eerw. Dr. Hugo Verriest, Prof. Dr. C. Lecoutere, Dr. Eug. van Oye, Frank Lateur en Prof. Dr. J. Mansion, werkende leden;
de heer Dr. Leo van Puyvelde, briefwisselend lid.
De heeren Is. Teirlinck en Dr Leo Goemans, werkende leden, de eerw. Joz. Jacobs en Dr. Julius Persijn, briefwisselende leden, hebben laten weten dat zij verhinderd zijn de vergadering bij te wonen.
De Bestendige Secretaris leest het verslag over de Februari-vergadering 1913, dat wordt goedgekeurd.
***
Aangeboden boeken. - Vervolgens legt de heer Bestendige Secretaris de lijst over van de boeken aan de Academie aangeboden:
Door de Regeering:
Bommer (Ch.) et Massart (Jean). - Ministère de l'Agriculture et des Travaux publics. Jardin Botanique de l'Etat. Les Aspects de la végétation en Belgique, par Charles Bommer, conservateur au Jardin Botanique de l'Etat, professeur à l'Université de Bruxelles, et Jean Massart, professeur à l'Université de Bruxelles, directeur de l'Institut Botanique Léo Errera. Les districts flandrien et campinien, par Jean Massart. Bruxelles, 1912.
Catalogue de la Bibliothèque centrale du Ministère des Finances. Premier Supplément. Bruxelles, 1913.
| |
| |
Brants (V.). - Recueil des ordonnances des Pays-Bas. Règne d'Albert et Isabelle. 1597-1621. Tome II, contenant les actes du 8 Mai 1609 au 14 Juillet 1621; par M. Victor Brants, professeur à l'Université Catholique de Louvain, correspondant de l'Institut de France et de l'Académie Royale d'Espagne, membre de l'Académie Royale et de la Commission Royale pour la publication des anciennes lois et ordonnances de la Belgique. Bruxelles. 1912
Bulletin de la Commission Royale des anciennes lois et ordonnances de Belgique. Volume IX, fasc. 8-9.
Decker (Josué De). - Université de Gand. Recueil de travaux publiés par la Faculté de Philosophie et Lettres. 41me fascicule. Juvenalis declamans. Etude sur la rhétorique déclamatoire dans les satires de Juvénal, par Josué De Decker. Gand, 1913.
Tijdschriften. - Bibliographie de Belgique. Première partie: Livres etc., nos 2-4, 1913. - Bulletin bibliographique et pédagogique du Musée belge, no 3, 1913 - Revue Sociale Catholique, no 4, 1913. - Revue Néo-Scolastique de Philosophie, Février 1913. - Revue de l'Université de Bruxelles, nos 4-5, 1913. - Tooneelgids, nr 3, 1913. - Wallonia, nos 1-2, 1913. - Bulletin des Musées Royaux, nos 1-2, 1913. - Bulletijn der Maatschappij van Geschied- en Oudheidkunde, te Gent, nr 1, 1913. - Arbeidsblad, nr 2, 1913. - Annales des Travaux publics, no 1, 1913.
Door de Regelingscommissie van het IIIe Kongres der Vlaamsche Bedienden van de Openbare Besturen (Brussel, 1912, Paleis der Akademiën, 29-30 September):
Handelingen. Hoogstraten, z.j.
Door het ‘Office central des Associations Internationales’:
L'Union des Associations Internationales. Constitution du centre international. Congrès mondial. Office central. Musée international. Documentation universelle. Z. pl. of j. (1912.)
Door de ‘Société de littérature Wallonne’, te Luik:
Bulletin du Dictionnaire général de la langue Wallonne. 7e année, 1912, nos 3-4.
Door de Koninklijke Bibliotheek, te 's Gravenhage:
Verslag der Koninklijke Bibliotheek over 1911. 's Gravenhage, 1912.
Door de Bibliotheek der Rijks-Universiteit te Groningen:
Roos (Dr. A.G.). - Catalogus der incunabelen van de Bibliotheek der Rijks-Universiteit te Groningen, door Dr. A.G. Roos, bibliothecaris der Universiteit, Groningen, 1912.
Meilink (P.A.). - De Nederlandsche Hanzesteden tot het laatste kwartaal der XIVe eeuw. Proefschrift ter verkrijging van den graad
| |
| |
van Doctor in de Nederlandsche Letteren aan de Rijks-Universiteit te Groningen, door Petrus Anne Meilink. 's Gravenhage, 1912.
Door de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, te Leiden:
Handelingen en Mededeelingen over het jaar 1911-1912. Leiden, 1912.
Levensberichten der afgestorven leden. (Bijlage tot de Handelingen van 1911-1912)
Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde, 31e deel; nieuwe reeks, 23e deel, 1-4 afll.
Door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, te Middelburg:
Archief. Vroegere en latere mededeelingen, voornamelijk in betrekking tot Zeeland, uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen 1912. Middelburg, 1912.
Door de ‘Société historique et archéologique dans le Limbourg’, te Maastricht:
Publications de la Société. Tome XLVIII. Nouvelle série. Tome XXVIII. 1912. Maestricht, 1912.
Door ‘Danmarks Folkeminder’, te Kopenhagen:
Kyrre (Hans). - Furboerne ved Hans Kyrre. Dansk Fiskerliv I. Kobenhavn, 1912.
Door de ‘Académie Impériale des Sciences’, te St.-Petersburg:
Bulletin, nos 3-4, 1913.
Door de ‘Reale Accademia dei Lincei’, te Rome:
Rendiconti. Classe di Scienze morale, storiche e filologiche. Ser. V, Vol. XXI, Fasc., 7o-10o.
Door den heer Dr. Leo van Puyvelde, briefwisselend lid, te St.-Amandsberg (Gent):
Puyvelde (Dr. Leo van). - Een voornaam bestanddeel onzer volkskracht, door Leo van Puyvelde, leeraar aan de Hoogeschool te Gent. Uitgegeven door den Oudersbond te Gent. Gent, 1913.
Door den heer Johannes Bolte, buitenlandsch eerelid der Academie, te Berlijn:
Bolte (J.) en Polivka (G.). - Anmerkungen zu den Kinder u. Hausmärchen der Brüder Grimm. Neu bearbeitet von Johannes Bolte und Georg Polivka. Erster Band, nr 1-60. Leipzig, 1913.
Door Z. Em. den Kardinaal-Aartsbisschop van Mechelen:
La Vie diocésaine. Bulletin du Diocèse de Malines. Tome VII, fasc. II, Février 1913.
| |
| |
Door den heer Lod. Lievevrouw-Coopman, te Gent:
Lievevrouw-Coopman (Lod.). - Oe èwer oe zotter. Gentsche zedenschets uit vroeger dagen. (Nr 57 der Tooneelbibliotheek.) Rousselare, 1912.
Door den heer Herman Mulder, te Antwerpen:
Antwerpen's Oudheidkundige Kring. Eerste Jaarboekje, bevattende een kort overzicht der voordrachten, lees- en spreekbeurten, uitstappen en andere werkzaamheden gedurende het jaar 1911. Antwerpen, z.j.
Door den heer R. Schrijvers, bureeloverste aan het Ministerie van Nijverheid en Arbeid, te Brussel:
Schrijvers (R.). - Op den Wandel met Taalgidsen. Eerste reeks (Bijvoegsel). Kortenberg, z.j.
Door den heer F. Rodenbach, te Brugge:
Rodenbach (Felix). - De ware middels om gelukkig te zijn of het Handboek der huisgezinnen, door Felix Rodenbach, gewezen ontvanger der Registratie. Brugge, 1913.
Door de Redactie:
Museum, nr 6, 1912. - De Vlaamsche Hoogeschool, nr 2, 1913. - Tijdschrift der Gemeentebesturen, nr 2, 1913. - Répertoire d'Art et d'Archéologie, Index alphabétique, 1911; Fasc. 13, 1912,
Ingekomen boeken. - Voor de Boekerij der Academie zijn ingekomen:
Nederlandsch Woordenboek en Kunstwoordentolk der Geneeskunde, door Dr. Is. Bauwens. 11de afl. Bund-Canulaire.
Vereeniging tot uitgaaf der bronnen van het oud-vaderlandsch recht. Verslagen en Mededeelingen. Zesde deel, nr 3. 's Gravenhage, 1912.
Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm. 14. Bandes II. Abtheilung Erste Lieferung. Wilb-Wille. Bearbeitet von L. Sütterlin.
De Gids, Maart 1913. - Zentralblatt für Bibliothekswesen, Februar 1913. - Plantijn, nr 2, 1913.
Ruildienst. - Tegen ruiling van de Verslagen en Mededeelingen heeft de Bestendige Secretaris voor de Boekerij der Academie de laatstverschenen afleveringen van de gewone tijdschriften ontvangen:
Vlaamsche Arbeid, nr 2, 1913. - Biekorf, nr 15, 1913. - Bijdragen tot de Geschiedenis, bijzonderlijk van het aloude Hertogdom Bra- | |
| |
bant, nr 1, 1913. - St.-Cassianusblad, nr 3, 1913; Bijvoegsel, nr 5, 1913. - De Vlaamsche Gids, nr 2, 1913. - Onze Kunst, nr 3, 1913. - De Maasgouw. Inhoudstafel, 1912 en nr 1, 1913. - Neerlandia, nr 3, 1913. - Het Katholiek Onderwijs, nr 5, 1913. - De Opvoeder, nrs 6-8, 1913. - De Opvoeding, nr 3, 1913. - Christene School, nrs 9-10, 1913. - De Schoolgids, nrs 7-10, 1913. - Studiën, nr 2, 1913. - Volkskunde, nr 1-2, 1913. - Dietsche Warande en Belfort, nr 2, 1913. - Zeitschrift für Volkskunde, nr 1, 1913.
| |
Voor den Aug. Beernaert-prijskamp (Tijdstip 1912-1913) werden de hieronder volgende boeken ingezonden.
Door den heer Marcel Breyne, te Brugge:
Breyne (Marcel) [Bertholf Biekens]. - Uit dagen van jong leven. Met voorwoord van Eerw. Heer Cyriel Verschaeve. Kortrijk, z.j. (1912.)
***
Ingekomen brieven. - De Bestendige Secretaris stelt de Vergadering in kennis met de hieronder volgende ingekomen brieven:
| 1o) | Commission d'entérinement des diplômes académiques. (Zie jaargang 1912, blz. 1282, en boven blzz. 12-13.) - Als antwoord op zijn schrijven van 12 Februari, zendt de Weled. Heer Minister van Wetenschappen en Kunsten, bij brieve van 1n Maart, bericht aan den Bestendigen Secretaris dat, ‘in afwachting van de herziening der wet van 10 April 1890, het mogelijk is eenige voldoening te schenken aan de wenschen der Koninklijke Vlaamsche Academie, door beroep te doen, om deel uit te maken van de Commissie tot bekrachtiging der academische diploma's, op een persoon die tevens zou behooren tot de Koninklijke Vlaamsche Academie en tot eene der instellingen bij art. 36 der wet van 9 April 1890-3 Juli 1891, aangeduid’. |
| |
| 2o) | Brandweerdienst. - Bij brieve van 27 Februari, stuurt de Weled. Heer Minister van Wetenschappen
|
| |
| |
| en Kunsten aan de Academie een exemplaar van ‘het door het Technisch Comiteit van den Brandweerdienst vastgestelde ontwerp van verordening (alleen in het Fransch gesteld), tot bepaling van de algemeene veiligheidsmaatregelen, in de gebouwen van den Staat tegen den brand te nemen’. |
| |
Mededeelingen namens Commissiën.
1o) Bestendige Commissie voor Geschiedenis, Bio- en Bibliographie. - De heer V. Dela Montagne, secretaris, legt het hieronder volgende verslag ter tafel, over de morgenvergadering door de Commissie gehouden:
Zijn aanwezig de heeren: Prof. A. de Ceuleneer, voorzitter; Karel de Flou, Jhr. Mr. Nap. de Pauw, eerw. Jan Bols, Edw. Gailliard, Kan. Dr. Jac. Muyldermans, leden, en V. Dela Montagne, lid-secretaris.
Het verslag over de Januari-vergadering wordt goedgekeurd.
Aan de dagorde staat:
1o) Leven en werken der Zuidnederlandsche schrijvers. - Voorstel de uitgave te hervatten. Nederlegging van een gemotiveerd voorstel, door den heer V. Dela Montagne.
Eene breedvoerige bespreking ontstaat over de middelen tot uitvoering, en over de bevoegdheid van de subcommissie welke de secretaris voorstelt met die uitvoering te belasten. Die bespreking zal door den Secretaris worden geresumeerd.- (Dit beknopt overzicht zal gedrukt aan de Leden der Commissie medegedeeld worden.)
2o) Kleine Verscheidenheden. - De Bestendige Secretaris stelt aan de Commissie voor, in de Verslagen en Mededeelingen eene rubriek Kleine Verscheidenheden te openen, tot opneming van geschiedkundige bijzonderheden en snippertjes van allerlei aard, die den historicus van nut kunnen zijn, en die, - moeilijk in tijdschriften een plaatsje kunnende vinden, - aldus aan den man zouden geraken en tegen teloorgaan gevrijwaard worden.
- Aangenomen.
| |
| |
3o) Mededeelingen door den heer Edw. Gailliard. - De heer Gailliard deelt aan de Vergadering verschillende stukjes mede, welke misschien onder de rubriek Kleine Verscheidenheden zouden kunnen opgenomen worden, te weten de hieronder volgende: Kruisken A B C; - Het begraven ‘met de croon’; - Palmenzondag: Het werpen van noten aan de schoolkinderen, ‘om te grabbelen’; - Paaschgebruiken: Het toedienen van wijn en koek na de Heilige Communie; - Spaansche wijn tot miswijn gebruikt; - Het lossen van geschut onder processiën; - Het woord ‘Proficiat’; - De handelsbescherming in vroegere dagen; - Een zegel gestolen; - De pruimen ‘een dangereux fruyt; - Het beschermen der jonge meisjes; - De rechten van den beul te Brugge.
De heer Gailliard doet opmerken dat zijn doel niet is opzettelijke studiën te leveren, maar enkel geschiedkundige snippertjes, die tot bouwstof voor verdere studie kunnen dienst doen; zooverre hij weet, zijn de door hem medegedeelde teksten alle onuitgegeven. Ten slotte verzoekt hij de Commissie over het al of niet opnemen dezer Verscheidenheden tot nog toe geene beslissing te nemen, daar hij voornemens is, in de eerstkomende vergadering der Academie omtrent de uitgave daarvan een voorstel te doen.
2o) Bestendige Commissie voor het Onderwijs in en door het Nederlandsch. - De heer Gustaaf Segers, secretaris, legt het hieronder volgende verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden.
Zijn aanwezig de heeren: Kan. Dr. Jac. Muyldermans, voorzitter; Prof. Dr. Julius Mac Leod, ondervoorzitter; eerw. Jan Bols, Prof. Ad. de Ceuleneer, Prof. Dr. Willem de Vreese, Prof. Mr. Julius Obrie, Kan. Amaat Joos, eerw. Dr. Hugo Verriest, Prof. Dr. C. Lecoutere, leden, en Gustaaf Segers, lid-secretaris.
Het verslag over de Januari-vergadering wordt goedgekeurd.
Aan de dagorde staat:
Vervlaamsching van het middelbaar normaal onderwijs. - De Commissie stelt aan de Academie voor, met het oog daarop, een verzoekschrift aan den Weledelen Heer Minister van Wetenschappen en Kunsten te sturen. - Door de Academie in pleno vergaderd aangenomen.
| |
| |
| |
Letterkundige mededeeling.
Door den heer Kan. Dr. Jac. Muyldermans, over: Op den Wandel met Taalgidsen, door R. Schrijvers. Eerste Reeks. Bijvoegsel; blz. 341-382. Gedrukt te Kortenberg, bij J.H. Schrijvers-De Bie.
De waarde heer Schrijvers verzoekt me die zaakrijke bijdrage, in zijnen naam, aan de Academie aan te bieden. ‘Ik durf hopen, zoo voegt hij er bij, dat gij er niets anders zult willen in zien dan een streven naar meer taalbewustzijn, naar veredeling van onze taal.’ Iedereen, meen ik, zal dit gereedelijk aannemen, al valt daarom alle opwerping niet weg, welke men ongetwijfeld tegen zijn oordeel kan inbrengen. Ik herhaal wat ik vroeger zei: het werk van den heer Schrijvers verdient oprechte waardeering.
| |
Dagorde.
Motie.
1o) De rubriek ‘Kleine Verscheidenheden’. - De heer Edw. Gailliard, bestendige secretaris, geeft lezing van de hieronder volgende nota:
| |
De rubriek ‘Kleine Verscheidenheden’.
Ik had de eer, in de Januari-vergadering aan de heeren Leden der Commissiën voor Nieuwere Taal, voor Geschiedenis en voor Onderwijs, de vraag te stellen, of het niet wenschelijk zou zijn, dat genoemde Commissiën, naar het voorbeeld door de Commissie voor Middelnederlandsche Letteren gegeven, ter uitbreiding van de werkzaamheid der Academie, ook eene rubriek Kleine verscheidenheden zouden openen.
Aan dit voorstel werd tot nu toe door de Commissiën het beste onthaal gedaan. Ik verheug er mij oprecht over, want deze rubriek kan onze aandacht niet genoeg gaande maken.
Er begint trouwens hoe langer hoe meer onkruid in onze taal te nestelen. Langs alle kanten dringt het binnen, inzonderheid met de dag- en weekbladen, met de centenblaadjes, die
| |
| |
anders - werd het opstellen daarvan wat beter verzorgd - zooveel zouden kunnen bijdragen om onze taal te louteren, om uitheemsche vormen er uit te verdringen, om zekere woorden ter vervanging bij het volk langzamerhand ingang te doen vinden. Aan alle kanten dient er gewrocht, krachtdadig hoeven gallicismen en bastaardwoorden bestreden. We doen het niet genoeg.
Omdat b.v. het woord Patroon, in woordenboeken uit Noord-Nederland, met de beteekenis ‘le maître d'une maison, le chef d'une maison de commerce’ en met het voorbeeld: ‘Er wordt naar den patroon gevraagd’ opgenomen is, mag zulks wel voor ons voldoende heeten, om van het zoo schoone woord Baas afstand te doen?
Is het niet te betreuren, dat in door ons volk gretig gelezen bladen, met het oog op ‘de 2000 uitgeslotene en stakende arbeiders van Roeselare’, er gesproken wordt van ‘de door niets over te halen PATROONS’!
Onze patronen zijn in den hemel en Sint Krispijn is de patroon der schoenmakers. Maar waarom toch blijven onze Vlaamsche schoenmakers of schrijvers niet bij hun Vlaamschen leest, en zoeken zij zoo dikwijls op vreemden leest te schoeien!
Een dezer dagen stond, in een onzer beste weekbladen, een ‘Mode overzicht’ te lezen, netjes geschreven, maar dat, ongelukkig genoeg, met het hieronder volgende bericht sloot:
‘Het huis Sweizer en Co levert alles aan huis tegen remboursement en franco wat betreft de porto en de douanen’.
Afschuwelijk!
Ware 't, in Gods naam, niet beter geweest te schrijven:
levert alles ten huize...
tegen betaling...
vrij van vracht en tolrechten.
Maar neen, liever slaafsch het Fransche ‘livre tout à domicile contre remboursement et franco de frais de port et de douane’ nagevolgd!
Met al dat, zullen de Vlamingen voorzeker niet leeren ettelijke reeds vastgeankerde bastaardwoorden uit hunne taal te verbannen. Indien zij nochtans, bij alle gelegenheid, het ware, het gepaste woord, het onze, onder het oog kregen, ware dit algauw aangeleerd. 't Is in Duitschland met het woord Freimarke en menig ander het geval geweest... Laten wij dat voorbeeld volgen.
| |
| |
Intusschen gestreden!
Aan dit nuttig werk geve men echter zooveel ruchtbaarheid als maar mogelijk is. Onze Verslagen en Mededeelingen komen alleen in handen van het wetenschappelijk publiek. Dat kan niet volstaan. Daarom ook is het onze plicht naar een middel uit te zien om dezen, die ons best ter zijde kunnen staan, met onze werkzaamheid op bedoeld gebied bekend te maken. Ik zal de eer hebben, waarde collega's, U daaromtrent binnenkort een bepaald voorstel te doen.
- Op voorstel van den Bestuurder, beslist de Academie dat de bovenstaande motie in de Verslagen en Mededeelingen zal opgenomen worden.
2o) Lezing door den eerw. heer Dr. Hugo Verriest: Waar spreekt men het schoonste Nederlandsch.
Het uur te ver gevorderd zijnde, wordt deze lezing tot de eerstvolgende vergadering verdaagd.
De vergadering wordt te vier uur gesloten.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd