Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1912

[p. 522]

Kleine verscheidenheden.

96. - Hoven (= oven).

Hoven = oven. Van Fr. Jardins is hier geenszins spraak, maar wel van het verbod op of in de nabijheid van ovens, fasceel (brandhout), kolen, rijshout, enz. te leggen. Laten wij herinneren aan het verbod ‘vlas opten oven te droogen’ of ‘op de hoevens te legghen’ (zie onze Keure van Hazebroek, V, blz. 170, kol. 2, v^o Ovens).

L. Gilliodts-van Severen, Cout. d'Ypres, I, 440: ‘Van hovenen. Item, wie die hovenen houdt binder stede van Ypre ne moet tassen boven dien hovenen noch daer ontrent up vyf voeten naer, eeneghe fassellen, colen, risen, heet brom, stroy, hoy, noch ander berninghe, het ne waer datter eene muer of maziere tusschen ware...’ (1535.)

Men schreef ook Hovenhuus = Ovenhuis:

Staatsarchief te Brugge, Fonds van het Vrije, charters, oud n^r 5285: ‘t Hovenhuis, den hoven ende de zwinecoten diere an staen...’ (Akte van 10 April 1434.)

97. - *Renden EN rueden = reuden.

Bij De Bo, Westvl. Idiot.. komt een w. Reuden voor, dat een andere vorm is van Reulen = Roden, Uitroden, Uitroeien, de oude tjokken of blokken met de wortels van afgehouwen hout uit den grond opgraven. Met dat woord moeten Renden (te lezen: Reuden) en Rueden, uit de hieronder volgende teksten, geidentificeerd worden:

L. Gilliodts-van Severen, Cout. d'Ypres, I, 105: ‘Wie in syn erfve ofte ghehelde delven, renden, breken ofte maecken sal, buyten de wete ende ter prejudicie van synen ghebuer...’ (Cout. homol., 1619.)

Id., op. cit, I, 420: ‘Item, wie in zyn erfve of ghehelde delven, rueden, breken of maken zal buuten wetene....’ (1535.)

[p. 523]

98. - Bezitten eN bezittere.

Bezittere komt als synoniem van Huerdere voor; Fr. Locataire. Bezitten heeft overigens de beteekenis van Bewonen, maar met de bijgedachte Bij wijze van huere. Het luidt ook Bezitten ende houden of Bezitten ende possesseren. Men lette op de teksten:

L. Gilliodts-van Severen, Cout. d'Ypres, 1, 412: ‘Item, wie huus of land bezit ende houdt zonder huere of voorwaerde, jegens den danc van den ervachteghen....’ (1535.)

Id., op. cit., I, 412: ‘Item, die ervachtich es van huusen of lande binder stede ende scependomme zal moghen panden den ghone die zyn huus of land bezit ende possesseirt....’ (1535.) - (Zie ook ‘Costume’ van 1619, op. cit., I. 100, art. IX.)

Id., op. cit., I, 412: ‘Item, ware de huerdere of bezittere van huusen of lande daer uute vertrocken sonder den ervachteghen te contenterene..., de ervachteghe zal moghen panden zinen huerdere ten naesten pandaghe....’ (1535.)

99. - Reeuwen. (Zie boven blz. 372.)

Gezien de plaats, die het w. in den tekst inneemt, zou Sepulture uit den tekst hieronder niet op het ‘reeuwen’ wijzen?

A.E. Gheldolf, Cout. de Gand, I, 364: ‘Soo hy (d.i. “den hoir”) moet (“alleene betaelen”) den cost van der sepulture, uytvaert, ende begravinge, ende al da, der funeraillen ofte dienste van de kercke aengaet.’ (1546.)

100. - *Wechzegghen.

Te lezen Wederzegghen: ‘Van die bannen van huwelicke wechzegghen’. (Cout. d'Ypres, I, 212.) In het Hs. staat er duidelijk Wederzeghen, schrijft ons de heer E. De Saegher, archivaris der stad Iperen. Men vergelijke overigens met den hieronder volgenden tekst:

L. Gilliodts-van Severen, Cout. d'Ypres, I, 550: ‘Item, wie voordan wederzegghen zal eenighen ban van huwelicke...’ (1535.)

[p. 524]

101. - Critser.

Met het oog op het woord Critser, door ons boven (blz. 71) aangehaald, schreef ons, den 16 Maart 1912, de heer E. Adriaensen, eere-gemeentesecretaris en archivaris van Hoogstraten, in dezer voege:

‘Dit w. Critser is in de Kempen niet onbekend, zoomin als het ww. Critsen. Beide worden gebruikt te Meir, bij Hoogstraten, in de beteekenis van Enteren, Krakeelen (in Hoogstraten ook Krêêkelen), Malkander vitten, plagen, tergen, judassen: Zijde (zijt gij) daar weer aan 't critsen? Houd op met dat gecrits’.

Edw. Gailliard.