Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1911

[p. 307]

Lijkrede gehouden bij de lijkplechtigheid van den heer Jan Boucherij,
werkend lid der Koninklijke Vlaamsche Academie,
door den bestuurder Is. Teirlinck.

Mijne Heeren,

Wie zou gedacht hebben, vóor eenige weken nog, dat de brave man dien wij heden zoo oprecht betreuren, den weg der eeuwigheid zou zijn opgegaan? Hij scheen inderdaad zoo manlijk kloek, zoo hartelijk gezond, zoo blozend frisch en levenslustig, dat niemand van ons allen bevroeden kon dat de dood hem heimelijk beloerde en hij tegenover de sluwe onverbiddelijke machteloos stond als eene nog groeiende weideplant tegenover de zeis van den grasmaaier.

De dood is een maaier en maait dikwijls de besten weg; en Jan Boucherij was een der besten onder ons.

Hij was een echte zoon van Gent.

Hij sproot uit het volk en hij was er fier op uit het volk gesproten te zijn. Hij zegt en zingt het in menig simpel gemoedelijk gedicht.

En ten bate van dit volk gebruikte hij de sterkste zijner krachten. Gedurende meer dan het derde eener eeuw was hij als leeraar werkzaam en wijdde hij zich, met moed en ware zelfopoffering, aan de opvoeding der volkskinderen, - eerst te Gent, zijn immer geliefde geboortestad, - daarna te Antwerpen, waar hij het grootste deel van zijn onvermoeibaar leven doorbracht. Voor de kinderen schreef hij een aantal gewaardeerde schoolboeken. Jan Boucherij was een gewetensvol leeraar, die zijn ambt beminde, en 't kan waarachtig zijn dat hij in de school de kiem der ziekte heeft opgedaan, die hem te vroegtijdig uit ons midden roofde.

[p. 308]

Doch niet alleen op onderwijskundig gebied heeft de man zich verdienstelijk gemaakt; in menig anderen kring is hij met meer of min goed gevolg werkzaam geweest.

In der waarheid:

Jan Boucherij was boekhandelaar en drukker en zijn huis is thans van belang geworden; hij was dagbladschrijver - en verworf en behield de warmste sympathie zijner ambtsgenooten; hij bleef gedurende meer dan dertig jaar de bestuurder van het Vlaamsche tijdschrift De Kunsthode; hij hield zich met taalkunde bezig en las b.v. in de Vlaamsche Academie een goede verhandeling over het Gentsche dialect; hij was geschiedschrijver en dàt getuigen de op prijs gestelde werken over Halle, Lembeek, D'Worp, de dorpen van Klein Waalsch Brabant; hij was romanschrijver en dichter en zijn belletristische voortbrengselen werden in de bevoegde kunstwereld naar waarde geschat.

Misschien is die schier alles omvattende naarstigheid eenigszins de schuld dat Jan Boucherij wel in het algemeen gesproken goed en degelijk werk heeft geleverd, doch, en dat bekende hij nederig en ootmoedig zelf, geen zeer hooge vlucht nam en zijn poëtische arbeid niet in wijderen kring is bekend geworden. Wat deed het hem? Niet een zier! Jan Boucherij schreef, omdat zijn natuuraanleg hem dwong te schrijven. Hij schreef eenvoudig, niet hoogdravend. Hij zocht niet rijkgetinte woorden of helglanzende beelden. Hij schreef - en dat is het kenteeken zijner kunst en zijne waarde - voor het volk in de ongekunstelde, eenvoudige taal van het volk zelf.

En als men naziet dat de niet te vermoeien man omtrent zeventig boeken en brochures van allen aard heeft geschreven, dan mag en moet men zulke overgroote bedrijvigheid en zulke taaie werkzaamheid inderdaad waardeeren en bewonderen.

En dàt zeggen is tegelijk verklaren waarom Jan Boucherij de sympathie en genegenheid van ons allen zonder moeite won. Menige hulde werd hem gul geschonken: Hij was secretaris, daarna ondervoorzitter der Zuidnederlandsche Maatschappij voor Taalkunde, lid der alombekende Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde te Leiden, werkend lid der Koninklijke Vlaamsche Academie.

Hier ook was hij een der ijverigsten onder de werkzamen. Op al onze vergaderingen was de stipte en nauwkeurige Boucherij aanwezig. Groote diensten heeft hij onze Instelling bewe-

[p. 309]

zen: hij las er voor, zeer belangrijke verhandelingen, die door zijn medeleden werden geacht en in onze Verslagen en Mededeelingen zijn opgenomen. Vooral in de Commissie voor Onderwijs, waar hij, immer vlijtig, sedert jaren het ambt van secretaris waarnam, was hij de echte man op de echte plaats.

Daarom is de Academie aan Jan Boucherij dank verschuldigd; daarom ben ik als bestuurder en als haar vertegenwoordiger hier en breng ik eerbiedig een diepgevoeld woord van rouwbeklag aan de treurende weduwe en kinderen van ons dierbaar medelid; daarom zend ik ons laatste vaarwel, ons roerenden en geroerden hartegroet aan den koenen Vlaamschen strijder, den naarstigen en noesten arbeider voor het goede en schoone, den nederigen kunstenaar die, zooals hij zelf zong, zijn edel streven niet door ijdelen waan liet beheerschen, gedurende zijn leven noch roem noch glans beoogde en dacht dat hij voor al wat hij zijn geliefd volk en zijn moedertaal jonde, geen lauwerkrans behoefde.

Uwe taak, dierbare werker, was zwaar en lang. Gij moogt thans rusten. Gij zult rusten, eeuwig, in vromen vrede. En het Vlaamsche Volk, dat gij zoo hartstochtelijk lief hadt, en de Vlaamsche Academie, aan wie gij de beste uwer krachten, edelmoedig en mild, hebt geschonken, zullen uw aandenken in eere bewaren en U, Vlaming, nooit, nooit vergeten!

19 Mei 1911.