Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1910

(1910)– [tijdschrift] Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde– rechtenstatus

Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Vergadering van 15 Juni 1910.

Aanwezig de heeren: Prof. Ad. de Ceuleneer, bestuurder, Is. Teirlinck, onderbestuurder, en Edw. Gailliard, bestendige secretaris;

de heeren Jhr. Mr. Nap. de Pauw, Prof. Mr. Julius Obrie, Th. Coopman, Jan Broeckaert, Jan Bols, Karel de Flou, Prof. Dr. Willem de Vreese, Dr. L. Simons, Gustaaf Segers, Dr. Jac. Muyldermans, Jan Boucherij, Amaat Joos, Jhr. Dr. Karel de Gheldere, Dr. Hugo Verriest, Prof. Dr. C. Lecoutere en Victor dela Montagne, werkende leden.

De heeren Dr. H. Claeys, Mr. Edw. Coremans en Prof. Dr. Julius Mac Leod, werkende leden, alsook de heeren Omer Wattez en Dr. Leo Goemans, briefwisselende leden, hebben laten weten, dat zij verhinderd zijn de vergadering bij te wonen.

De Bestendige Secretaris leest het verslag over de Mei-vergadering, dat wordt goedgekeurd.

_**_*

Aangeboden boeken. - Vervolgens legt de Bestendige Secretaris de lijst over van de boeken aan de Academie aangeboden:

Gheyn (J. van den) et Bacha (E.). - Ministère des Sciences et des Arts. Catalogue des manuscrits de la Bibliothèque Royale de Belgique. Tome neuvième. Histoire de Belgique (histoire particulière): Flandre, Hainaut, Liége, Limbourg, Luxembourg et Namur. Par J. van den Gheyn, S.J., Conservateur à la Section des Manuscrits, et E. Bacha, Conservateur-adjoint à la Section des Manuscrits de la Bibliothèque royale de Belgique. Bruxelles, 1909.

Tijdschriften. - Académie Royale de Belgique. Bulletin de la Classe des Lettres et des Sciences morales et politiques et de la Classe des Beaux-Arts, 1910, n^os 3-4. - Bibliographie de Belgique, 1909: Tables

systématiques. 1910: Première partie: Livres, n^os 8-9; Deuxième partie: Publications périodiques, n^os 8-9. - Bulletin bibliographique et pédagogique du Musée belge, n^o 5, 1910. - Revue Sociale Catholique, n^o 8, 1910. - Wallonia, n^o 5, 1910. - Revue Néo-Scolastique de Philosophie, Mai 1910. - Bulletin des Musées royaux, n^o 4, 1910. - Bulletijn der Maatschappij van Geschied- en Oudheidkunde te Gent, n^rs 3-5, 1910. - Arbeidsblad, n^rs 7-8, 1910. - Maandschrift van het Beheer van Landbouw, n^r 4. 1910.

Door de Académie Royale d'Archéologie de Belgique, te Antwerpen:

Annales. 6^e série, tome II, 2^me livraison.

Bulletin, n^o 2, 1910.

Door de Hoogeschool van Leuven:

1834-1909. Liber Memoralis des Fêtes Jubilaires de l'Université Catholique de Louvain. Z. pl. of j. (Louvain, 1910.)

Door het Bestuur der Vereeniging ‘Het Vlaamsch Natuur- en Geneeskundig Congres’:

Handelingen van het XIII^e Vlaamsch Natuur- en Geneeskundig Congres gehouden te Brussel op 18, 19 en 20 September 1909. Eerste stuk. Uitgegeven door het Bestuur der Vereeniging ‘Het Vlaamsch Natuuren Geneeskundig Congres’. Gent, 1909.

Door de Vlaamsche Conferentie der Balie van Gent:

Dobbelaere (Edg.). - Verslag over de werkzaamheden gedurende het rechterlijk jaar 1908-1909, door den schrijver Mr. Edgar Dobbelaere, ter plechtige Openingszitting van 8 November 1909 voorgedragen. Gent, 1910.

Door de Société Royale, chorale et littéraire, Les Mélophiles de Hasselt:

Bulletin de la Section scientifique et littéraire. 40^e vol Hasselt, 1910.

Door de Koninklijke Bibliotheek te 's Gravenhage:

Knuttel (Dr. W.P.C.). - Catalogus van de Pamfletten-verzameling berustende in de Koninklijke Bibliotheek, bewerkt, met aanteekeningen en een register der schrijvers voorzien, door Dr. W.P.C. Knuttel, onder-bibliothecaris der Koninklijke Bibliotheek. Zesde deel, 1796-1830. 's Gravenhage, 1910.

Verslag over den toestand der Koninklijke Bibliotheek in het jaar 1909. 's Gravenhage, 1910.

Door de Commissie van Advies voor 's Rijks Geschiedkundige Publicatiën, te 's Gravenhagage:

Blok (Dr. P.J.). - Relazioni Veneziane. Venetiaansche Berichten over de Vereenigde Nederlanden van 1600-1795, verzameld en uitgegeven door Dr. P.J. Blok. 's Gravenhage, 1909.

Posthumus (Mr. N.W.). - Bronnen tot de Geschiedenis van de Leidsche Textielnijverheid, verzameld door Mr. N.W. Posthumus. Eerste deel: 1333-1480. 's Gravenhage, 1910.

Door het Friesch Genootschap van Geschied-, Oudheid- en Taalkunde, te Leeuwarden:

81^ste verslag: 1908-1909. Leeuwarden, 1910.

Door de Böhmische Kaiser Franz-Josef Akademie der Wissenschaften, te Prag:

Almanach Ceské Akademie Cisare Frantiska Josefa pro Vedy, Slovesnost a umeni. Rocnik XX.

Kral (Dr. Jos.). - Tomase Hobbesa. Zaklady filosofie statu a Spolecnosti (o obcanu). Prelozil a uvodem opatril Dr. Jos. Kral, professor realky v nymburce. Praze, 1909.

Dvorsky (Dr. V.). - Cernohorskoturecka. Hranice od usti Bojany K Tare. Napsal Dr. Viktor Dvorsky, assistent geografického ustave Ceske University. Id.

Frinta (Dr. A.). - Novoceska vyslovnost. Pokus o soustavnou fonetiku Jazyka ceského. Napsal Dr. Ant. Frinta. Id.

Tille (Vaclav). - Ceské Pohadky do roku 1848. Napsal Vaclav Tille. Id.

Kraus (Arnost). - Prazské Casopisy 1770-1774, a Ceské probuzeni. Napsal Arnost Kraus. Id.

Smetanka (Emil). - Staroceské zivoty svatych otcuv. K vydani upravil Emil Smetanka. Id.

Zibrt (Dr. Cenek). - Markoltanevim v literature staroceské. Vydava Dr. Cenek Zibrt. Id.

Hanus (Josef) - Mikulas Adaukt Voigt, cesky buditel a historik. Napsal Josef Hanus. Id. 1910.

Tobolka (Dr. Zdenek). - Cesky Slovnik bibliograficky. Sestavil Dr. Zdenek Tobolka, skriptor C.K. Verejné a Universitni Knihovny v Praze. Dil I. Ceské Prvotisky (az do roku 1500). Id. 1910.

Strejcek (Ferd.). - Vojtecha nejedlého Bohyne, basen v osmi Zpevich. Poprve vydal a uvod napsal Ferdinand Strejcek, professor realky v. mladé boleslavi. Id. 1910.

Novak (Dr. Jan v.). - Petra Comestora Historia Scholastica K vydani upravil Dr. Jan v. Novak. Cast I. (Prvni Kniha Mojzisova - Knia Soudcu.) Id. 1910.

Door de Königlich preussische Akademie der Wissenschaften, te Berlijn:

Sitzungsberichte der Königlich preussischen Akademie der Wissenschaften: 1910, I.-XIII.

Door de Königliche Gesellschaft der Wissenschaften, te Göttingen:

Abhandlungen der Königlichen Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen. Philologisch-historische Klasse. Neue Folge.

Band I, n^o 2. Kehr (P.). - Ueber eine römische Papyrusurkunde im Staatsarchiv zu Marburg.

Band IX. n^o 2. Lüders (H.). - Das Wurfelspiel im alten Indien.

Id., n^o 5. Hultzsch (E.). - Annambhattas Tarkasamgraha, ein kompendium der Dialektik und Atomistik, mit des Verfassers eigenem Kommentar, genannt Dîpikâ. Aus dem Sanskrit übersetzt.

Band X, n^o 5. Leo (F.). - Der Monolog im Drama. Ein Beitrag zur griechisch-römischen Poetik.

Band XI, n^o 3. Wolkenhauer (A.). - Sebastian Münsters handschriftliches Kollegienbuch us den Jahren 1515-1518 und seine Karten. (Cod. lat. 10691 der Königlichen Hof-und Staatsbibliothek zu München.) Mit 8 Lichtdrucktafeln (14 karten) und 3 Abbildungen im Text.

Door de Videnskabs-Selskabet te Christiania:

Forhandlinger i Videnskabs-Selskabet i Christiania: 1858-1908.

Skrifter udgifne af Videnskabsselskabet i Christiania. - I. Mathematisk-naturvidenskabelig Klasse: 1894-1908. - II. Historisk-filosofisk Klasse: 1894-1908.

Door de University of Pennsylvania, te Philadelphia:

Stork (Ch.W.). - Publications of the University of Pennsylvania. Series in Philology and Literature. Volume XIII. William Rowley. His All's lost by lust. and A shoemaker, a gentleman. With an Introduction on Rowley's place in the drama, by Charles Wharton Stork, A.M., Ph.D., Instructor in English at the University of Pennsylvania. Philadelphia, 1910.

Door de R. Accademia delle Scienze dell' Istituto di Bologna:

Memorie della R. Accademia delle Scienze dell' Istituto di Bologna. Classe di Scienze morali. Serie I. tomo III, 1908-09: Sezione di Scienze giuridiche, fasc. 2. - Sezione di Scienze storico-filologiche, fasc. 2.

Door de Hoogeschool van Aix-Marseille:

Annales de la Faculté des lettres d'Aix. Tome III, n^os 1-4, 1909.

Annales de la Faculté de droit d'Aix. Tome II, n^os 3-4, 1908.

Door de Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg:

Bulletin, n^o 9, 1910.

Door den heer Jhr. Mr. Nap. de Pauw, werkend lid, te Gent:

Provinciale Commissie der kleine archieven. Beknopte Inventarissen. 1^ste reeks: Gemeenten. (Zelfde titel in het Fransch.) Gand, 1910.

Door den heer Leo Goemans, briefwisselend lid, te Schaarbeek:

Goemans (L.). - L'Education du sentiment patriotique dans l'Enseignement moyen, par Leon Goemans, Inspecteur général de l'En-

seignement moyen, Membre corr. de l'Académie royale flamande. (Discours prononcé à la distribution des prix aux lauréats du concours universitaire et du concours général de l'enseignement moyen le 9 octobre 1904.) 3^e édition, augmentée. Lierre, 1910.

Door den heer Dr. P.J. Blok, buitenlandsch eerelid, te Leiden:

Museum. Maandblad voor philologie en geschiedenis, n^r 9, 1910.

Door Z.E. den Kardinaal-Aartsbisschop van Mechelen:

La Vie diocésaine. Bulletin du Diocèse de Malines. Tome IV, fasc. V, Mai 1910; Documenta II, Mai, 1910.

Door den heer J. Cuvelier, onder-sectieoverste aan het Rijksarchief, te Brussel:

La construction des dépots d'archives, par J. Cuvelier, sous-chef de section aux archives du Royaume de Belgique. (Extrait du Bibliographe moderne, 1909, n^os 2-4.) Besançon, 1910.

Door den heer Th. de Decker, vrederechter te Temsche:

Omwandeling ten jare 1645 in de Parochie Temsche, door Th. de Decker, Vrederechter. Temsche, 1908.

Door den heer L. Maeterlinck, conservator van het Museum van Schoone Kunsten, te Gent:

Les stalles de la Cathédrale de Tolède. La conquête de Grenade, par Rodrigo Aleman. (Tolède, XV^e siècle.)

Door den heer Edouard van Speybrouck, kunstschilder te Brugge:

Speybrouck (Edouard van). - Hemling. Bruges, 1910.

Door den heer Dr. A.J.J. Vandevelde, bestuurder van het Laboratorium der stad Gent:

Vandevelde (Dr. A.J.J.) en Bosmans (L.). - Onderzoekingen over de Werking van sterke Zoutoplossingen op de gist en op de gisting, door Dr. A.J.J. Vandevelde, docent aan de Voedingsvakschool en aan het Hooger Instituut van gistingsnijverheden te Gent, bestuurder van het chemisch en bacteriologisch Gemeentelaboratorium te Gent, en L. Bosmans, bakker, leerling aan de Voedingsvakschool (afdeeling bakkerij) te Gent. (Overdruk uit de Verslagen en Mededeelingen der Academie.) Gent, 1910.

Door den heer H. de Vocht, leeraar aan het St.-Pieterscollege te Leuven:

Chaucer and Erasmus. (Overdruk uit Englische Studiën, 41. Band, 2. Heft.)

Door een onbekende uit Antwerpen:

Vlaamsch, in 1791, te Luik gedrukt plakkaat, houdende de overeenkomst gesloten tusschen den Prinsbisschop van Luik en wijlen de Keizerin-Weduwe, betreffende het uitleveren van deserteurs.

Door de Redactie:

Tijdschrift der Gemeentebesturen, n^rs 6-7, 1910. - Het Boek, Juni 1910. - De Tuinbode, n^r 11, 1910. - Onthoudersblad, n^r 5, 1910.

Ingekomen boeken. - Voor de Boekerij der Academie zijn ingekomen;

Magee jr. (James F.). - Good companion (Bonus socius). XIII^th century manuscript collection of chess problems. Illustrated with coloured frontispiece, and thirty-eight full page reproductions from original manuscript. To which is added a short narrative of Jacobus Cessolis and the two French Champions Philidor and La Bourdonnais. Edited by James F. Magee jr. of Philadelphia. Florence, 1910.

Catalogue LXXIV. Manuscrits sur velin avec miniatures du X^e au XVI^e siècle. soigneusement décrits et mis en vente par le commandeur Leo S. Olschki. Libraire-antiquaire-éditeur. Directeur de la Revue mensuelle illustrée La Bibliofilia. Avec 60 fac-similés dans le texte, une grande planche coloriée, 32 planches en héliogravure et 4 planches phototypiques. Florence, 1910.

Siebert (Margarete. - Zur Kunstgeschichte des Auslandes, Heft XLI. Die Madonnendarstellung in der altniederländischen Kunst von Jan van Eyck bis zu den Manieristen, von Margarete Siebert. Strassburg, 1906.

Reissenberger (Karl). - Reinhart Fuchs Herausgegeben von Karl Reissenberger. Zweite Auflage. Halle, 1908.

Veröffentlichungen der Gesellschaft für Typenkunde des XV. Jahrhunderts. Vol. III 1909: Fasc. I, Taf. 151-180. Par Isak Collijn et M. Louis Polain. Vol. IV, 1910: Fasc. I, Taf. 251-275. Im auftrage der Gesellschaft mit Unterstützung von Ernst Voullième, herausgegeben von Konrad Haebler.

Zentralblatt für Bibliothekswesen, Mai 1910.

De Gids, Juni 1910.

Sint-Lucas, n^r 10, 1910.

Ruildienst. - Tegen ruiling van de Verslagen en Mededeelingen heeft de Bestendige Secretaris voor de Boekerij der Academie de laatst verschenen afleveringen van de gewone tijdschriften ontvangen:

Schweizerisches Archiv für Volkskunde, n^r 2, 1910. - Biekorf, n^r 10, 1910. - Bijdragen tot de Geschiedenis bijzonderlijk van het aloude Hertogdom Brabant, Mei 1910. - St.-Cassianusblad, n^r 6, 1910; Bijvoegsel, n^r 10. - De Katholiek, Juni 1910. - Onze Kunst, Juni 1910. - De Vlaamsche Kunstbode, n^r 3, 1910. - Neerlandia,

Mei 1910. - Het Katholiek Onderwijs, n^r 8, 1910. - De Opvoeder, n^rs 15-17, 1910. - De Opvoeding, n^r 6, 1910. - Christene School, n^r 15, 1910. - De Schoolgids, n^rs 19-23, 1910. - Studiën, n^r 4, 1910. - Dietsche Warande en Belfort, n^r 5, 1910. - Zeitschrift des Vereins für Rheinische und Westfälische Volkskunde, n^r 2, 1910.

Ingekomen brieven. - Vervolgens stelt de Bestendige Secretaris de Academie in kennis met de volgende ingekomen brieven:

1^o)	Begrooting voor het dienstjaar 1910. - Brief van 20 Mei, waarbij de Weled. Heer Minister van Wetenschappen en Kunsten, aan de Academie een exemplaar stuurt van het ontwerp van begrooting voor het dienstjaar 1910, zooals dit stuk door hem werd goedgekeurd.
2^o)	Verkiezing van den heer Mr. Paul Bellefroid tot werkend lid. - Goedkeuring. - Brief van 2 Juni, waarbij de Weled. Heer Minister van Wetenschappen en Kunsten, voor het Archief der Academie een afschrift stuurt van het Koninklijk Besluit van 30 April, houdende goedkeuring der verkiezing van den heer Mr. Paul Bellefroid tot werkend lid, tot vervanging van wijlen den heer Des. Claes.
3^o)	Landbouwbedrijf. Bekroond prijsantwoord. - Brief van 6 Juni, waarbij de heer Dr. J. Goossenaerts, leeraar aan het Koninklijk Athenaeum te Ath, den Bestendigen Secretaris bericht dat de kopij van zijn Vakwoordenboek hem binnenkort zal geworden.
4^o)	Katholieke Hoogeschool van Leuven. - Brief van Februari, waarbij Mgr. P. Ladeuze, Rector Magnificus, namens de Leuvensche Hoogeschool, onder toezending van een exemplaar van het Liber Memorialis, aan de Koninklijke Vlaamsche Academie dank betuigt voor het bewijs van belangstelling door haar gegeven bij gelegenheid van de feestviering van den vijf en zeventigsten verjaardag der heropening van die Instelling in het jaar 1834.

5^o

Koninklijke Academie van Wetenschappen, te Amsterdam. Wedstrijd ‘ex Legato Hoeufftiano’ voor 1911. - Gedrukte brief van April 1910, onderteekend P.D. Chantepie de la Saussaye, vanwege de Academia Regia Disciplinarum Neerlandica, te Amsterdam, houdende mededeeling van den uitslag van den wedstrijd ‘Ex Legato Hoeufftiano’ voor 1909 en van het programma van den wedstrijd voor 1910.

Mededeelingen door den Bestendigen Secretaris.

1^o) Bibliographie van den Vlaamschen Taalstrijd. Plakbrieven daarin op te nemen. - Met het oog op den Vlaamschen Taalstrijd, heeft de Bestendige Secretaris, sedert het jaar 1907, een verzameling plakbrieven aangelegd, welke te Gent zijn uitgekomen. Onlangs nog (Meimaand) werd alhier, vanwege de Vlaamsche Maatschappij tot verspreiding der Fransche Taal of ‘L'Association Flamande pour la vulgarisation de la langue française’, tegen de Wet Franck-Segers, een plakbrief in de twee talen uitgeplakt. Daarop volgde een aanplakbiljet, uitgaande van het Nationaal Vlaamsch Verbond (afdeeling Oost-Vlaanderen), met titel: ‘Het masker der Vulgarisateurs is af’. De Bestendige Secretaris heeft van beide stukken een exemplaar voor genoemde verzameling bekomen en houdt die ter beschikking van de heeren Coopman en Broeckaert, de ijverige uitgevers der Bibliographie van den Vlaamschen Taalstrijd.

De Bestendige Secretaris is zoo vrij, zooals hij reeds in 1907 gedaan heeft, de aandacht van de heeren Leden der Academie te vestigen op het verschijnen van dergelijke plakbrieven in hunne woonplaats. Stukken van dien aard gaan gewoonlijk verloren en dat is zeer te betreuren, want het zijn belangrijke oorkonden voor de geschiedenis der Vlaamsche Beweging. Hij verzoekt dan ook andermaal zijn Geachte Medeleden, het noo-

dige te willen doen, om hem van al zulke plakbrieven een exemplaar voor het archief der Academie te bezorgen.

2^o) Ruilverkeer met buitenlandsche Academies of geleerde Genootschappen. - In de vergadering van 26 Mei en in die van 17 November 1909, heeft de Bestendige Secretaris reeds de aandacht zijner Geachte Medeleden gevestigd op het ruilverkeer van uitgaven, door de Academie met verschillende buitenlandsche Academies of geleerde Genootschappen aangegaan. Dank zij de ijverige bemoeiingen van onzen afgetreden bestuurder Prof. Dr. Willem de Vreese, was de uitslag voor het jaar 1909 bijzonder schitterend. Sedert werden, door de volgende Instellingen, voor de Boekerij onzer Academie hoogst belangwekkende verzamelingen van boeken gestuurd:

a)	door de Koninklijke Universitets-Bibliotek, te Lund (Zweden), de Acta Universitatis Lundensis van 1889 tot 1908 (zie boven blzz. 21-22 en 69-72), en bovendien een aantal andere wetenschappelijke uitgaven (zie boven blzz. 22-23);
b)	door het Genootschap Danmarks Folkeminder, te Kopenhagen, verschillende uitgaven (zie boven, blz. 23);
c)	door de Königliche Gesellschaft der Wissenschaften, te Göttingen, de verzameling van hare ‘Nachrichten’ (Philologisch-historische Klasse), van 1894 tot 1909 (zie boven blzz. 97-107 en 454);
d)	door de Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, te Weenen, de verzameling van hare ‘Denkschriften’ (Philosophisch-historische Klasse), van 1902 tot 1906, en van de ‘Sitzungsberichte’ (zelfde klasse), van 1899 tot 1908 (zie boven blzz. 166-174);
e)	door de Königlich Preussische Akademie der Wissenschaften, te Berlijn, de verzameling van hare ‘Sitzungsberichte’ van 1887 tot 1902; en van de ‘Ab-

	handlungen’ (Physikalisch-mathematische und Philosophisch-historische Klasse), van 1887 tot 1909 (zie boven blzz. 313-319);
f)	door de Böhmische Kaiser Franz-Josef Akademie, te Prag, de reeks uitgaven in 1909 en in de eerste helft van 1910 verschenen (zie boven blz. 453);
g)	door de Videnskabs-Selskabet, te Christiania, de verzameling van de ‘Forhandlinger’ van 1858 tot 1908, en van de ‘Skrifter’ uitgegeven van 1894 tot 1908 door de Mathematisk-naturvidenskabelig Klasse en door de Historisk-filosofisk Klasse (zie boven blz. 454);
h)	door het Institut für Kultur und Universalgeschichte, te Leipzig, de tien eerste uitgaven (1907-1909) der ‘Beiträge’ (zie boven blz. 174).

Letterkundige mededeelingen.

1^o) Door den heer Prof. Dr. Willem de Vreese, over: E. Soens, Anna Bijns, II. Overgedrukt uit Leuvensche Bijdragen. Lier, Jozef van In & C^ie, 1910.

Ik voldoe gaarne aan het verzoek van den heer E. Soens, om van zijnentwege een exemplaar van bovengenoemd werkje aan de Academie aan te bieden.

De Schrijver heeft zich ten doel gesteld, te beredeneeren welke onder de refereinen, die in verschillende bekende handschriften verspreid zijn, werkelijk door Anna Bijns kunnen geschreven zijn; daartoe heeft hij ‘een half dozijn critische regels opgesteld’, en daaraan de refereinen, die niet voorkomen in de bundels, die reeds in de 16^de eeuw met haar naam gedrukt werden, getoetst. Over de waarde van deze criteria zal menigeen met den heer Soens van meening verschillen. Slechts een dezer ‘critische regels’ geeft werkelijk houvast: de lijfspreuk meer suets dan soets, het voorkomen, als acrostichon of anderszins, van haar naam of van de namen van hen, aan wie 't gedicht is opgedragen; al het overige: ‘rhetoricale vormen’, ‘vrij groote kennis van de H. Schrift’, het ‘zelden (vermelden) van personages uit de heidensche oudheid’, ‘gedachten... gezond en kernachtig’, het gebruik van de Antwerpsche volkstaal, het

herhalen van de ‘gewoonste uitdrukkingen en spreekwoorden’, het bekampen van Luther en de ketterij, niets van dat alles is uitsluitend aan Anna Bijns eigen. Alleen dan komt men tot een vrij groote mate van zekerheid, als zoo niet alle, maar toch verschillende dezer eigenaardigheden tegelijkertijd in hetzelfde referein worden aangetroffen. Vandaar dan ook, dat men zich met het besluit, waartoe de heer Soens bij elk referein afzonderlijk komt, vaker vereenigen kan, dan men aanvankelijk, bij 't vernemen van zijn ‘critische regels’ denken zou; vooral de verdienstelijke aanwijzingen betreffende gelijkluidend spraakgebruik, zijn daarbij van invloed.

Men vindt hier verder uitgegeven, uit een bundel die thans op de Koninklijke Bibliotheek te Berlijn berust, vier refereinen die de heer Soens aan Anna Bijns meent te mogen toeschrijven, alsook een kort overzicht van het leven van de dichteres, waarbij ook de vraag besproken wordt, of Anna Bijns lid geweest is van een rederijkerskamer, en de chronologie harer geschriften ter sprake komt. Daarbij meent de heer Soens, dat ‘men bijna a priori bevestigen kan, (dat) Anna Bijns de meeste harer refereinen vóor 1536 gemaakt (heeft), omdat zij van dit jaar af het ambt van onderwijzeres begon waar te nemen. en eene dagelijksche bezigheid had’. Ik moet erkennen, dat de kracht van dit argument mij volkomen ontgaat. Ten slotte volgt een alphabetische tafel van de aanvangregels van al de refereinen die de heer Soens aan Anna Bijns toekent, met de aanwijzing van de verzameling waarin ze te vinden zijnGa naar voetnoot(1). Deze tafel zal zeker nog dikwijls goede diensten bewijzen; men kan al vast nagaan dat onder de 265 refereinen, die er op vermeld worden, niet meer dan 19 tegelijker tijd in een der in de 16^de eeuw gedrukte bundels en in een der gebruikte handschriften voorkomen. Me dunkt, dat geeft toch wel wat te denken.

Het zij mij vergund op een paar hinderlijke drukfouten te wijzen: blz. 6 staat tweemaal 1823 en 1829 in plaats van 1523 en 1529. De Bibliothèque nationale te Brussel, blz. 3, is zeker een

lapsus. Onder Nederlandsche philologen was het tot heden toe een vast gebruik, den herdruk van de zestiendeeuwsche bundels, die de heer Soens naar V. Helten noemt, naar Bogaers te noemen.

Willem de Vreese.

2^o) Door den heer Jan Broeckaert, over: Omwandeling ten jare 1645 in de parochie Temsche, door Th. De Decker, vrederechter. (Temsche, Handelsdrukkerij Schuermans-Boeykens, 1908.)

De heer De Decker, vrederechter te Temsche, die zich op het gebied der plaatselijke geschiedenis door verscheidene bijdragen in de Annalen van den Oudheidkundigen Kring des Lands van Waas reeds gunstig deed kennen, heeft mij verzocht een exemplaar van zijn pas verschenen nieuw werk aan de Koninklijke Vlaamsche Academie ten geschenke aan te bieden. Ik heb deze opdracht met genoegen aangenomen.

Dit werk, met een viertal platen opgeluisterd, bevat talrijke tot hiertoe onbekend gebleven bijzonderheden over de geschiedenis van Temsche, voornamelijk met betrekking tot de topographie van dit lachende Scheldedorp, en zal niet alleen door dezes inwoners, maar door alwie belang stelt in de kennis van de zeden en de gebruiken onzer voorouders met vrucht gelezen worden. Het verdient dan ook eene plaats in de bibliotheek der Academie.

Dagorde.

1^o) Wedstrijden voor 1910. - Lezing door den Bestendigen Secretaris over de verslagen betreffende de ingezonden antwoorden. - De Academie had voor het jaar 1910 zes wedstrijden uitgeschreven. Op vijf daarvan werden prijsverhandelingen ingezonden.

Eerste prijsvraag

De drie verslaggevers, de heeren Prof. Dr. Willem de Vreese, Prof. Dr. C. Lecoutere en Amaat Joos, zijn het eens om te verklaren, dat de verhandeling, ingekomen als antwoord op de prijsvraag betreffende een Klankleer van het Hollandsch dialect in de middeleeuwen en voerende tot kenspreuk

Gramarie is deerste sake

Want si leert ons scone sprake,

een verdienstelijke arbeid is en dat het zeer zeker onbillijk zou zijn zulk een werk, als ons hier wordt geboden, voor goed af te wijzen. Bij alle hulde, zegt Dr. de Vreese, is er tegen het ingezonden stuk toch een groot bezwaar: er is in het werk te weinig chronologisch en topographisch perspectief. In deze leemte ligt een beletsel om het werk te bekronen. De Schrijver beschikt echter zeker over de noodige bekwaamheid en waarschijnlijk over het noodige materiaal, om zijn werk te volmaken. Ook stelt Prof. de Vreese voor de prijsvraag aan te houden, om den Schrijver daartoe in staat te stellen en tevens om hem aldus gelegenheid te verschaffen hier en daar zijn eigen taal te herzien. Met het oog op de allerlei bezwaren, die aan een voorwaardelijke bekroning verbonden zijn, hebben de heeren Dr. Lecoutere en Amaat Joos zich bij dit voorstel aangesloten.

De Vergadering neemt genoemd voorstel aan; zij verwijst dit, om verder advies, naar de voor 1911 te verkiezen Commissie voor het voorstellen van Prijsvragen.

Tweede prijsvraag.

Gevraagd werd: Idioticon van het Sint-Truidensch dialect. Een enkel antwoord is ingekomen; het voert tot kenspreuk: Omdat mijne Moeder het sprak, heb ik het lief. De verslaggevers, de heeren Prof. Dr. C. Lecoutere, Prof. Mr. Paul Bellefroid en de eerw. heer Kanunnik Waltman van Spilbeeck, erkennen gaarne alle drie, dat het lijvig boek als prijsverhandeling ingediend, vele bouwstoffen bevat voor een Idioticon van Sint-Truiden: de Schrijver is ja een ijverig verzamelaar, maar niet een wetenschappelijk man. Er is dan ook in zijn werk gebrek aan methode, zegt Dr. Lecoutere. En toch, ware het doodjammer, schrijft Mr. Bellefroid, dat het proefschrift zoo maar tot de scheurmand veroordeeld werd. Er is daarin veel goeds en leerrijks. 't Is de vrucht van een gewetensvollen arbeid, die tot groot nut kan strekken voor de studie onzer dialecten. De heer Bellefroid sluit met den wensch, dat de schrijver zijn werk nog eens op het touw zette, dat hij de wenken door Dr.

Lecoutere gegeven in acht neme, meer eenheid in zijne methode brenge en den onnoodigen ballast onmeedoogend over boord werpe. Met dit gevoelen vereenigt zich kanunnik van Spilbeeck.

Dr. Lecoutere stelt voor, de ingezonden prijsverhandeling niet te bekronen. De heeren Bellefroid en van Spilbeeck sluiten zich daarbij aan, maar zouden wenschen dat de prijsvraag andermaal worde uitgeschreven, of althans dat Schrijver zijn werk herzie en het alsdan ter uitgave aan de Academie aanbiede.

De Academie besluit het ingezonden antwoord niet te bekronen; zij spreekt den wensch uit, dat de Schrijver, na aan de gedane opmerkingen voldoening te hebben gegeven, zijn werk ter uitgave aanbiede.

Derde prijsvraag.

De Academie had gevraagd: Geschiedenis (van zuiver paedagogisch standpunt) van het onderwijs in de drie graden in België, tijdens de Fransche Omwenteling en onder de regeering van Willem I.

Werd ingezonden een antwoord voerende tot kenspreuk ‘Rust roest’.

De heeren verslaggevers Prof. A. de Ceuleneer, Gustaaf Segers en Jan Bols stellen eenparig voor, de ingekomen prijsverhandeling te bekronen.

Dit voorstel is echter, door die heeren, van verschillende voorwaarden afhankelijk gemaakt.

Al zegt Schrijver van het Prijsantwoord zelf dat hij getracht heeft aan zijn werk ‘een objectief en zuiver opvoedkundig karakter’ te geven, toch is hij daarin, naar Prof. A. de Ceuleneer, niet altoos geslaagd. Van partijgeest misschien, van zekere vooroordeelen althans, heeft Schrijver zich niet genoeg kunnen ontdoen: men zou haast vermoeden, zegt o.a. de heer de Ceuleneer, dat hij er genoegen in schept zekere toestanden zoo ongunstig mogelijk voor te stellen. De Inleiding schijnt Prof. A. de Ceuleneer ook toe, aan de eischen niet te beantwoorden en zou, zijns inziens, heel en al dienen omgewerkt te worden.

Andere bezwaren nog brengt de eerste verslaggever in. Te uitsluitend steunt de schrijver zijne gezegden op voorbeelden aan het Brusselsch schoolwezen ontleend; over privaatscholen

wordt geen woord gerept: bitter weinig wordt van het beroepsonderwijs gezegd; evenmin van de Broeders der Christene Scholen, enz. Ook, zoo de heer Prof. de Ceuleneer ten slotte voorstelt genoemd prijsantwoord te bekronen, toch spreekt hij den wensch uit, dat het slechts ter pers gelegd worde nadat de Schrijver de Inleiding zal hebben omgewerkt en hier en daar de door hem aangewezen verbeteringen aan het handschrift toegebracht.

De heer Segers, tweede verslaggever, acht dat het werk ‘Rust roest’ hoogst merkwaardig mag genoemd worden: het werd met ernst opgevat en onderscheidt zich door een prijzenswaardige degelijkheid. Verliest echter de Schrijver, op enkele plaatsen, de strenge objectiviteit uit het oog, toch komt het den heer Segers niet gepast voor dezes persoonlijke meeningen te bespreken. De heer Segers vestigt evenwel de aandacht van den schrijver op taal en stijl: enkele onnauwkeurige, onjuiste uitdrukkingen en wendingen ontsieren zijn handschrift; vooral zijne vertalingen van Fransche oorkonden zijn niet zelden voor verbetering vatbaar.

Met de heeren de Ceuleneer en Segers besluit de heer Bols, derde verslaggever, tot de bekroning, onder voorwaarde dat de schrijver de aangewezen misslagen verbetere.

De Bestendige Secretaris veroorlooft zich de vraag te stellen of, bij eventueele bekroning, het niet raadzaam zou zijn te beslissen, dat de Schrijver zal verzocht worden zijn handschrift vóor 31 December aanstaande te verbeteren en aan te vullen, en dat het alsdan om bepaald advies opnieuw naar de heeren verslaggevers zal verzonden worden.

De Vergadering neemt dat voorstel aan. Zij beslist aan Schrijver van Rust roest den uitgeloofden prijs toe te kennen, edoch met dien verstande dat het prijsantwoord alleen na definitieve goedkeuring van den keurraad, ter perse zal gaan.

Er wordt ten slotte overgegaan tot de opening van den gesloten brief bij de bekroonde prijsverhandeling gevoegd. Het blijkt dat Schrijver is de heer A. Sluys, eere-bestuurder der stedelijke Normaalschool, te Brussel.

Vierde prijsvraag.

Gevraagd werd: Een volledige lijst van de Nederlandsche Vakwoorden van het Spelden- of Kantwerken.

Zijn ingekomen twee antwoorden, voerende tot kenspreuk, de eene Kantgeschiedenis, de andere Tenui filo magnum texitur opus.

Het tweede prijsantwoord wordt door de drie verslaggevers, de heeren Karel de Flou, Amaat Joos en Gustaaf Segers bekronenswaardig geacht.

Gaarne erkennen die heeren, dat de prijsverhandeling Kantgeschiedenis ook een verdienstelijk werk is. Het gaat echter aan een groot gebrek mank. Den Schrijver daarvan moet het blijkbaar te doen zijn geweest. zegt de heer de Flou, om het grootst mogelijk getal woorden en benamingen te verzamelen. Edoch, zooals de heer Segers doet opmerken, de Academie vraagt enkel, voor de door haar uit te geven Vak- en Kunstwoordenboeken, documenten, materiaal; zij wenscht de benaming te leeren kennen van de voorwerpen en werkingen, tot het vak behoorende, en de verklaring daarvan: niets minder, niets meer. Dus, verklaart de heer Joos, niet veel, maar juist antwoorden.

Overigens Tenui filo..., heeft zich nauwgezet aan de techniek van het Kantwerk weten te houden en in zijn werk komt weinig anders voor dan verklaringen van technischen aard, met daarbij de hoognoodige afbeeldingen van de voornaamste besproken dingen. Allebei die werken hebben een eigen verdienste, besluit de heer de Flou, maar van zoohaast men ze, met het oog op de gestelde prijsvraag en de geleverde terminologie in de weegschaal legt, komt dadelijk een groote doorslag ten voordeele van Tenui filo...

De heeren verslaggevers stellen eenparig voor, aan den schrijver van Tenui filo... den prijs onvoorwaardelijk toe te kennen. Alleen uit de heer de Flou den wensch, dat de Schrijver van het bekroonde werk de jaargangen 1902 en 1903 van Biekorf nog zou raadplegen: immers daar staat ook veel over kantwerk in.

De Academie sluit zich bij dat voorstel aan.

Daarop wordt de brief geopend, welke bij het ingezonden stuk gaat. Het blijkt dat Schrijvers zijn de heeren Herman Baccaert, doctor in de wijsbegeerte en

letteren (Germaansche philologie), te Mechelen, en Ant. Carlier, kantfabrikant, te Schaarbeek.

Vijfde prijsvraag.

Inzonderheid met het oog op het gebruik van het Nederlandsch bij de militaire strafrechtscolleges, had de Academie gevraagd: een Geschiedkundige en critische schets van de ontwikkeling der militaire strafrechtspleging in België.

Een enkel antwoord, met kenspreuk Heden zorgen, rusten morgen, werd ingezonden.

In zijn verslag doet de heer Prof. Mr. Julius Obrie door zeer gepaste beschouwingen blijken, hoe belangrijk de uitgeschreven prijsvraag is. Hij neemt daarop in oogenschouw de vier verschillende hoofddeelen van het lijvige handschrift, dat als prijsverhandeling werd ingezonden, laat de verdiensten daarvan uitschijnen en verklaart van gevoelen te zijn dat het ingekomen werk den uitgeloofden prijs rijkelijk verdient.

Bij die zienswijze sluiten zich de heeren Prof. Mr. Paul Bellefroid en Nap. de Pauw aan. De heeren Obrie en Bellefroid vestigen evenwel de aandacht op ettelijke vlekjes wat de taal en den zinbouw betreft. Ter wille van de voortreffelijkheid van de ingezondene verhandeling drukt namelijk de heer Bellefroid het verlangen uit, dat de Schrijver zijn werk nog eens goed onder handen neme en het laatste spiertje onkruid er uit wiede. Bovendien, wat het drukken betreft, wenscht Mr. Obrie voor te stellen dat alvorens het ter pers gaat, het handschrift in den door hem aangegeven zin zou worden bijgewerkt ten opzichte van de wordingsgeschiedenis der Wet van 15 Juni 1899 betreffende de militaire strafwetgeving.

Onder voorbehoud als boven kent de Vergadering den uitgeloofden prijs toe aan den Schrijver van genoemde prijsverhandeling. Deze zal derhalve verzocht worden, aan de uitgesproken wenken alle voldoening te geven. Vooraleer het werk ter perse gaat zal het andermaal om advies aan de heeren verslaggevers worden voorgelegd.

Vervolgens wordt de gesloten brief geopend, bij de verhandeling gevoegd, waaruit blijkt dat Schrijver is de heer Alfred de Groote, substituut-krijgsauditeur voor Oost-Vlaanderen en Henegouwen, te Gent.

_**_*

2^o) Openstaande plaatsen van briefwisselend lid. - Verkiezing. - De Vergadering gaat tot de verkiezing over.

a] Eerste plaats: tot vervanging van wijlen den heer Ridder de Corswarem. - Worden door den heer Bestuurder tot stemopnemers aangewezen, de heeren Coopman en Bols.

Wordt verkozen: de heer J. Mansion, docent aan de Hoogeschool, te Luik.

b] Tweede plaats: tot vervanging van den heer Victor dela Montagne, thans werkend lid. - Worden tot stemopnemers aangewezen, de heeren K. de Flou en Dr. Jac. Muyldermans.

Wordt verkozen: de heer R. vanden Berghe, eerste onder-bibliothecaris aan de Hoogeschool, te Gent.

c] Derde plaats: tot vervanging van den heer Mr. Paul Bellefroid, thans werkend lid. - Worden tot stemopnemers aangewezen, de heeren Dr. W. de Vreese en J. Boucherij.

Wordt verkozen: de heer Dr. Is. Bauwens, geneesheer, te Aalst.

3^o) Bestendige Commissie voor Geschiedenis, Bio- en Bibliographie. - Verkiezing van een lid, tot vervanging van wijlen den heer Des. Claes. - De Vergadering gaat tot de verkiezing over. Worden door den heer Bestuurder tot stemopnemers aangewezen, de heeren J. Broeckaert en G. Segers.

Wordt verkozen: de heer Victor dela Montagne.

4^o) Bestendige Commissie van het Onderwijs in en door het Nederlandsch. - Verkiezing van een lid tot vervanging van wijlen den heer Des. Claes. - De Vergadering gaat tot de verkiezing over. Worden tot stemopnemers aangewezen, de heeren Mr. Nap. de Pauw en Amaat Joos.

Wordt verkozen: de heer Dr. Hugo Verriest.

5^o) Plechtige Vergadering op Zondag, 26ⁿ Juni. - Voorlezing van de voordrachten op de vergadering te houden. (Als toepassing van art. 11, § Zittingen, der Wet van 15 Maart 1887). - De heer Bestuurder geeft aan de heeren Leden kennis van de toespraak door hem op de Plechtige Vergadering te houden.

6^o) Lezing door den heer Amaat Joos: Hoe men slapende woorden wekt. - De lezing van Kanunnik Joos is een vervolg op zijn vroegere voordracht over Het oproepend vermogen der woorden. Maar hij heeft zijn onderwerp uitgebreid en onderzoekt nu hoe de woorden, niet alleen door woorden, maar door veel andere middelen, die hij aanhaalt, kunnen gewekt worden. Daarna somt hij een reeks voorzorgen op die men nemen kan om, in 't spreken, zoo weinig mogelijk naar zijn woorden te moeten zoeken.

Op voorstel van den heer Bestuurder, beslist de Academie dat de lezing van den heer Joos in de Verslagen en Mededeelingen zal opgenomen worden.

De vergadering wordt te 4 uur gesloten.

voetnoot(1): Deze tafel is mede onderteekend door den heer J. Jacobs. Het is niet geheel duidelijk of deze tweede ondergeteekende ook nog voor iets anders dan de tafel medeverantwoordelijk is. Het titelblad vermeldt alleen den naam van den heer E. Soens.