Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1909

[p. 379]

Kleine verscheidenheden.
XVI. Wapeldrinken.

Over dat woord hebben wij breedvoerig gesproken in ons Glossaire à l'Inventaire des Archives de Bruges, v^o Wapeldrinc, alsook in De Keure van Hazebroek van 1336, 5^e deel, blz. 256. Wij hebben aldaar de verschillende uitleggingen door lexicografen gegeven in oogenschouw genomen en tevens de varianten Wapendrincken, Wapeldrencken, Wapendrencken, Wapeldrengen, enz. aangehaald. Uit de talrijke teksten, die wij aan L. Gilliodts van Severen hebben ontleend, kan duidelijk blijken wat door het woord dient verstaan te worden. Niet minder belangrijk zijn de teksten door ons uit werken van Jhr. Mr. Nap. de Pauw, Soutendam, Mr. F. Muller Fz., Hamaker en Johan Breen overgenomen. Het zal evenwel niet van belang ontbloot zijn, de volgende onuitgegeven plaatsen uit de Rekeningen van den baljuw en van den schout van Brugge in hun geheel op te nemen.

Moillier (mouiller) de eauwe quon dist Wapeldrinken, luidt het hieronder:

Rijsksarchief te Brussel, Fonds van de ‘Chambre des Comptes’, Rekeningen van den baljuw van Brugge en van het Brugsche Vrije en van den schout dier stad, Rek. van 8 Jan. 1397 (n.s.) tot 7 Mei daaropvolgende, fol. 12 v^o: ‘De Cateline Voiljaghers laquelle à cause davoir moillié de eauwe, quon dist Wapeldrinken, Margriete la femme Thomas Gilloots, fu contumace del amende de lx lb’.

Het slaan met een bierpot heette ook Wapendrinken; wellicht was echter bedoeld, dat de geslagene door het daarin zijnde bier was bevuild geworden:

Id., id., Rekening van 22 Sept. 1399 tot 12 Jan. 1400 (n. s), fol. 8: ‘Receu par Jaque le Clerc, rewart de Diquemue... De Guillame Butsel, li quelx fu jugié en lamende de lx. lb., davoir feru

[p. 380]

Jehan filz Matten d'un pot à chervoise quon dist Wapendrinken, dont Monseigneur prend les deux pars et Mons. de Dicquemue le tierche part. Receu par composicion de la part de Monseigneur, pour sa povreté, xij. lb.’

Hoe moet het woord ‘ordure’ in de uitdrukking Moillier der ordure worden uitgelegd. Luidens den volgenden tekst, was Wapeldrinken ook: iemand ten gronde te werpen en hem dan ‘moiller der ordure’. Prof. Dr. W. De Vreese, ons geacht collega, stelde mij de vraag, of ‘Moillier der ordure’ niet dient verstaan door Bevuilen met onreinheid van 's menschen lichaam? Immers, bij La Curne de Sainte-Palaye, Dict. hist. de l'anc. lang. franç., is Ordure: ‘Immondices, Impuretés du corps. De tekst luidt in dezer voege:

Id, id., Rekening van 13 Jan.-5 Mei 1399, fol. 16: ‘De Jaque le Meyere, souspechonnez et calaingiez à cause davoir rué à terre et moillié der ordure, quon dist wapeldrinken frere Felix prior des Carmers, pour certaines injurieuses paroles donneez par le dit frere Felix au dit Jaques, qui pour ce fu enprisonnez lespace de iij. mois ou plus, a grant poverté et misere. Et a le dit Jaque au temps passé fait bon service au seigneur ainsi quon dist. Si que tout ce considéré, lescouthete (de Bruges) le laissa composer, veu sa grant poverté pour mieulx fait que laissiet, pour xviij lb.’

Men zie verder Nyhoff, Merkw., I, 236.