Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1909

[p. 314]

Letterkundige Wedstrijden voor 1909.
Verslagen der keurraden.

Derde prijsvraag.
Onderwijs.

Gevraagd werd: Verhandeling over de Kinderliteratuur. Hare geschiedenis (breed geschetst) in de meest beschaafde landen; hare voornaamste voortbrengselen hier en elders; haar doel en hare vereischten; middelen tot aanmoediging.

Prijs: 600 fr., of een gouden gedenkpenning van gelijke waarde.

Steller van de vraag: de heer Th. Coopman.

Eén antwoord ingekomen, met kenspreuk: Multi sunt vocati, panci vero electi.

Werden tot leden van den keurraad aangesteld: de heeren Th. Coopman, Jan Bols en Is. Teirlinck.

1^o) Verslag van den heer Th. Coopman.

Het eenig ingezonden antwoord geeft: eene inleiding, 4 blz.; - geschiedenis in Duitschland, 9; - in Engeland, 5 1/2; - in Frankrijk, 6; - in Noord-Nederland, 9 1/2; - in Zuid-Nederland, 9 1/2; - doel en vereischten, 5; - middelen tot aanmoediging, 1 1/2. - Te zamen: 50 blz. cahier-formaat.

In dit al te beknopt overzicht missen wij ongaarne Zwitserland en Denemarken, om niet te spreken van andere landen welke eene niet onaardige kinderliteratuur bezitten; zoo b.v. Japan, waarvan de voortbrengselen tot ons zijn gekomen door middel van Engelsche vertalingen.

[p. 315]

Gaarne geven wij toe, dat de prijsvraag te veel omvattend is, en zou dienen beperkt te worden.

Dat kan, bij eene volgende gelegenheid.

Beperkt tot Engeland, Duitschland, Frankrijk, Noord-Nederland en Vlaamsch-België zou, in elk geval, daar veel meer over te zeggen vallen, dan hetgeen de Schrijver ons thans biedt.

Th. Coopman.

2^o) Verslag van den heer Jan Bols.

Evenals mijn geachte collega de heer Coopman, vind ik het antwoord Multi sunt vocati, pauci vero electi onvolledig behandeld.

Men staat verwonderd dat er - om maar enkel van Vlaamsch-België te spreken - geene spraak is van boeken die overbekend zijn, als Kinderlust, door Th. Coopman, - Wonderland, door E. Belpaire en Hilda Ram, - Kindervreugd, door P.A. de Vos, - Een kransje Gedichten voor onze kleinen, door Al. Callant, - Raadsels, door A. Joos, - Kinderliedjes, door Remi Ghesquiere, op woorden van Karel de Gheldere, enz., enz. En van Kinderliederen gesproken, in dit vak valt er veel aan te wijzen; evenzoo (al hoort er, natuurlijk, niet alles tot de letterkunde toe) in het vak der Kinderspelen: men zie maar eventjes het werk in van A. de Cock en Is. Teirlinck, en dat van R. Ghesquiere. Ook van bloemlezingen en tooneelstukjes voor lagere scholen, alsmede van sommige tijdschriften over folklore mag een woordeken gezeid.

Slechts in 't voorbijgaan zal ik aanstippen dat er voor andere talen eveneens veel meer aan te halen is. Voor de Duitsche Kinderliteratur bestaan er, buiten die in het antwoord vermeld, meer dan honderd werken, waar toch ‘de voornaamste’ dienden van opgegeven te worden. Eén voorbeeld voor het Engelsch: de met allerliefste gekleurde printen versierde Wonder Series en Pleasewell Series worden met duizenden en duizenden in de kinderwereld van Engeland en Noord-Amerika verspreid. Deze en soortgelijke titels ontbreken er met de macht.

Overigens heeft het ingezonden antwoord veel goede hoedanigheden.

Ik stel voor dat de prijsvraag opnieuw zou uitgeschreven worden.

Jan Bols.

[p. 316]

3^o) Verslag van den heer Is. Teirlinck.

Zeker is het dat de prijsvraag zeer uitgebreid is. Het tusschen haakjes geplaatste ‘breed geschetst’, dat op de geschiedenis der kinderliteratuur doelt, kan op meer dan eene wijze worden opgevat; dat geldt ook voor de ‘voornaamste voortbrengselen’. Toch meen ik - evenals mijne twee geachte collegas-beoordeelaars - dat de schrijver ons een al te ‘vluchtigen terugblik’ in het verleden en een al te ‘kort overzicht’ van het heden levert. Zijne verhandeling - een vijftigtal kleine bladzijden - is al te bondig en zeer onvolledig.

Weet hij wat, vroeger en thans, in Zuid- en Noord-Nederland - ik laat de andere landen op zijde - op het hier aangegeven gebied verschenen is? Het blijkt niet uit zijne studie. Het spijt mij dat hij zijn werk niet ernstiger en wetenschappelijk heeft opgevat, want, te oordeelen naar het weinige dat hij ons geeft, zou hij wel de man kunnen zijn om ons eene kostbare bijdrage ten geschenke te brengen. Inderdaad: hij weet zeer wel wat kinderliteratuur is of wat zij althans zou moeten zijn, en hij zegt het ons in flink Nederlandsch.

Hoe stel ik mij het antwoord op de gestelde vraag voor?

Eene goede indeeling der stof moet in de eerste plaats aangenomen worden. Ik zou ze indeelen naar den aard van het te behandelen onderwerp. Ik zou aldus eenige omvangrijke rubrieken bekomen als (ik noem ze niet alle): fabelen en parabelen; sprookjes, sagen en anekdoten; kindergedichten, bakerrijmen en andere; echte kindernovellen, schetsen, romans; geschied- en aardrijkskundige onderwerpen; werken over plant- en dierleven; bloemlezingen, enz. enz.

Voor elke groep zou ik onderzoeken of er werken in gebonden of ongebonden stijl bestaan, zouden kunnen of moeten bestaan, hier en in den vreemde. Ik zou de bestaande produkten naar chronologische orde toetsen; aanwijzen wat goed is voor kleine kleuters, voor kinderen van 7 tot 10 jaar, voor die van 10 tot 14, voor grootere jongens, voor meisjes, uitweiden over het beste of zeggen hoe het goede zou hoeven te zijn.

Zoo doende zou ik, naar alle waarschijnlijkheid, weinig of niets vergeten en ten minste naar volledigheid streven.

Doch, werpt men mij tegen, is het vraagstuk, aldus opgevat, niet veel uitgebreider nog? Wellicht ja. Daarom zou ik de

[p. 317]

prijsvraag beperken, zooals de 1^e verslaggever het voorstelt; of alleen eene studie vragen: over de Nederlandsche kinderliteratuur zooals zij was, is en zou moeten zijn (haar verleden, haar heden, hare toekomst). Vergelijking met het allerbeste uit den vreemde zou tevens kunnen gevergd worden.

De prijsvraag levert inderdaad te veel belang op, om niet opnieuw uitgeschreven te worden.

Is. Teirlinck.