Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1905

[p. 96]

Afsterven van den heer Edw. van Even.
I.
Toespraak van den heer Bestuurder.

Dierbare Collega's,

In de algemeene vergadering van 21 Januari 1904 der ‘Koninklijke Vlaamsche Academie’ wenschte ons hooggeacht medelid, de Z.E. Heer Bols, den heer van Even, namens de Commissie voor geschiedenis, bio- en bibliographie in de hartelijkste bewoordingen geluk, ter gelegenheid van zijn gouden jubelfeest als archivaris der stad Leuven.

Onze Collega drukte zich als volgt uit: ‘Gij moogt het, als 't u belieft, niet kwalijk nemen, dat ik het als eene onverzuimelijke en aangename plicht aanzie van, ten minste in de stille intimiteit dezer vriendenvergadering met een enkel woord mijne stem te voegen bij de stem uwer jubelvierders van Leuven, u in naam van mijne Collega's dezer commissie mijnen oprechten gelukwensch aan te bieden, u te bedanken voor uwe diensten, bewezen aan onze geschiedenis, onze taal en kunst en u te zeggen hoe fier en gelukkig wij zijn iemand in ons midden te bezitten, die voor zijne wetenschap en kennis wordt hooggeschat, en voor zijnen vriendelijken omgang en lieftallige inborst uit ganscher herte bemind.

‘Dierbare Collega, die sedert eenige dagen uw 82^ste jaar ingetreden zijt, uw struische lichaamsbouw, uw blijvende gezondheidsblos, uwe onver-

[p. 97]

minderde helderheid van geest en uw altijd getrouw geheugen laten ons verhopen dat gij nog lange jaren aan de achting en liefde van uwe medeburgers en van ons, uwe medeleden van deze Academie, zult bewaard blijven. Worde die hoop vervuld!’

Eilaas, de wensch van ons geacht medelid, die ons aller gevoelens vertolkte, mocht niet verwezenlijkt worden: de heer van Even is den 11 dezer maand in den gezegenden ouderdom van ruim vier en tachtig jaar in zijne vaderstad overleden.

Het ware onmogelijk het beeld van onzen betreurden Collega meer naar waarheid te schetsen, dan de heer Bols het in zijne toespraak deed.

Meer dan zestig jaren heeft van Even met voorbeeldeloozen ijver en voortvarendheid voor den roem van ons dierbaar Vlaamsch volk gewerkt. Hij hield zich vooral bezig met de studie der oude oorkonden van Leuven, om de geschiedenis onzer groote kunstenaars op te sporen, om het ontstaan van de meesterstukken der godsdienstige en burgerlijke bouwkunde te doen kennen, die zijne geboortestad versieren. Hij heeft daarmede duurzamen roem verworven; over het leven van vele onzer schilders, die vroeger schier onbekend waren, heeft hij licht verspreid; de geschiedenis van talrijke meesterstukken heeft hij opgespoord; ja, meer dan een onzer voorname meesters, wier naam men niet eens vermoedde, heeft hij doen herleven.

Bij deze studie, waar van Even zich met het geduld van een Benediktijner op toelegde, had hij niet alleen ten doel de geschiedenis onzer kunst

[p. 98]

dienstbaar te zijn, en de betwiste punten op te helderen. Hij wilde vooral liefde voor zijne stad, voor zijnen landaard inboezemen. De liefde tot de geboorteplaats, de gemeentetrots, was een kenmerk onzer vaderen, en van Even onderscheidde zich daardoor in de hoogste mate: hij was een Vlaming van top tot teen. Hij wist, dat de kunst de zuiverste uitdrukking is van den nationalen volksgeest. en dat een volk door haar vooral zijn bestaan bevestigt. Hij beoefende de historische wetenschap niet om haar zelve: voor hem was zij een allerkrachtigst middel om aan zijn volk nationaliteitsgevoel, het besef zijner grootheid en eigenwaarde in te boezemen.

‘Onze landgenooten weten,’ schreef hij, ‘dat de roemrijke herinneringen uit het verleden den weldadigsten invloed op de vaderlandsliefde en op de nationaliteit uitoefenen.’

Dit vaderlandsch doel heeft van Even in al zijne werken, zoowel over de geschiedenis der beeldende kunsten als der letterkunde nagestreefd.

Wat zal ik u zeggen, over onzen dierbaren Collega, over het Lid der Koninklijke Vlaamsche Academie? Wij allen hadden den grootsten eerbied voor hem om zijne geleerdheid; wij hadden hem lief om de edelheid van zijn karakter. Wij herinneren ons de merkwaardige verhandelingen, waarop hij ons vergastte. Hij strekte ons instituut tot eer. Van Even, die zijn leven tusschen de archieven doorbracht, en wiens studieijver geene palen kende, had een gouden hart en een fijn besnaard gevoel; hij was een edel mensch, in den vollen zin des woords.

[p. 99]

Onze Collega was vroolijk van aard: scherts, zelfs uitgelaten scherts, was hem niet onwelkom. Weinigen waren tevens zoo diep geroerd als hij door de meesterstukken der schoone kunsten, door de edele daden zijner medemenschen. Wat hem vooral onderscheidde, was, dat hij, niet alleen door zijne gesprekken, maar door de uitdrukking van zijn gelaat, alles wat in hem omging, onbewimpeld, duidelijk blootlegde. In de Februarizitting van verleden jaar sprak hij ons over het afsterven van onzen waarden Collega, Prof. Alberdingk Thijm; zijne toespraak was zoo roerend, dat allen ook de smart gevoelden, welke het hart van van Even, door den dood van zijnen vriend leed.

Mijnheeren, sinds eenigen tijd, wordt onze Academie zwaar beproefd; en pijnlijk is de taak van uwen Bestuurder, die verplicht is u het verlies van zoovele uitstekende Collegas mede te deelen.

Zij zullen in ons midden blijven leven en ons aanzetten om met verdubbelde krachten te arbeiden en den bloei van onze dierbare instelling te bevorderen. Hij, dien wij Woensdag l.l. ter ruste hebben geleid, laat ons niet alleen een voorbeeld na van werklust en studieijver, maar ook van verdraagzaamheid, van onverdeelde toewijding aan de belangen der Koninklijke Vlaamsche Academie. Wij zullen hem navolgen, zoo zullen wij hem op de waardigste wijze vereeren.

De begrafenis van Edward van Even, welke den 15 dezer maand te Leuven plaats had, was eene indrukwekkende plechtigheid. Onze Academie was vertegenwoordigd door de heeren Segers, bestuurder; Gailliard, bestendigen secretaris; Bols, Boucherij, Coopman en Muyldermans, leden.