Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1904

[p. 50]

Dood van den heer Frans de Potter
Bestendigen Secretaris der Kon. Vl. Academie.
Toespraak van den heer onderbestuurder

Mijne Heeren en dierbare Collega's,

Wanneer ik u, in onze vergadering van 3 Augustus l.l. het afsterven van onzen Bestuurder, heer Sermon, mededeelde, was onze Bestendige Secretaris, heer Frans de Potter, door eene ziekte aangetast, die weinig hoop op herstel overliet.

Gelijk gij weet, overleed hij den 15 van verleden maand.

In deze Academie den lof verkondigen van onzen Bestendigen Secretaris, schijnt mij overtollig, of althans overbodig. Wij allen weten, dat hij den bloei van ons instituut als zijne levenstaak betrachtte. Ja, het komt mij voor, dat de plaats, waar wij ons bevinden, dat deze zittingzaal, dat de lokalen van ons Academiegebouw ons herinneren wie Frans de Potter geweest is. Zij zijn als levende getuigen van zijne verknochtheid aan de Academie, van de welwillendheid en dienstvaardigheid, die hij jegens ons allen aan den dag legde. Zijn geest schijnt in ons midden te verblijven, en wij kunnen ons niet aan het denkbeeld gewennen, dat wij hem hebben verloren.

Het was niet het minst aan de bemoeiingen van Frans de Potter te danken, dat de Koninklijke Vlaamsche Academie tot stand kwam. Sedert hare

[p. 51]

plechtige openingszitting, den 18 1886, tot den 20 Juli l.l. heeft zij geene enkele vergadering gehouden, of hij heeft hier zijne plaats als Secretaris bekleed. Gij allen herinnert u, dat hij, in onze Juli-zitting, hoewel zijne gezondheid reeds voor goed geknakt was, met de grootste stiptheid zijnen plicht vervulde. Met krachtdadigheid en vuur drong hij er op aan, dat onze Academie prijsvragen zou uitschrijven, ter gelegenheid van het aanstaande vijf en zeventigjarig jubelfeest van België's onafhankelijkheid. Het was zeker een zijner laatste wenschen, dat aan de Vlaamsche dichters en prozaschrijvers de gelegenheid werde gegund om ons vaderland te verheerlijken.

Doch, diegenen onzer Collega's, welke met den aflijvige van het Bestuur hebben deel gemaakt, weten vooral, hoe na de Academie hem aan het harte lag, en hoezeer hij bekommerd was, dat zij aan haren geest mocht getrouw blijven, en aan hare hooge bestemming beantwoorden.

Heer de Potter had het geluk eene blijde levensopvatting en een aangenaam karakter te hebben. Hij was levendig, vlug, prikkelbaar van gestel; doch hij had tevens een goed hart en een teeder gemoed.

Wat hij als letterkundige, als geschiedvorscher geweest is, zal, hoop ik, in de levensbeschrijving, die in ons Jaarboek zal verschijnen, in het licht gesteld worden. Het nageslacht zal hem naar waarde weten te vereeren. Het zal hem vooral dankbaar zijn, omdat hij, een kamergeleerde, die in de stilte van

[p. 52]

zijn studeervertrek zulk oprecht genoegen smaakte, wiens letterkundige en historische arbeid zoo veelzijdig was, wier werkzaamheden als secretaris onzer Academie zooveel tijd in beslag namen, ook zijnen plicht als Vlaming, als man van zijn volk, zoo goed heeft begrepen.

Reeds als jongeling wist hij, dat alle ontwikkeling van het Vlaamsche volk moet uitgaan van de ontwikkeling der Vlaamsche spraak; en tot zijn laatsten snik heeft hij geëischt, dat het natuurlijkste aller rechten: het vrij, onbelemmerd gebruik zijner taal, aan ons edel volk werde toegekend.

Vooral voor de vervlaamsching van het onderwijs, van het vrij middelbaar onderwijs, heeft de dierbare afgestorvene menige lans gebroken. Herhaalde malen deed hij daar de noodzakelijkheid van uitschijnen, en hij deed het met zulke klem van redenen, met zulke overtuigende kracht, dat hij stellig in dit opzicht een overwegenden invloed op den geest der gemoederen heeft uitgeoefend.

Frans de Potter is gevallen op het oogenblik dat onze strijd op verre na niet volstreden is; doch als de Vlamingen hunne volledige zegepraal zullen vieren, zullen zij hem als een der strijders herdenken, die daar in zeer ruime mate toe bijgedragen heeft.

De teraardebestelling van den heer Sermon heeft den 5 Augustus, die van den heer de Potter den 19 derzelfde maand plaats gehad. Beide plechtigheden waren zeer indrukwekkend, en bewezen, dat

[p. 53]

zoowel onze heer Bestuurder, als onze heer Bestendige Secretaris, in hooge mate de achting, de genegenheid van het beste deel der Antwerpsche en Gentsche bevolking genoten; dat hun dood een diepen indruk in de twee groote Vlaamsche steden heeft teweeg gebracht.

Bij de lijkbaar van den heer de Potter vertolkte ons medelid, de heer Broeckaert, de gevoelens der Academie; uw Onderbestuurder kweet zich van deze taak bij de begrafenis van den heer Sermon. Wellicht zult gij beslissen, dat beide lijkreden in onze Verslagen en Mededeelingen worden opgenomen.

Mijne heeren, mannen als onze Bestuurder en Bestendige Secretaris verdienen, dat wij hen anders dan met lofreden en tranen vereeren. Wij zullen in hunnen geest werkzaam zijn. Wij zullen allen hand in hand naar het verheven doel streven, dat wij ons hebben voorgesteld: den bloei onzer Academie, de verheffing van ons volk door onze moedertaal! Een woord past vooral in deze omstandigheid: ‘Laboremus!’