Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1904

Kern van ons burgerlijk wetboek
door Mr. L. Dosfel.

Onder bovenstaanden titel biedt Mr. L. Dosfel, advocaat te Dendermonde, aan onze Academie een werk aan, dat op elke bladzijde de sporen draagt van nauwlettend onderzoek en grondige studie.

Zooals de Schrijver het bij den aanvang zijner inleiding terecht uitdrukt, ‘komt het zonderling voor dat in een land, waar openbaarheid der terechtzittingen als een grondwettelijk rechtsbeginsel gehuldigd wordt, dat overal in Vlaanderen, voor burgerlijke en handelsrechtbanken, eene taal gebruikt wordt, welke twee millioen vier honderd duizend menschen niet verstaan en dat zoo in feite die openbaarheid niet bestaat.’

Verder wordt door Mr. Dosfel er op gewezen dat de oorzaak van de verfransching der rechtbanken in de Vlaamsche gewesten hoofdzakelijk moet gezocht worden in het niet aanleeren der Nederlandsche rechtstaal. In afwachting dat deze hinderpaal door het tot stand komen der Vlaamsche Hoogeschool worde uit den weg geruimd is het wenschelijk dat door de Vlaamsche studenten en

[p. 367]

rechtsbeoefenaren iets worde beproefd om met die rechtstaal vertrouwd te raken. Hun die taak te vergemakkelijken was het doel van dit werk.

Wanneer wij nu de vraag stellen of het werk, dat wij hier voor ons hebben liggen, wezenlijk aan dat doel beantwoordt, dan kunnen we geen oogenblik aarzelen volmondig te verklaren dat het in elk opzicht de eischen vervult, die daaraan konden gesteld worden.

De wijze, waarop dit overzicht van ons geldend burgerlijk recht werd ingedeeld, en waarbij de indeeling van het Burgerlijk Wetboek op den voet werd gevolgd, achten wij uitnemend geschikt om de kennismaking daarmede te bevorderen. Terwijl noodelooze uitweidingen zorgvuldig werden vermeden, kan er van getuigd worden dat hier volledigheid niet door beknoptheid wordt uitgesloten: veilig kan men zeggen dat de schrijver alles leverde wat door hem met het oog op den beperkten omvang van zijn werk moest en kon gegeven worden.

Ook in het opzicht van den vorm is het te beoordeelen werk allerverdienstelijkst. Bij het vaststellen zijner terminologie is de heer Dosfel niet aan het smeden van allerlei samenstellingen van woorden gegaan, zooals Ledeganck in zijne vertaling van het Burgerlijk Wetboek maar al te veel deed, maar hij is de rechtstermen gaan opsporen daar, waar zij werkelijk te vinden waren, in de Nederlandsche rechtswetgeving en bij de Nederlandsche rechtsgeleerde schrijvers, omdat ook hij,

[p. 368]

zooals hij in zijne Inleiding zegt, overtuigd is van de noodzakelijkheid der eenheid van taal, ook op het gebied van het recht.

Daar nu de in Noord-Nederland gebruikelijke rechtsbenamingen over het algemeen de zaak uitnemend uitdrukken, kwam dit natuurlijk aan de juistheid en de duidelijkheid, die twee hoofdvereischten voor elk rechtskundig werk, zeer ten goede. Wij houden ons dan ook overtuigd dat, wanneer de Vlaamsche Academie het haar aangeboden overzicht zal hebben in het licht gegeven, dat boek niet alleen door de mannen van het vak - studenten en rechtsbeoefenaren -, maar ook door leeken, die in de samenstelling van ons burgerlijk recht eens een kijkje willen nemen, gretig zal gelezen worden.

Ik spreek dus den wensch uit dat de Academie zoo spoedig mogelijk het aangeboden werk moge uitgeven.

Julius Obrie.

Ik heb het lijvig werk van den heer Dosfel onderzocht. Ik beschouw het als zeer verdienstelijk en alleszins geschikt om door de Academie uitgegeven te worden. Overigens komt het mij voor, dat zulk een werk tot degenen behoort, die door de schenking Van de Ven-Heremans bedoeld worden. Volgens mij dus zou het de reeks van deze laatste kunnen openen.

A. Prayon-van Zuylen.

[p. 369]

Over het voorstel van beide beoordeelaars zal in de eerstvolgende zitting een besluit genomen worden.

Dagorde.

Letterkundige wedstrijden voor 1904.

De vergadering gaat over tot de stemming over de besluitselen der keurraden.

Geschiedenis.

Handleiding tot de studie van het archief eener Vlaamsche gemeente en tot benuttiging van dat archief bij het schrijven eener monographie.

800 fr. of een gouden gedenkpenning van gelijke waarde.

De prijs wordt toegekend aan het eenig ingezonden handschrift, met kenspreuk:

Soms ligt de waarheid in het graf
Doch wat haar deert zal eens er af.

Na opening van het briefje wordt bevonden schrijver der verhandeling te zijn de heer Cl. Buvé, pastoor te Bost (Tienen).

De vraag van den heer W. de Vreese of er platen zullen gevoegd worden bij het werk, zal in de eerstvolgende zitting besproken worden.

[p. 370]

Onderwijs.

In hoeverre beantwoorden al of niet de huidige inrichting en de programma's van den eersten en tweeden graad van het officieel en vrij middelbaar onderwijs in België aan de behoeften van den tijd? Welke hervormingen dienen aangeprezen over het algemeen, en inzonderheid tot grondiger kennis van het Nederlandsch en ook van de andere Germaansche talen?

Vergelijkende studie met den toestand in andere éen- en meertalige landen wordt daarbij aanbevolen.

Prijs 600 fr., of een gouden gedenkpenning van gelijke waarde.

Van de twee ingezonden handschriften wordt bekroond dat met n^o 2, tot kenspreuk hebbende: Niet voor de school, maar voor het leven door de school. - Schrijver er van blijkt te wezen de heer M. Brants, leeraar aan het Kon. Atheneum te Brussel, vroeger reeds door de Academie bekroond.

Op voorstel van den heer Muyldermans zal het slot van dit werk eenigszins gewijzigd worden.

Gewesttaal.

Lovensch Idioticon.

Prijs: 500 fr. of een gouden gedenkpenning van gelijke waarde.

Aan het eenig ingezonden handschrift, met kenzin: De gesproken taal is immers de eenige, die werkelijk bestaat, wordt de prijs toegekend.

[p. 371]

Schrijver is de heer Dr. Leo Goemans, leeraar aan het Koninklijk Atheneum te Loven.

De Academie verlangt dat in dit Idioticon de vergelijking worde gemaakt met de woorden, voorkomende in de bestaande werken van gelijken aard.

Kiezing.

De vergadering gaat over tot de kiezing van een briefwisselend lid, ter vervanging van den heer Muyldermans, die den 30 September 1903 tot werkend lid werd bevorderd.

De heer Hugo Verriest, letterkundige te Ingooigem, bekomt het voldoend getal stemmen en is derhalve gekozen.

Te vier uur verklaart de heer Bestuurder de zitting geheven.