Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1902

[p. 518]

Lijkrede
over wijlen den heer J. van Droogenbroec.,
door Th. Coopman.

Mijne Heeren,

In dit stil en vreedzaam huis leefden vele lange jaren twee menschen éen leven; te zamen waren zij éen hart en eéne ziel.

Onlangs en gansch onverwacht kwam de dood hier binnen, en rukte de echtgenoote weg. Met den moed van den man hield de overgeblevene zich recht, en niemand, die hem tot over weinige dagen hoorde spreken in de volle helderheid van zijn verstand, kon vermoeden dat zijn hart gebroken was. Enkelen, die hem meer dan eens naar het kerkhof zagen wandelen, waar hij, buiten de wete van zijne vertrouwden, als eene schaduw heen sloop, hebben wellicht het naar gevoel gehad, dat die geknakte grijsaard een levende doode was...

Vooraleer het gebeente van den gestorven vriend tot dat van zijne wederhelft is verzameld, heb ik, hoe pijnlijk het mij ook valt, den droeven plicht te vervullen, welken de Koninklijke Vlaamsche Academie mij heeft opgedragen: haren onderbestuurder het laatste vaarwel toe te spreken.

Wat Jan van Droogenbroeck is geweest als mensch en onderwijzer, als ambtenaar en Vlaming, als geleerde en dichter, zal eerlang breedvoerig

[p. 519]

beschreven worden in het Jaarboek der Academie, met de pen der waarheid en in den verhevensten zin van waardeering. In afwachting zij hier gezegd, dat een schat van werkzaamheid, van toewijding aan zijne veelvuldige taak, van grenzenlooze hulpvaardigheid in hem huisde, samen met een streng begrip van eerbied voor zijnen evenmensch en met een hoog gevoel voor vriendschap, die hij nooit tot gemeenzaamheid liet ontaarden.

Gesproten uit het rustig en verstandig gedeelte van ons volk, bezat hij in niet geringe mate de treffendste hoedanigheden van het gezond, echt Vlaamsch ras: aan zijn open oog voor de werkelijkheid dankte hij zijne veelvuldige zaakkennis; aan zijne liefde voor de kunst, aan zijne geestdrift voor klank en kleur, zijne dichterlijke gaven.

Gaf hij, als woordenboekschrijver en woordvorscher, blijken van buitengewoon geduld en kunde, als dichter dwingt zijn vaste, degelijke vorm, het zinrijk gehalte van zijn vers, dat hij smeedde totdat het klonk als eene klok, de bewondering der kieskeurigsten af. Half voltooide gedichten te laten drukken, kon hij niet, wilde hij niet voor geen goed ter wereld; daarvoor lagen zijne kunst en zijne taal hem al te nauw aan het hart, die taal waarvan hij in zijne Makamen en Ghazelen zong:

Dietsch! du schoone, du hemelsche taal, - ons Dietsch!
Bekoorlijke, zonder vlek of faal, - ons Dietsch!
Dietsch, dat het oor verrukt door rijmengeklingel,
Zacht als de toon der zilveren schaal, - ons Dietsch!

[p. 520]

 

Wen de maged lacht, en lispelt van liefde, als peerlen

 

Rolt dan van der lippen koraal, - ons Dietsch!

 

Zwijgt, harpengetril en klanken der vedel,

 

Waar orgelt der spraken nachtegaal: - ons Dietsch!

 

 

 

Dietsch! du krachtige, prachtige taal, - ons Dietsch!

 

Duizendtonig, als des Beiaarts metaal; - ons Dietsch!

 

De Dichter zingt: - Wat bralt als de opgeruide golven.

 

Wat doorsiddert de ziel als een bliksemstraal? - ons Dietsch!

Om populariteit te winnen, is het Jan van Droogenbroeck nooit te doen geweest. Had hij maar gewild, hij, die in zijnen bloeitijd zoo smakelijk en schalksch vertellen en zijne vrienden zoo hartelijk doen lachen kon met allerlei gezegden en verzinsels van eigen vinding; hij, wiens dichterlijke arbeid door de Koninklijke Academie van België en door het Staatsbestuur tot vier, vijf malen met goud werd bekroond! Maar neen! hij verkoos te werken in stilte, ver en wars van het gewoel der wereld; zaaiend, - als zijne voorvaders het voedzame graan, - het zaad van het goede, het ware en het schoone in de voren van den Vlaamschen akker.

Mij dunkt, ik hoor heden reeds zijn lof verkondigen door de honderden die hij aan zich heeft verplicht; want niemand in de Vlaamsche letterkunde heeft zooveel kostelijken tijd opgeofferd, en met zooveel innige toegenegenheid aan de jongeren, - ze mochten opkomende dichters, romanof tooneelschrijvers, taalgeleerden of toonkundigen wezen, - dan Van Droogenbroeck. Zij moesten niet tot hem komen: hij zocht ze op, verbeterde

[p. 521]

hunne proeven, gaf hun onderwerpen ter behanling en zijne beste boeken. In zijne verstandige raadgeving en zijn geestrijk gesprek putten zij moed en bezieling.

Moet ik herinneren aan zijn voorbeeldeloozen ijver voor ons vaderlandsch tooneel? 't ware overbodig; want zijn naam staat geschreven in het hart van al de ontelbare leden onzer tooneelmaatschappijen.

Waarde Onderbestuurder!

Bij uwe lijkbaar mag ik, namens al Uwe Medeleden der Koninklijke Vlaamsche Academie, de overtuiging uitspreken dat Gij, die voor de toekomst van Uw volk hebt gearbeid, door Uwe reeds tienmaal herdrukte Dit zijn Zonnestralen zoovele edele gewaarwordingen en goede gevoelens wekt in het hart der Nederlandschsprekende kinderen, in de toekomst leven zult juist door datgene, wat U in uw echtelijk geluk heeft ontbroken: het Vlaamsche kind, dat ik, in mijne verbeelding, om Uw graf onverwelkbare bloemen strooien zie van liefde en dank.

Dus moogt gij rusten in vrede.

De bestendige secretaris deelt twee opstellen mede, aangeboden door den heer Mr. Leon. Willems, getiteld: Nog de Vlaamsche Academie van Rogier. - Over twee anti-Vlaamsche brieven toegeschreven

[p. 522]

aan Rogier. - Deze stukken zullen onderzocht worden door de Commissie voor Nieuwere Taal en Letteren.