Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1901

[p. 241]

[Over de benoeming der leeraaren aan de Kon. Gentsche Muziekschool]

Brussel, 31 October 1901.

Mijnheeren,

Ik heb de eer Ued. de goede ontvangst te berichten van den brief, waarbij de Koninklijke Academie mij eenige aanbevelingen doet aangaande de aanwerving der leeraars van het Koninklijk Conservatorium van Gent.

Het is buiten twijfel dat de voorspoed van dit gesticht ten grooten deele afhangt, zooals gij het zegt, van de keus der kunstoefenaars belast met het onderwijs. 't Is met het oog op den hoogen rang, welken de regeering aan de Muziekschool van Gent heeft willen toekennen door ze tot Koninklijk Conservatorium te verheffen, dat ik verschillende plaatsen op wedstrijd stelde, waarom kunstoefenaars met bekende verdiensten dingden.

Van den anderen kant is het onbetwistbaar, dat het onderwijs van den behendigsten leeraar tot niets dienen zou, zoo dezes leerlingen hem niet verstonden.

Dit verloor ik niet uit de oog, zooals gij het schijnt te gelooven, en ik ben gelukkig U te laten weten dat, in tegenstrijd met uwe inlichtingen, de leerlingen van de les van fluit in staat zijn met hunnen leeraar te handelen. Zoo zal het ook zijn in den leergang van groote basviool en in den hoogeren leergang van viool. De voorspoed van een gesticht, waarin de Koninklijke Vlaamsche Academie een bijzonder belang stelt, zooals uw brief het bewijst, zal dus niet het minste gevaar loopen.

[p. 242]

Anders ware het, moest, in tegenstrijd met het verledene, de regeering, vooraleer zich te bekommeren met de pedagogische en technische kennissen der leeraars van instrumentaal muziek, van hen het bewijs eischen van eene grondige kennis der Vlaamsche Taal. De ondervinding heeft bewezen, dat die kennis nooit diende vereischt te worden, ten minste voor de hoogere leergangen, en ik denk de rechten van het Vlaamsche volk hoegenaamd niet te krenken door enkel, vóór de bepaalde benoeming. den leeraars het practisch bewijs op te leggen dat zij op voldoende wijze de Vlaamsche taal machtig zijn om hun onderwijs te geven. Mijne zienswijze is te dezen opzichte heel goed uitgedrukt in die zinsnede van eenen brief, mij op 7 Juli j.l. door de Commissie van het Conservatorium van Gent overgemaakt:

‘De kennis van het Vlaamsch werd niet opgenomen in de voorwaarden des wedstrijds om reden dat, in kunstzaken, de taal nooit eene afdoende reden moet zijn om uitstekende personaliteiten of overgroote talenten te verwijderen.’

Ik zal er enkel als verzachting bijvoegen, dat, welke ook de personaliteit des leeraars zij, deze zich in staat moet stellen al zijne toehoorders toe te laten nut uit zijn onderwijs te trekken.

Ik hoop, dat die uitleggingen door U gevraagd, U zullen voldoen en ik verzoek U, Mijnheeren, de verzekering mijner hoogachting te willen aanvaarden.

De Minister.

Baron van der Brugghen.

[p. 243]

De heer de Ceuleneer vraagt en bekomt het woord.

Daar het op mijn voorstel is (zegt hij) dat de Academie een schrijven aan den heer Minister van Schoone Kunsten over de benoemingen bij het Gentsch Conservatorium gericht heeft, ben ik zoo vrij eenige woorden over het antwoord van den achtbaren heer Minister te reppen. Ik druk mijnen dank uit aan het Bestuur der Academie, omdat het in deze zoo wichtige zaak handelend is opgetreden en dadelijk op den brief van den heer Minister een antwoord heeft opgestuurd.

De brief van den heer Minister schijnt mij niet heel en al bevredigend, en ik acht, dat de Koninklijke Academie het daarbij niet kan laten.

Het geldt hier niet eene zaak van personen, maar wel eene zaak van beginsel. Indien ik goed ben ingelicht, is de benoemde professor van fluit niet in staat met Franschonkundige leerlingen te handelen. De Academie heeft aan den heer Minister niet gevraagd dat de professoren van ons Gentsch Conservatorium eene grondige, eene wetenschappelijke kennis der Nederlandsche taal zouden bezitten, gelijk de heer Minister het schijnt te veronderstellen. Onze denkwijze is de volgende. Het Conservatorium is hoofdzakelijk bezocht door volksjongens die ofwel enkel Nederlandsch verstaan of geene voldoende kennis der Fransche taal hebben om met vrucht lessen te kunnen volgen van een professor, die geen Vlaamsch kan spreken en geen

[p. 244]

Vlaamsch verstaat, die geene practische kennis van onze taal heeft. Hoe bevoegd een professor ook als toonkunstenaar weze, ware hij zelfs een Liszt of een Wagner, indien hij de taal zijner leerlingen niet kent, zoo zullen zijne geleerde lessen maar weinig nut kunnen voortbrengen.

Zeker is het dat enkel bevoegde mannen in de kunst benoemd moeten worden; maar kan men beweren dat, bij een volk zoo muzikalisch als het Vlaamsche volk, geene bevoegde mannen te vinden zijn die, ervaren in de toonkunst, tevens eene practische kennis van onze taal bezitten? De vraag stellen, is er op antwoorden. En het is niet na hunne benoeming dat de leeraars mogen beginnen zich in staat te stellen hunne leerlingen te verstaan; zulke handelwijze is niet ernstig, en wij weten overigens bij ondervinding dat er van dat in staat stellen nooit iets komt! Met den weg te volgen, dien men in de laatste tijden is ingeslagen, zou ons Conservatorium, na verloop van eenige jaren, nutteloos kunnen worden. Wat men heden doet met het Conservatorium, zou later ook met de Landbouwschool en met andere gestichten kunnen gebeuren.

Wij willen den achtbaren heer Minister voor deze nieuwe strekking niet verantwoordelijk houden, daar wij overtuigd zijn dat hij voor onze taal goed gezind is, maar de strekking van zekere hooge ambtenaren van zijn departement is ons niet onbekend en de Academie kan niet aannemen dat de Franschgezindheid eeniger ambtenaren de rechten van ons

[p. 245]

volk op taalgebied kome krenken. Daar het niet gemakkelijk is deze zaak in al hare bijzonderheden klaar en duidelijk in eene briefwisseling uiteen te zetten, en daar het hier geldt de toekomst van ons Gentsch Conservatorium, heb ik de eer aan de Academie voor te stellen dat het Bestuur den heer Minister een gehoor zou vragen om de zaak grondig met hem te kunnen bespreken en hem op de hoogte van den waren toestand te brengen.

Wij zijn overtuigd dat de achbare heer Minister, beter ingelicht, niet zal aarzelen aan het zoo billijk verlangen der Academie volle voldoening te geven. (Algemeene bijtreding.)

De vergadering beslist dat het bureel een gehoor zal vragen aan den heer Minister.