Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1901

[p. 495]

Derde prijsvraag.
Vak- en kunstwoorden.
Eene volledige en nauwkeurige beschrijving, met de daarbij behoorende afbeeldingen, zooals die te Blankenberge, te Oostende en op de Panne in gebruik is, of nog onlangs was, ter uitzondering van de nieuwerwetsche door stoom bewogen visschersbooten. De namen zooveel mogelijk ook in het Fransch, Engelsch en Hoogduitsch opgeven.

Verslag van den heer de Flou, eersten verslaggever.

Eene som van 300 frank werd door de Koninklijke Vlaamsche Academie uitgeloofd voor het beantwoorden der volgende prijsvraag:

‘Eene volledige en nauwkeurige beschrijving, met de daarbij behoorende afbeeldingen, van de visschersloep, zooals die te Blankenberghe, te Oostende en op de Panne in gebruik is, of nog onlangs was, ter uitzondering van de nieuwerwetsche door stoom bewogen visschersbooten. De namen zooveel mogelijk ook in het Fransch, Engelsch en Hoogduitsch opgeven.’

Slechts één handschrift is, ter beantwoording dier prijsvraag, binnengekomen en aan ons onderzoek onderworpen geweest.

Het is een schrijfboek met 118 bladzijden tekst, opgehelderd door 26 photographie- en andere platen en teekeningen met de hand getrokken. De betiteling

[p. 496]

luidt: ‘Onze Zeilvischsloepen; eene beschrijving van de zeilvischsloep, zooals die te Blankenberghe, te Oostende en op de Panne in gebruik is, door Piscator II.’

Dat werk is onderverdeeld als volgt:

‘Beschrijving eener Oostendsche sloep (bl. 1-40);

‘Beschrijving eener Blankenbergsche sloep (bl. 41-55);

‘Beschrijving eener Pannesloep (bl. 55-66);

‘Naamlijst der deelen van eene sloep en van de voorwerpen op die vaartuigen in gebruik, met vertaling in 't Fransch, Engelsch en Hoogduitsch (bl. 66-112);

‘Het Stoomspil (bl. 112-118).

De schrijver geeft aldus de nauwkeurige beschrijving der drie soorten van zeilvischsloepen, die op elke onzer drie voornaamste zeevisschersplaatsen in gebruik zijn. Die beschrijving is methodisch opgevat en wordt vaak door nadere beredeneering nog verduidelijkt: zij heeft veel weg van Krook's Molenboek en Berghuis' grooter werk over Water- en Burgerlijke Bouwkunde. Het spreekt echter vanzelf, dat het hier behandelde onderwerp niet den omvang van een dier evengenoemde werken hebben kon; dat mocht ook te min van iemand gevergd worden, daar het hier hoofdzakelijk te doen was om den woordenschat van een bepaald slag van constructie. Die woordenschat nu is verre van onbelangrijk gebleken.

Gaarne hadden wij, in stede van de dorre viertalige opgave van vaktermen, die volgt op de drie

[p. 497]

beschrijvingen, waarin die termen alle wel voorkomen, doch volstrekt niet gemakkelijk terug te vinden zijn, eene woordenlijst gevonden, die van iederen term eene duidelijke definitie gaf, naast welke dan de Fransche, Engelsche en Hoogduitsche synoniemen zouden zijn aangehaald. Die aanvulling meenen wij te moeten aanraden, - zooveel te meer dewijl in de schuitbeschrijvingen sommige vakwoorden terloops genoemd werden, die in de woordenlijst tevergeefs gezocht worden.

Andere woorden als Vlekker, Waarloostuig, en zoo meer, - die weliswaar geene ‘voorwerpen’ beteekenen, die tot de uitrusting eener schuit behooren, maar toch zaken en verrichtingen beduiden, die bij het beheer eener visscherssloep aan te halen zijn, - zouden wij met vrucht in eene bijgevoegde lijst aantreffen, omdat zij veelal op omstandigheden doelen, die misschien wel nooit meer de aandacht eens beschrijvers zullen treffen.

Onze beoordeeling loopt aldus uit op eene dubbele raadgeving, die eene kleine uitbreiding van het ingeleverde werk beoogt. Dat werk nu achten wij waard bekroond; het kan, mits hoogerbedoelde aanvulling, nog in waarde toenemen.

[p. 498]

Verslag van den heer Gailliard, tweeden verslaggever.

Ik sluit mij gaarne aan bij de meening van den heer K. de Flou omtrent het werk door ‘Piscator II’ ingezonden. Alleszins verdient de ingeleverde studie met den prijs vereerd te worden.

Met den eersten verslaggever ben ik het ook eens, dat hier en daar, en wel vooral in de ‘Naamlijst’, meer omstandige uitleggingen moeten gevraagd worden. ‘Piscator II’ schijnt mij overigens toe met vele bijzonderheden bekend te zijn, waarvan de vermelding hoogst belangrijk zou zijn en welke hij, zeer jammer, in zijne studie niet heeft neergeschreven. En toch zouden, mijns inziens, de gewenschte uitleggingen in hooge maat kunnen bijdragen tot de nadere opheldering van menig punt, dat den gewonen lezer meer of min duister kan voorkomen.

Verder ware meer duidelijkheid bij ettelijke teekeningen te wenschen. Wel bezorgd prentwerk is hier in de eerste plaats onontbeerlijk.

Verslag van Jhr de Gheldere, derden verslaggever.

Mannen van 't vak zouden, mijns inziens, alleen bevoegd zijn om werken als het onderhavige met nauwgezetheid te onderzoeken en met kennis van zaken te beoordeelen. Wij, we kunnen slechts verklaren dat wij de studie over de zeilvischsloepen met groot genoegen gelezen, en er veel uit geleerd hebben,

[p. 499]

en dat wij ons volgeern voegen naar het gevoelen van onze twee geleerde medeleden, de heeren de Flou en Gailliard, om dat degelijk werk met den prijs te laten vereeren. Enkele kleine aanmerkingen, door ons in het handschrift aangeteekend, laten wij onvermeld: Piscator kan die zich ten nutte maken, is 't zake dat hij die goedkeuren zal.