Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1900

[p. 561]

Redevoering, uitgesproken door den heer Th. Coopman, onderbestuurder, ten sterfhuize van den heer baron de Maere d'Aertryke:

Mijne Heeren,

Het hart vol droefheid ben ik hierheen gekomen, zuchtend bij de herinnering aan zoovele Medeleden en vrienden, die ik, sedert de stichting der Vlaamsche Academie ten grave hielp dragen, treurend om den pijnlijken slag, welke die Koninklijke instelling nogmaals heeft getroffen.

Alleen in de gevoelens van vriendschap en vereering, welke wij allen baron de Maere d'Aertrycke toedroegen, kan ik de kracht putten om, namens mijne geachte Medeleden, den diep betreurden afgestorvene eene laatste hulde te brengen.

Eene hulde, zeg ik; maar is het wel mogelijk die hulde in woorden uit te drukken?

Toen dezen morgen ik de stad Gent voorbijstoomde, zag ik, niet in mijne verbeelding, maar in werkelijkheid, de Maere's naam vereerd door de lommerrijke dreven, waarmede hij, als schepen van openbare werken, de Arteveldestad heeft omzoomd; ook door het bedrijvig verkeer op de spoorbanen, die naar de vaart van Terneuzen leiden. En toen ik, kort nadien, den Halletoren uit den morgennevel zag opdoemen, scheen het mij toe, alsof door den rouwsluier heen, waarmede de stad Brugge zich had omhuld, op de kaaien van hare wordende haven en op eene eerezuil, in een stralenkrans

[p. 562]

van liefde en dankbaarheid, het beeld verrees van haren edelen weldoener.

Mij past het niet, hier in het licht te stellen, wat baron de Maere voor de stoffelijke welvaart van zijne medeburgers, met ongeëvenaarde krachtinspanning heeft verwezenlijkt; evenmin zijne alom erkende bekwaamheid als ingenieur te roemen, die o.a. in 1870 door een de Lesseps, twee jaar later door het hooge Bondsgerecht van Zwitserland, en menigmaal door het Koninklijk Instituut van Ingenieurs, te 's Gravenhage, tot wiens medestichters hij behoorde, werd gewaardeerd.

Mij is eene bescheidener, maar daarom niet te minder schoone taak opgedragen.

Baron de Maere d'Aertrycke was een Vlaming, die zijn volk liefhad in dezes taal; een edelman die, door hoogere drijfveeren aangespoord, de kloof tusschen zijnen stand en de groote massa, door middel van die taal trachtte te overbruggen, om, dus doende, ook het zijne bij te dragen tot de verstandelijke en de geestelijke welvaart van zijn vaderland.

Zijne Vlaamschgezindheid was geene louter gevoelszaak; wel, in de eerste plaats, de vrucht der studie van ons verleden en van de nieuwere maatschappelijke toestanden; dit getuigt, o.a. zijne redevoering, welke hij, ten jare 1868, in de Wetgevende Kamer uitsprak, en waarin hij, met wezenlijke manhaftigheid, de zaak van taal en volk blootlegde en welsprekend verdedigde. Te recht

[p. 563]

mocht hij, op het laatste Nederlandsch Congres te Gent, de bekentenis afleggen:

‘Aan mijn volk heb ik mijn geloof, mijne hoop en liefde, mijn leven door, gewijd’.

Dàt wist de Koninklijke Vlaamsche Academie. Zij wist tevens hoe baron de Maere, als Voorzitter van de Gentsche Koormaatschappij, voor de verspreiding van het Vlaamsche lied had geijverd, bij zooverre dat hij, te midden zijner drukke bezigheden, vele Hoogduitsche zangen in het Nederlandsch had vertaald. Zij vereerde in hem den verlichten man die, in 1867, te Gent, en in 1884, te Brugge, tot Voorzitter der Nederlandsche Taalen Letterkundige Congressen werd beroepen. En daarom aarzelde zij niet hem in 1894, niet als briefwisselend, maar dadelijk als werkend lid onder hare leden op te nemen; en reeds twee jaar nadien tot haren Onderbestuurder, en in 1897 tot haren Bestuurder te benoemen.

Zijn bestuursjaar, - hoeft het gezegd? - staat met gouden letteren geboekt in de geschiedenis onzer Academie.

In de Maere's nagedachtenis zullen hare leden steeds het beeld bewonderen en vereeren van eenen man, die eene zeldzame vereeniging was van hart en geest, van schrander oordeel en fijn gevoel, van rechtzinnigheid en overtuiging, en bovenal van die uitstekende welwillendheid en verdraagzaamheid, die kenmerken zijn van de edelste goedheid en de hoogste beschaving.

[p. 564]

Wij mochten hopen hem nog vele jaren in ons midden te zien en te steunen op zijne verkleefdheid en zijnen wijzen raad. De Voorzienig heid heeft het anders gewild. Wij berusten in Hare beschikking, en zoeken troost in de vaste overtuiging, dat baron de Maere d'Aertrycke niet nutteloos heeft geleefd, dat zijn naam met onsterfelijken roem zal omstraald blijven in de geschiedenis van ons Vaderland.

Vlaamsche vriend en broeder, rust zacht. In uw leven en streven zijt gij een goed mensch geweest en een groot man: gij volhardet steeds in hetgeen gij ondernaamt, met lichaam en ziel stond gij pal, om te volvoeren wat uw geest, de nooit scheppensmoede, u ingaf.

Dàt zullen de adellijke zonen en dochters van uwe hooggeschatte familie niet vergeten; evenmin, ik herhaal het met nadruk, het Vlaamsche nageslacht, dat uw aandenken in eere zal houden.