Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1894

[p. 178]

Bibliographische aanteekening.

Mij voor eenige dagen voor zaken, de Bibliotheek betreffend, bij den heer Cam. Vyt, boekhandelaar alhier, bevindend, toonde deze mij een oud handschrift in Nederlandsche verzen, getiteld: Cornicke van Brabant. In de meening dat het wellicht een reeds uitgegeven geschrift zou zijn, verzocht ik het ter inzage te mogen ontvangen.

Op de Bibliotheek terug gekomen, raadpleegde ik het werk van den heer L.-D. Petit, waarin een volledige lijst van soortgelijke werken voorkomt.

Na alle werken door den heer Petit genoemd te hebben doorloopen, kwam de heer Arnold tot de overtuiging, dat geen dezer op dezelfde wijze aanvangt als het nieuw ontdekt Handschrift.

Het is dus onuitgegeven.

Het Handschrift is geschreven op papier, in lang-klein-folio formaat (agenda-formaat), en bevat 54 genommerde bladen, dus in het geheel 107 bladzijden. Elke bladzijde telt van 35 tot 44 regels.

Te oordeelen naar de lijnen en watermerken, behoort het papier ongetwijfeld tot de eerste jaren der XV^e eeuw.

Het jongste vermelde feit is van 1414, en dit jaar is dus waarschijnlijk dat der samenstelling, en, te oordeelen naar het schrift, ook dat der overschrijving.

Naar alle waarschijnlijkheid is het werk volledig. Het bestaat uit ongeveer 4000 verzen, maar aan-

[p. 179]

gezien ik het niet heb gelezen, ben ik ook niet in staat een oordeel uit te spreken over de letterkundige waarde.

Ten einde de Academie in staat te stellen hierover te oordeelen, laat ik de eerste helft der eerste bladzijde hier volgen:

Jesus Maria salve.

Behouder alder werelt wyt

Christus heere ghebenedyt

Coeninck der ewiger glorien

Ic bidde v vriendeliken

Dat ghy myn herte op desen tyt

Verlichten wilt en mijn memorie

Ende mijn rude plompe sinne

Soe ontpluken die ic kinne

Slecht en rut dese hystorie

Te makene maer noyale(?) minne

Die ic drage te mer herte binnen

Toten vrome brabantsche heern

Die vter troyen der ryker warande

Ghesticht hebben alle de lande

Die men vint in dessyde der meere

Ghelyc dat Jacop van Merlant

Maecte in een buexken dat ic vant

Ghedicht staen scoen en cleere

Welc boec es van cleinder spasien

En es geheten Jacop Clarasien.

.....

In deze laatste regels is sprake van een tot dusverre onbekend werk van Maerlant: het boec geheten Jacop [van Maerlant] Clarasien. Hetzelfde werk wordt nog genoemd op bladz. 9 r^o, en ook verder in het Handschrift komt Maerlant's naam meermalen voor.

[p. 180]

De dichter maakt zich bekend op fol. 53 v^o.

.....
Besitten moet hoeghe Jherusalem
Dies bit hennen van merchtenen
Int yaer ons hee m. CCCC
En xiiij wie dats v'wondert
In meerte de x. calende
Soe makes henne een eynde
Die gode bit......

Hendrik van Merchtene is een geheel nieuwe naam in de geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Het moet een in de XIV^e eeuw geboren dichter zijn, die ongetwijfeld het dorp Merchtem, in Brabant, niet verre van Brussel gelegen, bewoonde, en die wellicht Heer was over deze plaats. Alph. Wauters (Histoire des environs de Bruxelles, II, blz. 93) noemt een Sire de Merchtem, die in 1231 eenige renten afstond aan de abdij van Affligem.

Ons Medelid d^r Guido Gezelle verklaart, na het Handschrift gelezen te hebben, dat onafhankelijk van het letterkundig belang, ook de beoefenaar der Geschiedenis daarin bijzonderheden zal aantreffen die niet van belang zijn ontbloot. D^r Gezelle heeft zich bereid verklaard zich met de bezorging der uitgave te belasten, indien daartoe wordt besloten.

In denzelfden band is, achter de Cornicke van Brabant, nog eene andere, kleinere kroniek gebonden, in handschrift van later tijd, in onge-

[p. 181]

bonden stijl en van gering belang. Daarin worden, op 16 bladzijden en op hoogst beknopte wijze, de gebeurtenissen verhaald, voorgevallen in de jaren 1288 tot 1461. Geheel aan het einde leest men: Item int selve jaer (1461) was merchtenen verberrent vanden moerbranders.

De heer Cam. Vyt heeft mij dit onuitgegeven Handschrift voor een zeer matigen prijs afgestaan, zooals hij dat meermalen doet daar waar het onze Openbare Boekerij geldt. Men kan zijne wijze van handelen in deze niet genoeg loven. De liefde van den heer Vyt voor alles wat strekken kan tot uitbreiding der historische wetenschap, verdient, evenzeer als zijne belangeloosheid, eene gepaste waardeering.

F. van der Haeghen.

Dagorde.

De Academie gaat over tot de stemming over de besluitselen van de keurraden der letterkundige wedstrijden voor 1894.

De prijswinnaren zullen bij telegram verwittigd worden dat de uitreiking der belooningen den volgenden dag zal plaats hebben.

Vervolgens gaat de vergadering over tot kiezing van twee leden: één briefwisselend en één buitenlandsch eerelid.

[p. 182]

De namen der gekozenen zullen op de plechtige zitting worden bekend gemaakt.

Gezien het gevorderde uur, wordt de behandeling der andere punten van de dagorde verschoven tot de eerstvolgende zitting.