De vermakelijcke buys-man
(1694)–Anoniem Vermakelijcke buys-man, ofte koddige Boots-geselletje, De–
AuteursrechtvrijStem: Van de Engelsche Nachtegael.
HEt begon uyt den Oosten te dagen
Een vergulden morgen-stond,
Ick sagh Aurora met haer wagen
Openen haer Rosemont,
Phebus stack sijn wiecken aen
By den zwarten Indiaen,
Heel des werelts puyck en vruchtbaer lant
Daer alle kostelijckheyd
Door Phebus klarigheyd
De natuur selfs heeft geplant,
Dies mijn hert wierd verlicht
Door dat heldere gesicht
Om te uyten, uyten, uyten, het verhael,
Waer toe ick meenigh stondt,
Mijn hert genegen vondt
Tot die Kust Orientael:
| |
[pagina 67]
| |
Nu wil ick loven
Haer Palen en Hooven,
Daer Phebus stralen Gestadig op dalen,
Want India gaet alle landen te boven.
Edel India rijck bepeerelt,
Gy zijt d’alderschoonste deel
Onder Asia, de werelt
Overtreft in het geheel,
Uyt wiens schoot de Sonne rijst,
Die gantsche werelt spijst,
Door cieraet en alle kostelijckheyt
Van vruchten veelderley,
En dierbaer specery,
Tot haer baet en groot profijt,
Alle volckers en Geslaght,
Hebt gy tot u oogh gebraght,
Door u wonders, wonders, wonders, seer vermaert,
Soo dat u groote Faem
Gebragt heeft eenen naem
Aen alle natien op der aerdt:
Dus wy bezeylen
Veel duysende mijlen,
Veel felle baren Eens schepen doorvaren
Om te genieten u kostelijcke waren.
Rijcke schatten en dierbare Thresooren
Stelt ghy hier voor op u Tooneel,
Amantkisten, Smaragden, Yvooren,
Kyachimt een schoon Juweel,
Gy geeft kostelijck gewaet,
En veel loffelijck cieraet,
Diamanten en Peerlen schoon,
Agaet-steenen, Korael,
Robynen en Kristael,
Daer den Zeylsteen van spant de kroon,
In u silvere Revier,
Swemt den edelen Zaphier,
En den Jaspis, Jaspis, Jaspis, groot van kracht,
Soo dat ghy dus verrijckt,
| |
[pagina 68]
| |
’t Beloofde Landt gelijckt,
Daer de gulde Eeuw is voortgebracht:
Dierbare Steenen, En Perels met eenen,
Veel goude Mynen, En silvere Piscijnen
Der Sonne-stralen hier stadig beschijnen.
Kost’lijck zijn uwe Specerijen,
Gy zijt rijckelijk beplant,
Driemael ’s jaers op diverse tijen
Draeght gy vruchten abundant,
De Nederlands Aptheeckery,
Krijght door u haer Heerschappy,
De Genees-konst: want de Medecijn,
Die wort van alle kant
Gevoert na ’t Vaderlant,
Met veel schepen groot en kleyn,
Daer het roode barber groeyt,
En veel schoone balsem vloeyt,
Die de sieckte, sieckte, sieckte, van den mensch,
Oock als hy is gewont,
Maeckt wederom gesont,
Tot sijn lust en volle wensch:
Al uw’s Landsdouwen,
Zijn waerdigh t’aenschouwen,
Noyt uws gelijcken, Soo kostelijcken,
In al des werelts Koninghrijcken.
Veel Lusthoven en schoone Waranden
Die besluyt gy in ’t geheel,
Wel versien met dierbaer panden,
Als een Vorstelijck Toneel,
Een wellustigh Paradijs,
Daer vloeyt Honingh, Melck en Rijs,
Soeten Nectaer, ende Goeden-dranck,
Die vloeyt daer even ras,
Uyt jeughdigh boom-gewas,
Dagen nacht, en jaren langh,
Daer den douw ’t riet vergult,
Dat met Suycker is vervult,
Daer de Peper, Peper, Peper, en Muschaet,
| |
[pagina 69]
| |
Kruytnagelen seer bequaem,
De Foly aengenaem,
In haer jeught en volle bloeysel staet:
Pijpen, Kaneelen,
De bomen voort-teelen,
Noten, Muschaten,
En Honinghraten,
Alle soetigheyt t’onser baten.
Lust u voorts het hert te vermaken,
En verheugen uwen Geest,
In Gods schepselen en wonder saken
Hier is meenigh seltsaem beest
Onder, ’t Pluym-gediert heeft prijs,
Den vogel Paradijs,
Die den vogel-Struys sijn nesten bouwt,
Den Griffioen, den draeck,
Veel Apen tot vermaeck,
Leeuwen, Tijgers menighfout,
Daer den vogel Lorry fraey,
Kaketouw en Papegaey,
En meer monsters, monsters, monsters abondant,
’t Saem komen op den dril:
De loose Krocodil,
Met den schromelijcken Olyphant:
Landt’ en Rivieren,
Vol visschen en dieren,
Hier zijn te mercken
Godts wonder-wercken,
Waert te bekijcken voor leken en klerken.
En d’Inwoonders van desgelijcken?
Eertijts kloeck en seer vermaert,
Die trots andere Koninckrijcken,
Leef den heerlijck op der aerdt,
Waer mee nu door koopmanschap,
Hebben daer den hooghsten trap,
De Neerlanders door hun hoogen moed,
Die hebben met gewelt,
Daer hun een wet gestelt,
Om het kostelijcke goet,
| |
[pagina 70]
| |
Dat men over India,
In de stadt Batavia,
Nu siet bloejen, bloejen, bloejen, algelijck,
Waer nu seer triumphant,
Den stapel is geplant,
Van haren staet en Republijck:
Meest d’Indianen,
Zijn onderdanen;
Veel van haer Staten,
En Potentaten,
Haer van de Nederlanders regeeren laten.
Slooten, Havens, Kusten en Steden,
Staen meest onder ons gebiedt,
Soo met oorlogh als door vreden,
Soo men daeg’lijcks hoort en siet,
Mids den Nederlandtschen Raedt,
Van den Indiaenschen staet,
Door het Opper-hooft den Generael,
Die door sijn Maetschappy
De Roomsche Monarchy
En Griecken treft al-te-mael:
Bus Batavien nu verrijckt,
Schier voor Persien niet en wijckt,
Ja selfs China, China, China staet en raest:
Wiens staet en groote pracht,
Heeft dickmael haer gebraght,
In verwonderingh seer verbaest,
Al de Chineesen, En Portugeesen,
d’Judische steden, Die komen noch heden,
t’Saem demoedig haer bidden om vreden.
’t Aerdtsche Paradijs vol vreden,
Was alhier door Godes handt,
’t Lust-Prieel en den Hof Eden,
Binnen India geplant,
Daer den boom des levens groeyt,
Met Rivieren klaer besproeyt,
Eerst van Adam en Eva ons Ouders bewoont,
Daer ’t Gout seer kostelijck drijft,
| |
[pagina 71]
| |
Gelijck ons Moyses schrijft,
d’Welck de Ganges Euphraet betoont,
Sonder dat ick u vertel,
Van de kust Koromandel,
Pegu, Banda, Banda, Banda en Taywan,
Malacca schoon en rijck,
Bengalen desgelijck,
Met noch Persien en Japan,
Voorts meer schoon’ kusten,
Vol vreughden en lusten,
Met veel speel-hoven,
Seer waerdigh te loven
Daer de Neerlanders haer steets gaen verlusten.
Indianen vernederde slaven,
Onder Compagnies verband,
Eert haer die hun eer in de Haven,
Hebben van ’t Oosten geplant:
Nederlands nieuwsgierigh bloet,
Stelt u dapper op de voet,
Die den aerden-kloot met lusten doorrijst
Doorsnuffelt wel getroost,
De wonderen van het Oost:
Daer de Zon u met haer stralen wijst,
Dus dan Nederlandsche jeught
Vaert naer India met vreught:
Wilt niet schroome, schroome, schroome voor de doodt,
Weest nimmermeer vervaert,
Soo u maer Godt bewaert,
Ghy en hebt geen gebreck noch nood:
Maer seven jaren, wil God u bewaren,
Laet uwe beminde, Met alle u vrinden,
Ghy sultse t’samen in vrede noch vinden.
’t Zy perijckels van klippen of baren,
Van Zee-rovers, moord of brand,
Daer u God voor wil bewaren,
Door sijn goedertieren hand,
Den Hollander, Zeeuw en Vries,
Vreesen Turck noch Portugies:
| |
[pagina 72]
| |
Mits hy door practijck en kloeck beleyt,
Elck maeckt sijn zeylen klaer,
En neemt sijn streken waer,
Daer ’t Compas hem heenen leyt,
Dus Matroosen wel gesint,
Zeyle met allerlije wint,
Die sijn schepen, schepen, schepen, wel bestiert,
Die waeckt en stadigh let,
Waer hy sijn koers op set,
Op d’Haven daer sijn baken vyert:
Dus om te zeylen
Veel duysende mijlen,
Dat hy de winden
In Focken en Blinden,
Tot hy kan d’Indische Haven vinden.
t’Sa dan nobele batavieren,
Van ’t Jacht Hercules vermaert,
Lustigh t’samen scheeps-Officieren,
Vaert met vreughden onbezwaert,
Schipper, Stuerman, Chirurgijn,
Assitenten groot en kleyn,
Bootsman, Schieman, Opper-timmerman,
Constapel, Corporael,
Bosschieters altemael,
Quartiermeesters voegt u aen den dans,
Kuyper, Kock en Bottelier,
Den Zeylmaker en Barbier,
Voorts de Soljers, Soljers, Soljers al te gaer,
De Commandeurs van staet,
Met yder Landts-passaet,
Vaert naer India met vreught eenpaer:
t’Samen Soldaten,
Matroosen en Maten,
Wilt vreught vermeeren,
Tot Godts lof en eeren,
Tot wy uyt India wederom keeren.
EYNDE. |
|