Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse taal- en letterkunde (nieuwe reeks). Jaargang 1968

[p. 165]

Hulde ter nagedachtenis van wijlen Dr. Ernest Claes
door Professor Dr. J. Aerts
lid van de Academie

De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde treurt, bij het heengaan van Ernest Claes, om een van haar oudste en trouwste leden. Hij werd briefwisselend lid op 20 juni 1934, werkend lid op 15 juni 1938. Dit jaar was hij dus dertig jaren in ons genootschap werkzaam.

Ieder van ons weet met welke stiptheid en belangstelling hij onze vergaderingen bijwoonde, zelfs toen hij, zwaar aangetast door zijn hartkwaal, amper nog genoeg te been was om ons Academiegebouw te bereiken. Ieder van ons heeft kunnen beleven met welke belangstelling hij luisterde, en deelnam aan de discussies, niet enkel wanneer het de letterkunde gold, maar ook bij elke voordracht over onze taal, de dialecten, de geschiedenis of folklore, want alles wat Vlaanderens taal, volk of geest betrof, was hem belangrijk.

Onze Academie betreurt het heengaan van een collega, die een goed mens was, een edelmoedige, warme natuur, een aangename gezel. Hij was begaafd met een voorzichtig, rustig en wijs oordeel; hij was eerlijk in zijn overtuiging, maar van natuur ruimdenkend en verdraagzaam. Om dit alles, ik ben er zeker van, heeft ieder lid van onze Academie het besef dat wij niet enkel een gewaardeerde collega maar ook een vriend hebben verloren.

Zijn letterkundig werk zal de geschiedenis ingaan; en zijn hoge leeftijd heeft meegebracht dat hij, stervend, reeds grotendeels tot die geschiedenis behoort. Dat hij, zoals eens Henri Conscience, voor gans zijn volk heeft geschreven, biedt ons een waarborg, dat zijn werk tot het blijvende erfdeel van ons verleden zal behoren, want, hoe de beschavingsfazen ook mogen komen en gaan, de ziel van een volk blijft. Ernest Claes heeft met eerlijk en mild hart, met feilloze kennis die Brabantse volksziel beschreven. Hij is er bovendien in geslaagd zijn belevingen vorm te geven in een bekoorlijke vertelstijl, die hij tot in de perfectie verzorgde, en die hij, anders maar even kundig als Conscience, tot in de details van tempo, klemtoon en zinval toe, ritmisch modelleer-

[p. 166]

de naar de mondelinge vertelling. Ook dit feilloze verteltalent geeft hem kans tot overleven, omdat de behoefte aan de orale of geschreven communie, die de vertelkunst aan de mensheid biedt, onuitroeibaar is. Het is, zoals onze collega Walschap nog onlangs in een essay over onze betreurde vriend heeft geschreven: wie als schrijver bij zijn volk staat en van uit zijn volk schrijft, in waarachtigheid van zin, woord en ritme, kan niet volledig sterven.

Het moet ons dankbaar stemmen dat zijn lichaam hier toevertrouwd wordt aan zijn Brabantse aarde, gemengd met de asse van zijn voorouders en vrienden, roman- en verhaalfiguren, die hem zijn voorgegaan, dicht bij deze abdij, deze landschappen en mensen die hem zo dierbaar waren. Uit de voorbije, zwarte armoede van deze streek en dit kleine volk heeft hij zo véél geput: zijn werkkracht, zijn bescheidenheid, zijn hartelijke menselijkheid, zijn humor die kinderverdriet was, en ook het énig hoopgevende dat toen hier bestond, zijn geloof.

Laten wij er dankbaar om zijn, dat hij uit dit arme stuk Vlaanderen een blijvend oeuvre van kunst en menselijkheid heeft kunnen opbouwen. Laten wij er blij om zijn, dat hij een welvarender en vrijer Vlaanderen rond zich heeft zien groeien, en in dit herboren Vlaanderen zélf gelukkig heeft geleefd.

Het Vlaamse volk heeft Ernest Claes allerwarmst en uitbundig de sympathie geschonken, die hij, zoals eens Conscience, boven alles verwachtte en nodig had. Hij was er dankbaar om. Laten wij allen dankbaar zijn omdat wij hem hebben gekend en om zijn werk.

De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde biedt Mevrouw Claes, haar zoon de Heer Eric Claes en de familie, de betuiging aan van haar innig medeleven. Zij zal de herinnering aan haar afgestorven lid, met eerbied en genegenheid bewaren.