Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse taal- en letterkunde (nieuwe reeks). Jaargang 1966

[p. 185]

Hulde ter nagedachtenis van wijlen Prof. Dr. Franz de Backer, naar aanleiding van de onthulling van zijn bronzen borstbeeld in het academiegebouw
door Dr. V.F. Vanacker

Wie voor de eerste maal door de lange gang naar onze grote vergaderzaal komt, waagt het in zijn schroomvallige nieuwsgierigheid slechts een steelse blik te werpen op de dubbele rij statige borstbeelden. Toch herkent hij gemakkelijk enkele leden van ons genootschap, omdat hij die vroeger heeft mogen ontmoeten. Andere zijn hem bekend door foto's of tekeningen, maar bij sommige wordt hij alleen geholpen door het eenvoudige plaatje met naam en data. Welke gevoelens worden daarbij bij hem opgeroepen! Bewondering en dankbaarheid voor de schoonheid die de letterkundigen ons geschonken hebben, ontzag voor de eruditie en de harde werkkracht van de taalgeleerden. De lange traditie in ons genootschap en de nauwe band tussen de afgestorven leden en ons worden door deze beelden duidelijk versterkt.

Namens het bestuur en al de leden van de Academie dank ik de genodigden die hier aanwezig zijn, en vooral de heer administrateurgeneraal Langui, door wiens bemiddeling wij het borstbeeld hebben mogen ontvangen, waarin beeldhouwer Vriens de trekken van wijlen professor Franz De Backer in brons heeft vereeuwigd.

Voor alle leden van ons genootschap is professor De Backer een bekende geweest. De ongelooflijk snel voortwentelende tijd heeft het geschikt dat bij de hier aanwezigen sommigen student zijn geweest van professor De Backer en dat enkelen hem als professor hebben opgevolgd. Dat ik, ook een oud-student van professor De Backer, bij deze kleine plechtigheid een paar woorden van piëteitvol herdenken mag uitspreken, maakt me gelukkig. Mijn speciale belangstelling is niet gegaan in de richting van de kursussen die professor De Backer doceerde, maar ik meen hier toch de tolk te mogen zijn van allen die diep dankbaar zijn voor het vele schone dat professor De Backer hun geschonken heeft. Hij was niet de pedante professor die alles methodologisch kon of wou verantwoorden, maar in de eerste plaats de

[p. 186]

kunstkenner die met volle overgave zijn studenten binnenleidde in de rijke gebieden van de Engelse literatuur met haar bonte verscheidenheid en haar grote figuren. Professor De Backer boeide zijn studenten, juist doordat hijzelf steeds intens de schoonheid bleef beleven van de literatuur die hij besprak. Wie fijn kon luisteren, werd niet alleen getroffen door de hoge waarde van het literaire kunstwerk zelf, maar ook en misschien vooral door de sterke band van beleven die hij voelde tussen het werk en de kunstenaar, die professor De Backer in de eerste plaats was.

Als scheppend artiest heeft professor De Backer geen kwantitatief ontzagwekkend oeuvre geproduceerd, maar zijn roman Longinus is zeker een hoogtepunt in onze literatuur tussen de twee wereldoorlogen. In weinig romans werd op een zo hallucinante wijze het gruwen voor oorlogsgeweld getekend als in de tragische Longinus-figuur.

Tragisch zijn ook de laatste levensjaren van professor De Backer geweest. Met de verbeten taaie wilskracht van de oud-soldaat heeft hij zich blijven kwijten van zijn plicht. Eén dag na zijn zeventigste verjaardag is hij van ons heengegaan.

Wanneer we later voorbij het bronzen borstbeeld van wijlen professor De Backer gaan, zullen bij elk van ons herinneringen wakker worden geroepen, variërend van persoon tot persoon. Ik ben ervan overtuigd dat het bij allen zal gebeuren met een gevoelen van weemoedige dankbaarheid en sympathie.