Vaderlandsch museum voor Nederduitsche letterkunde, oudheid en geschiedenis. Deel 4

[p. 136]

Utrechtsche Chronijk van 1138-1267.

In het eerste deel van dit Museum⁽¹⁾ heb ik eene korte chronijk van Utrecht, van 1138 dagteekenende, medegedeeld, welke aen een handschrift ontleend was, dat vroeger aen den baron van Westreenen van Tiellandt toebehoorde, en dat thands in het door hem te 's Gravenhage gestichtte Museum bewaerd wordt. Aen hetgeen ik alsdan liet drukken ontbrak nog een gedeelte, dat hier voor de eerste mael verschijnt.

Van Westreenen had zelf het plan het een en het ander het licht te laten zien; maer hy werd door de dood verhinderd.

De Codex, waeruit die historische aenteekeningen getrokken zijn, bevat, zoo als ik reeds zegde, het Martyrologium van Usuardus en Isidorus de Regimine Canonicorum. Hy maekte vroeger deel van de bibliotheek der Bollandisten, die hem zeer hoogschatteden, blykends de getuigenis van Solerius⁽²⁾ en de aenteekening voorkomende op het eerste blad, en luidende als

(1) Bl. 411-418.

(2) Martyrologium Usuardi, Antv., 1714, in-folio, vooral bl. LVII en ook LIX.

[p. 137]

volgt: Codex insignis, qui fuit Ecclesiae B. Mariae, quemque tanti fecit Rosweydus; ab ipso vocamus Rosweydinum.

De vroeger medegedeelde aenteekeningen loopen van het jaer 539 tot 1138; degene die ik hier thands opneem, dienen ten vervolge; zy beginnen met 1138 en eindigen met 1267. Deze laetste komen in het handschrift, in de Paeschtafel voor de jaren van 1139 tot 1303 voor, en zijn door verschillende handen geschreven.

Hiermede zal al wat in den Codex voor de geschiedenis belang oplevert, uitgegeven zijn.

Hoe beknopt deze chronijk ook zy, zoû ze toch, mijns dunkens, om haren hoogen ouderdom verdienen in de groote verzameling der Monumenta rerum Germanicarum van Pertz opgenomen te worden.

M.CXXXVIIII.	Obiit Andreas episcopus Non. Kal. Julii.
M.CXL.	Harbertus electus est nono Kl. Augusti.
M.CXLII.	Harbertus Colonie in Kal. Junii presbyter ordinatur et sequentibus diebus, id est, .IIII. N. Junii episcopus consecratus est.
M.CXLVI.	XV Kl. Apr. Harbertus episcopus ivit Romam et a papa honorifice susceptus, cum plenitudine officii rediit Trajectum .II. Non. Julii.
M.CXLVIII.	III K. Augusti combusta est ecclesia Sancti Martini Petri, Pauli, Johannis, cum .VII. capellis et maxima parte civitatis.
M.CL.	Obiit Harbertus episcopus .III. Id. Novemb.
M.CLI.	Herimannus electus est a clero et nobilibus, Frithericus a civibus et ministerialibus. Ab Octaviano cardinale, a rege, c.h. confirmatur; episcopus deponitur.
M.CLII.	Obiit Conradus rex - Frithericus eligitur.
M.CLVI.	Obiit Herimannus episcopus, cui successit Godefridus.
M.CLXXVIII.	Obiit Godefridus episcopus VI Kal Junii, cui successit Balwinus IIII Nonas Julii.
M.CXCVI.	Obiit Baldwinus episcopus, cui successit Theodoricus de Are.

[p. 138]

M.CCXIII.	Obiit Theodoricus de Are episcopus Trajectensis, cui successit Theodoricus frater episcopi Baldwini; qui Theodoricus, primo episcopatus sui anno, apud Papiam mortuus est; cui successit Otto electus de Gelre.
M.CCXV.	Obiit Otto electus de Gelre, cui successit Otto de Lippia.
M.CCXXVII.	Obiit Otto de Lippia, episcopus Trajectensis, cui successit Willibrandus.
M.CCLIII.	.IIII. Kal. Maii, incipiente scilicet in media nocte Vitalis martyris et durante usque ad nonam illius diei, fuit maximum incendium. Combusta est enim major et melior et ditior pars civitatis et multa bona sunt perdita. Majus palatium episcopi cum domo estivali et hyemali et cum turri episcopali totaliter combustum est. Camera reginae illesa permansit. Major turris apud sanctum Martinum fere combusta est. Medietas ecclesiae S. Salvatoris ab oriente usque ad reliquias Sanctorum ibidem quiescentium, cum una parte turris ejusdem ecclesie combusta est. Tres domus claustrales ejusdem ecclesie combuste sunt. Una turris ad Sanctum Paulum cum tribus melioribus et majoribus campanis et cum magna parte officinorum combusta est. Ecclesia civilis cum turre et omnibus campanis penitus combustae. Ecclesia Jacobinorum cum omnibus edificiis penitus combusta est. Capella etiam S. Johannis combusta est.
M.CCXXXIII.	Obiit Willibrandus episcopus Trajectensis, cui successit Otto de Hollandia.
M.CCXLVIIII.	Obiit Otto de Hollandia episcopus Trajectensis, cui successit Heinricus de Vienna, qui edificavit castrum in episcopatu Trajectensi, supra Vecht, nominatum Vredelant.
M.CCLXVII.	Obiit Henricus de Vienna episcopus Trajectensis, cui successit....^(1).

(1) Henricus de Vienna is Hendrik van Vianen. Dezes opvolger, wiens naem niet ingevuld staet, was Jan I, van Nassau.