Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1865

[p. 575]

Het magnesiumlicht.

Het magnesiumlicht, dat, door zijn groote intensiteit en prachtig effekt, op het tooneel en bij groote openbare feesten een magtige mededinger dreigt te worden van het elektrische licht, is den meesten onzer lezers althans bij name of welligt uit kleine proeven bekend. Wij vertrouwen echter velen geen ondienst te zullen doen, zoo wij hier omtrent den aard en de geschiedenis van dit licht eenige nadere bijzonderheden mededeelen.

Het magnesium is een metaal, dat in onderscheidene eigenschappen het zink zeer nabij komt. Gelijk dit smelt het bij matige rood-gloeihitte; ook is het vlugtig, zoodat het gemakkelijk kan worden gedestilleerd. Daarentegen is het witter en laat zich ligter bewerken en schooner polijsten. Vooral echter onderscheidt het zich van het zink door zijn opmerkelijk gering specifiek gewigt (1,75); het is viermaal ligter dan het geplette zink.

Het allereerst is het door professor Bunsen in Heidelberg, ongeveer tien jaren geleden, in grootere hoeveelheid afgescheiden en ook als lichtbron gebruikt. Een dunne magnesiumdraad ontbrandt namelijk reeds bij een zwakke rood-gloeihitte en verbrandt dan met een buitengewoon sterk licht. Dit verrassend verschijnsel wordt verklaard door de zeer hooge temperatuur die bij deze verbranding ontstaat en door de volkomen vuurvastheid van het verbrandingsprodukt, het magnesiumoxyde. De intensiteit van het zonlicht zal ruim 524 maal zoo groot zijn als die van het magnesiumlicht.

Een magnesiumdraad van 0,136 par. liniën in doorsnede, waarvan eene lengte van 0,458 liniën in de minuut verbrandt, geeft een

[p. 576]

even sterk licht als 75 stearinekaarsen (5 in een pond). Om zulk een licht 10 uren lang te onderhouden zijn 20 pond stearinekaarsen noodig, terwijl in denzelfden tijd slechts 4⅓; lood magnesiumdraad wordt verbruikt. Ongetwijfeld is deze kleine hoeveelheid magnesiumdraad altijd nog veel duurder dan eene - naar het licht gerekend - gelijke hoeveelheid stearinekaarsen. Intusschen is het te hopen, dat de prijs van het magnesiumdraad, als de produktie daarvan eerst een bijzondere tak van industrie zal zijn geworden, belangrijk dalen zal, even als dit met het aluminium is geschied. Sedert 1854 namelijk is de prijs van dit laatste metaal van ƒ 660,- tot op ƒ 36, - per pond verminderd.

Te Salford in Engeland wordt de afscheiding van magnesium reeds op grootere schaal gedreven, en dientengevolge is dan ook de prijs reeds tamelijk veel lager geworden. Een engelsche voet dun magnesiumdraad kost in de fabriek 3 stuivers. Om dit dunne draad te verkrijgen bedient men zich van een hollen stalen cylinder, in welks bodem een klein gat is geboord. Door middel van een naauwkeurig sluitenden stempel, waarop een zeer krachtige hydraulische pers werkt, wordt het metaal door deze opening heengeperst. Professor Roscoe legde onlangs aan de ‘Royal Institution’ te Londen een stuk magnesium voor van 2½ pond, dat in de genoemde fabriek in zijne tegenwoordigheid binnen den tijd van een half uur was gefabriceerd. In den laatsten tijd is de aanvraag zoo groot dat de fabriek er niet aan kan voldoen.

Het zou van belang wezen eene proeve te nemen, of het magnesium niet even gemakkelijk zou kunnen worden afgescheiden als het zink. De ervaring zelve schijnt daarop te wijzen. Het dolomiet namelijk, eene verbinding van koolzure magnesia en koolzure kalk komt bijna altijd in vereeniging met het zinkerts voor, en is dikwijls in de zinksmelterijen uit onkunde in plaats van het Galmei (zinkerts) in den smeltoven geworpen. Dat daarbij het magnesium gelijktijdig met het zink gereduceerd en overgedestilleerd wordt, blijkt uit het vinden van het eerstgenoemde metaal bij het bereiden van chemisch-zuiver vitriool uit zink, - een feit dat vroeger niet kon worden verklaard.

Het dolomiet komt in de meest onderscheiden soorten van gebergten in zoo groote hoeveelheid voor, dat dit erts zeer goed als grondstof tot een goedkooper voortbrenging van het magnesiummetaal zou kunnen dienen. Intusschen zal deze nieuwe lichtbron toch slechts tot buitengewone doeleinden bruikbaar zijn,

[p. 577]

even als het elektrische licht. Boven dit laatste heeft het magnesiumlicht het groote voordeel, dat het bij het ontsteken veel minder omslag en dus ook veel geringer kosten vordert.

De magnesiumlamp, zooals zij in Engeland gebruikelijk is, is zeer eenvoudig. De draad is om eene spoel gewikkeld, en deze wordt door een uurwerk langzaam omgedraaid. Het uiteinde van den draad is door een draadnet heengeleid en wordt door de beweging der spoel langzaam voortgeschoven. Onder het draadnet is een gaspit aangebragt, waardoor de magnesiumdraad wordt aangestoken. Het licht dat nu van dezen afstraalt is glanzend wit maar zacht, zoodat het zeer nabij komt aan het licht der maan.

Eene belangrijke verbetering van de magnesiumlamp is van Leroux te Parijs afkomstig. In plaats van met een enkelvoudigen draad is de lamp toegerust met een vlecht van drie draden, waarvan de middellijn ⅙ of ⅛ linie bedraagt. Bij zulk een vlecht gaat de verbranding regelmatiger en gelijker voort dan met den enkelen draad. In eene minuut verbrandt men ongeveer ¼ wichtje magnesiumdraad en dit kost ongeveer 14 à 15 cents. Dat is zeer zeker nog altijd eene dure verlichting. Maar genomen proeven regtvaardigen toch reeds de verwachting, dat deze wetenschappelijk zoo merkwaardige lichtbron op den duur het elektrische licht althans op het tooneel zal verdringen.

En niet alleen op het tooneel. Ook bij verlichting van groote terreinen bij feestelijke gelegenheden, op lichttorens, voor signalen bij mistig weder, enz. Evenzoo kan men het magnesiumlicht aanwenden tot verlichting der bekende gasmikroskopen. Van groot gewigt zou het voor de fotografie kunnen worden, daar het spektrum van de magnesiumvlam zich voornamelijk door de blaauw-violette en ultra-violette, en dus door de chemisch werkende, stralen kenmerkt. Door deze bijzonder krachtige chemische werking vooral onderscheidt zich het magnesiumlicht op zeer voordeelige wijze van alle andere kunstlichten. In dit opzigt wordt het door het zonlicht - bij onbewolkten hemel - niet meer dan 36 maal overtroffen.

Bij een magnesiumlamp van Leroux zijn voor een negatief beeld slechts 30 seconden en voor een vergroot beeld twee of hoogstens drie minuten noodig. En al moest men hier tot drie of vier lampen zijn toevlugt nemen, dan zouden nog de kosten lager zijn dan die van het elektrisch licht, dat tegenwoordig reeds meermalen bij het nemen van fotografische afbeeldingen wordt

[p. 578]

gebruikt. In het bijzonder zou het magnesiumlicht dus goede diensten bewijzen bij het maken van afbeeldingen in onderaardsche ruimten of van zaken die voor het zonlicht ontoegankelijk zijn. Zulk eene toepassing, en wel op groote schaal, die zeer belangrijke resultaten belooft, heeft men dan ook reeds op het oog. De schotsche astronoom Piazzi-Smyth, die voor eenige jaren astronomische waarnemingen deed op de Piek van Teneriffe, heeft van den Pacha van Egypte de vergunning bekomen tot een naauwkeurig onderzoek van de pyramiden. Hij is namelijk van gevoelen dat deze grootsche gebouwen niet enkel graven zijn maar de gansche mathematische en astronomische wetenschap der oude Egyptenaren in zich bevatten. Hij is dan ook van voornemen om binnen in de pyramiden fotografische afbeeldingen te maken, tot welk einde hij zich van een grooten voorraad van magnesiumdraad heeft voorzien.

Keizer Napoleon heeft 40 centenaars magnesiumdraad bij de engelsche fabriek besteld, als deze ze hem voor den halven prijs wil leveren. Toch zou hij hiervoor nog altijd meer dan ƒ 594.000 moeten betalen.

Het magnesiumlicht zal zich natuurlijk, even als alle nieuwe zaken, slechts zeer langzaam den weg kunnen banen tot een algemeen en veelvuldig gebruik. Van den anderen kant stelt men zich in Engeland reeds groote dingen voor van de aanwending van het magnesiummetaal in de industrie. Vooral zijne buitengewone ligtheid, die nog belangrijk grooter is dan die van het aluminium, leidt tot deze verwachtingen. Ja, men droomt in dat land reeds van geheel uit magnesium vervaardigde of althans met magnesiumplaten beslagen pantserschepen! Zelfs voor de engelsche energie echter zal de vervulling van dien droom eene zware taak wezen, ja, wel altijd tot de onmogelijkheden blijven behooren.

(Monats-hefte.)