Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1864

Korte mededeelingen.

Sedert lang zijn de Bijdragen ter bevordering van christelijk leven, verzameld door M.A. Amshoff en W. Muurling (Groningen, vroeger M. Smit, thans P: Noordhoff) algemeen en gunstig bekend. Uit het 2de stukje van den jaargang 1862 ontvingen we twee ook afzonderlijk uitgegeven overdrukken: van Prof. Muurling, De waarde en de werking van het Evangelie, en van Ds. E.J.P. Jorissen, eene Avondmaalstoespraak over den vrede van Christus, elk à 15 cents. Wij bevelen ze niet alleen om den inhoud aan, maar ook omdat zij zijn uitgegeven ten voordeele van het Toevlugtsoord voor meisjes te Groningen.

Bij de Wed. M. Melder te Utrecht is verschen het Verslag van het derde jaarfeest der Utrechtsche jongelingsvereeniging op 17 Februarij 1863. Wij zijn geen voorstanders van de rigting in 't godsdienstige, welke de jongelingsvereeniging in ons vaderland onder haar vertegenwoordigers telt. Dat verhindert ons niet het vele goede te prijzen in die vereenigingen. Het voor ons liggend verslag meldt ons veel, waarover wij ons van harte verheugen. Waar jongelingən zich vereenigen om elkander nuttig bezig te houden, om onderrigt te ontvangen in goede en nuttige dingen, om te hooren of te spreken over de hoogste belangen

[p. 31]

van den mensch, daar wordt een voorbeeld gegeven aan de helaas zoo groote menigte dergenen, die de dagen hunner jongelingschap verbeuzelen of schandelijk misbruiken. Aan de Utrechtsche en hare medevereenigingen in andere plaatsen roepen wij het toe: Geve God het u, al uw leven andere behoeften te gevoelen dan die waarvan gij de vervulling moet zoeken in de herberg en in de bevrediging van allerlei zinnelijk genot; blijft u oefenen in een biddend leven: blijft haken naɐr vermeerdering van kennis, naar alles wat nwe ziel kan veredelen! Maar ook - zij uwe vereeniging hoe langer zoo minder gewijd aan de propaganda eener rigting, en waakt, dat gij niet vervalt tot een bij u voor de deur liggend kwaad, tot geestelijken hoogmoed!

De heer J.H. Gunning Jr. schreef een woord ter inleiding voor een geschriftjen, te Amsterdam bij H. Höveker uitgegeven en getiteld: Twee in den hemel of zij zijn te huis. Het spijt mij, met dit boeksken niet zoo ingenomen te kunnen zijn, als de Haagsche predikant. Niet gaarne zou ik goede en vrome bedoelingen ontzeggen aan de rigting waarvan 't een product is. Maar het ziekelijke, dat naar mijne overtuiging aan die rigting eigen is, maakt dit boeksken voor mij onsmakelijk. Kan ik in een mysticist niet anders zien dan een beklagenswaardige zielskranke, een mensch in abnormalen toestand, - de kinderen, wier historie dit werkjen vermeldt, hebben niet alleen dezelfde ziekte onder de leden, maar lijden er reeds aan op bedenkelijke wijze. Zij zijn onnatuurlijk tot aan 't walgelijke toe, zij hebben iets jammerlijk wurmstekigs. Zij verduisteren de onkinderlijke kinderkens van vader van Alphen. Zij zijn meer of erger dan Lilliput. Schoolmeestertjens en katechiseermeestertjens. Zij zijn kunstmatige engeltjens al zegt ook de vijf- of zesjarige Pieter op bladz. 24: ‘neen! ik ben wel eens stout, en ben dus geen engel!’ - Op zondag mogt aan Pieter niet uit Uilenspiegel worden voorgelezen, mogt hij geen muzijk gaan hooren - arme Pieter! Waart gij niet - zooals het boekjen meldt, - tegelijk met uw broertjen vroeg van deze aarde weggenemen, gij zoudt opgegroeid zijn, om het aantal te vermeerderen der ongelukkige slagtoffers van een dwaas vooroordeel, dat zich de godsdienst alleen als iets onnatuurlijks denken kan! - ik mag dat vooroordeel niet bevorderen door dit boekjen aan te bevelen.

[p. 32]

Over een geschrift van den Zuid-Afrikaanschen predikant P. Huet - uitgave van H. Höveker, - getiteld: Het lijden dezer wereld. Bespiegelingen over Rom. III: 19, zeg ik liever niet veel meer, dan dat het uitgekomen is. Het bevat Boänergische uitwijdingen over het thema: het lijden dezer wereld alleen te verklaren uit de verdoemelijkheid der geheele wereld voor God. Het is ware klokspijs voor de Christenen, die een weerzin schijnen te hebben tegen het christelijke geloof in de liefde Gods, en niets zoo gaarne hooren verkondigen als den toorn en de wraakgierigheid Gods. De voorbeelden van het lijden dezer wereld, aan het rijk der natuur ontleend, zijn rijk. De dikke tranen van een giraffe, en het noodgeschrei van een vlieg, die in een spinneweb gevangen is, worden dienstbaar gemaakt, om te verhoeden dat gij twijfelt aan het lijden dezer wereld. Verbood de kieschheid het niet, zegt de schrijver, hij zou meer voorbeelden noemen van wreede mishandeling onder de kleinere diersoorten. Men vergelijke deze bespiegelingen met hetgeen door schrijvers naam- en geslachtgenoot over het lijden dezer wereld onlangs is gezegd in zijne toespraak over den graankorrel.

De goede Raadgever. Almanak voor vrienden van Orde en Welvaart, voor het schrikkeljaar 1864. Amsterdam, P.M. van der Made. Prijs ƒ 0.07½.

Tot heden ontvingen wij nog alleen het bovenstaande jaarboekje van de almanakken, die jaarlijks ons worden toegezonden. Daarom moeten wij het afzonderlijk aankondigen. Het handhaaft zijn ouden goeden naam en verdient in den uitgebreidsten kring bekend en gelezen te worden. Reeds de breede lijst der medewerkers waarborgt een goeden inhoud en de inhoud beschaamt hunne namen niet.

Wij gevoelen ons gedrongen HH. uitgevers de meermalen gepubliceerde bepaling te herinneren, volgens welke in de Vad. Letteroeff. geene recensiën worden geplaatst dan alleen van die werken, waarvan een compleet exemplaar is ingezonden. Van het werkje: de weg ten hemel; uitgave van Noothoven van Goor te Leiden, ontbreken ons nog de 6e en de 14e aflevering. En van het Leven van D.J. van Lennep, uitgave van F. Muller te Amsterdam wachten wij nog steeds het 2e deel.