Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

De Nederlandsche Werkman. Huisboek voor den Werkenden stand. Gedrukt bij H.L. Smits, te 's Gravenhage.

Referent moet beginnen met peccavi! peccavi! te roepen, nu hij het huisboek zal aankondigen, waarvan de titel hierboven afgeschreven is. Zoo als gewoonlijk, ging het ook hem; toen hij de eerste nommers ontving, meende hij niet te spoedig eene beschouwing te moeten geven over dat weekblad, maar eerst meerdere nommers af te wachten, ten einde een gegronder oordeel te kunnen vellen. Intusschen uitstellen deed uitstellen, en van daar dat thans meer dan 30 nommers voor hem liggen zonder dat de Vad. Letteroefeningen nog met een enkel woord van de uitgave sprak.

Echter heeft zijn zwijgen dit voordeel opgeleverd, dat hij nu geruster durft te doen, wat hem reeds bij het lezen der eerste nommers voorkwam gepast te zijn, t.w. het huisboek aan te bevelen. Het doel der redactie was een orgaan voor den werkman in het leven te roepen. ‘De Nederlandsche Werkman’ moet zijn ‘een huisboek, dat bij het nuttige het aangename paart; dat zoowel voor den werkman, als voor zijn huisgezin eene vraagbaak, eene verpoozing is; dat hem op de hoogte houdt van wat er zoo al in ons dierbaar vaderland en in de wereld belangrijks voorvalt; dat het boeijende

[p. 358]

van uitspannings-lectuur met het leerrijke van wetenschappelijke zaken verbindt; en dat den werkman een blik leert slaan op zich zelven en met betrekking tot de maatschappij.’

Ref. onderschrijft gaarne de bovenaangehaalde woorden uit het prospectus en erkent daarbij, dat de verschenen nommers in waarheid toonen, dat de redactie haar doel bestendig voor oogen heeft gehouden. Wekelijks geeft zij in een ‘kijkje over het buiten- en binnenland’ een kort overzigt der gebeurtenissen gedurende de afgeloopen week. Daarbij beschrijft en beschouwt zij nieuwe uitvindingen of belangrijke verbeteringen, die er op het gebied der nijverheid of der zamenleving zich voordoen. Dan levert zij een verhaal of een vers, waarvan het onderwerp geheel uit het leven van den werkman genomen is. Ook opent zij eene rubriek tot het doen van vragen en antwoorden ter opscherping van het verstand, of nadenken van den geest. En eindelijk vermeldt zij de aanvragen om, of aanbiedingen van werklieden, die haar in andere bladen onder de oogen komen.

Indien ref. eene opmerking wilde maken, het zou zijn, dat de verhalen te lang zijn voor een weekblad, dat bovendien bestemd is voor den arbeidenden stand. De redactie zegt zelf, dat de werkman weinig leest, en zij geeft hem een verhaal ter lectuur, naar welks slot hij meerdere weken moet wachten. Natuurlijk kan dit zijn leeslust niet vermeerderen, want hij zal het begin voor een groot gedeelte vergeten zijn, of zich althans dit niet goed meer weten te herinneren, voor hij aan het einde gekomen is. Het verhaal: de orgelman en zijn pleegkind beviel ons anders vrij wel, maar wij herhalen het: dertien weken over één stuk den werkman bezig te houden is dunkt ons wat te veel van zijn geduld gevergd. Hetzelfde geldt van: een vrouw te water, dat zelfs roerend mag heeten, maar waarvan I in N. 13 en het slot in N. 24 gevonden wordt.

Doch dit is slechte eene opmerking, die ons voorkwam. Welligt dat de redactie er haar voordeel meê kan doen, Zij toch bewijst, ook door de hoofd- of eerste artikelen van ieder nommer volkomen voor hare taak berekend te zijn.

De prijs is zeer gering; voor slechts drie cents per week geeft zij telkens vier pag. kwarto in twee kolommen met

[p. 359]

duidelijke letter net gedrukt en nu en dan opgeluisterd met een vignet.

Wij wenschen het huisboek in de hand van iederen werkman. Wij bevelen het daartoe vooral in de aandacht van van bazen en opzigters van werkplaatsen aan. Zij toch bij uitnemendheid zijn in staat, om het een ruim debiet te verschaffen, door hunne onderhoorigen op de uitgave te wijzen en zelven zullen zij daarvan het meeste voordeel trekken, daar de werkman die het best ontwikkeld is, ongetwijfeld het beste werk zal leveren.

Later komen wij op ‘den Nederlandschen Werkman’ terug.