Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

Lotgevallen van eene jonge weeze. Naar de vierde Deensche uitgave. Te Amsterdam, bij de wed. D. Kunst, 1863. 237 blz. In gr. 8vo. Prijs ƒ 2.40.
Robert Fulton's strijd en zegepraal, door C. Hauch. Uit het Deensch door den vertaler van Anderson's Improvisator. Te Amsterdam, bij J.D. Sybrandi, 1862. Twee deelen. In gr. 8vo. 252 en 253 blz. Prijs ƒ 5.20.

De Noordsche letterkunde is in den laatsten tijd meer dan vroeger bij ons bekend geworden, en onderscheidene werken uit het Deensch vertaald en ons lezend publiek aangeboden. Trouwens, de taal van Andersen kan op meerdere goede producten der romantische pers wijzen. Maar er schuilt tevens ook veel kaf onder het koren, en menig uitgever, die zich door den titel, den naam van den schrijver, of waardoor dan ook, liet verlokken, moest naderhand ervaren, dat hij buiten den waard had gerekend, toen hij op een goed debiet hoopte.

Wij hebben de bovenstaande werken bijeengevoegd, omdat beiden uit het Deensch zijn overgezet, beiden door ons met evenveel genoegen zijn gelezen, en wij dus gaarne een woord van aanbeveling voor beiden over hebben.

N^o. 1 trekt reeds aan door zijn titel. Wie zou niet nieuwsgierig zijn naar den inhoud van een werk, dat belooft de lotgevallen te vertalen van eene dier ongelukkigen, die den vader- en moedernaam niet mogen uitspreken, dan alleen om er de herinnering aan een zalig verleden en de beves-

[p. 246]

tiging van een droevig heden aan te verbinden? Het werk is geschreven in den vorm eener auto-biographie en de schrijfster of verhaalster doet u kennis maken zoowel met den treurigen toestand waarin zij verkeerde onder de voogdij eener liefdelooze stiefmoeder, als met den gelukkigen ommekeer in haar lot, toen zij door eene weldenkende weduwe werd aangenomen en met dier kind opgevoed en verzorgd. De blijdschap dezer weduwe over de vruchten harer liefdevolle daad, als zij hare voedsterlinge ziet opwassen tot eene schoone, maar vooral verstandige maagd, is goed geteekend. En de dankbaarheid der verpleegde spreekt mede uit menige bladzijde, als zij haren gelukkigen toestand van heden vergelijkt met het verledene, en dat alles naast God hare voedster dankt.

Eenvoud en natuur, gepaard aan hartelijkheid en waarheid, spreken luide uit dit werk, en al had het geene andere verdiensten dan deze, wij zouden het werk reeds aanbevelen; maar ook de lessen en opwekkingen, de schilderingen van karakters en gevolgen maken aanspraak op meerdere bekendheid.

De uitvoering is net, de druk helder en het vignet van den titel zeer lief.

N^o. 2 beveelt zich aan door den naam van den schrijver. C. Hauch toch is geen onbekende meer in de letterkunde. Zijn Tycho Brahés jeugd heeft hem reeds eenigermate den lauwer om de slapen gevlochten, en de kroon daaraan wordt opgezet door het onderhavige werk. Wat de schrijver bedoelde, blijkt uit de volgende woorden, die wij aan het voorberigt ontleenen. ‘Terwijl ik den strijd trachtte te schilderen, die hoogere geesten moeten doorworstelen, en de opofferingen, die zij brengen moeten, waardoor hunne geschiedenis dikwerf, zooals Arago zegt, op een martelaarslegende gelijkt, zoo moest ik ook, om het volledig te maken, het tegenovergestelde doen uitkomen. Met andere woorden, ik moest ook de vaische virtuositeit voorstellen, de verkeerde rigting van den geest, waarin het baatzuchtige niets wil opofferen, maar integendeel vordert, dat de geest zelf opgeofferd en vernederd zal worden, als middel voor praalzucht en ijdelheid of voor andere lage doeleinden.’ En de schrijver heeft zich aan dat doel meesterlijk gehouden.

[p. 247]

Hij schetst de loopbaan van een kunstenaar, in al zijne wendingen, ook zonder dat hij deze tot hoofdpersoon van zijn verhaal maakt. Deze toch, Robert Fulton, was een man, ‘wiens gewigtigste en voornaamste werkzaamheid tot het praktische leven behoorde.’ De schrijver heeft daardoor een weg ingeslagen, van waar hij den lezer ‘tafereelen kon aanwijzen, die, ofschoon zij voorzeker tot de wereld der poezy behooren, tot nog toe, slechts weinig bekend zijn.’

Men vergt niet van ons, dat wij eene schets van het verhaal geven. Heeft de schrijver, als het ware, enkel poezij geleverd, waartusschen het geschiedkundige zich als verheven proza beweegt, wij gevoelen ons te zwak, om zijne tafereelen tot enkele pennestreken in te krimpen. Wij vreezen daardoor te verre beneden hem te blijven, dan dat zulks tot aanbeveling van zijn werk zou strekken en niet gaarne zouden wij wenschen het debiet te kort te doen. Integendeel hopen, wij dat Robert Fulton's strijd en zegepraal door velen moge worden gekocht.

De vertaling is vloeijend en op slechts een enkel barbarisme konden wij den vertaler betrappen; doch ook dit was zoo gering, dat wij het niet eens willen noemen, want het zou meer den schijn van vitterij, dan van aanwijzing hebben. De uitgever heeft voor eene goede uitvoering gezorgd. Jammer, dat hij weder in een gewoon gebrek vervallen is, en voor beide deelen hetzelfde vignet geplaatst heeft.