Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

Tafereelen uit het Volksleven in Hongarije en Bohemen. Naar het Hoogduitsch van Karl Schram. Zwolle, S.H. ten Kate, 1862. In gr. 8vo. Blz 360. Prijs ƒ 2,50.

't Schijnt wel tot de teekenen des tijds te behooren, dat men heden ten dage zoo weinig eigenlijk gezegde romans meer aantreft, waarvan men met eenige zekerheid kan opmerken dat de held en de heldin des verhaals ‘mekaêr krijgen.’

Indien deze schijn eenige waarheid bevat, hebben wij alle reden ons daarover te verheugen; hetzij echter verre van ons dat wij eene afkeurende stem zouden uitspreken over zulke werken die de geschiedenis of merkwaardige voorvallen en zedekundige of godsdienstige leeringen in een romantisch kleed gehuld voorstellen, integendeel, de ondervinding leert het te duidelijk dat het goede in een of ander deugdzaam mensch voorgesteld, achting en eerbied wekt en een streven doet geboren worden om óók zoo te worden, terwijl het kwade in een booswicht en snoodaard aangewezen, afkeer en verontwaardiging wekt. Schoone voorbeelden van beide uitersten vindt men o.a. zoo meesterlijk in Sue's ‘wandelende Jood,’ Dagobert en Rodin de verpersoonlijkte deugd en boosheid. Dit alles echter daargelaten, hebben wij grooter lof veil voor die werken van uitspanning die ons met de geschiedenis, de zeden en gewoonten van een volk bekend maken, dat nog niet genoegzaam bij ons bekend of waarvan wij zelfs met eenige tegeningenomenheid spreken. De reeds hier en daar zoo gunstig bekende Karl Schram geeft ons in het boven aangeduid werk schoone tafereelen uit het volksleven in Hongarije en Bohemen en wij leeren er uit dat er zoowel

[p. 78]

in de ziel van den Zigeuner als van den Magyaar kennelijke deugden huisvesten, en bovenal heerlijk zijn sommige hunner liederen als wij ons geheel in hun' toestand verplaatsen; wanneer wij b.v. het volgend lied hooren aanheffen:

‘IJzer houden onze bergen,

IJzer wordt in 't vuur tot staal. -

Durft de vijand ons te tergen,

Szamos kroost is als 't metaal,

Als 't metaal uit zijne bergen.

Uit der bergen diepe kloven,

Stormen we in het dal ter neêr,

Weten have en vee te rooven,

Keeren koel beraden weêr,

Weêr naar onzer bergen kloven.

Als een ring van gloeijend ijzer,

Is de liefde pas ontstaan;

Om het hart van dwaas en wijzer

Past ze en voegt ze willig aan

Als een ring van gloeijend ijzer.

Lief en leed beproeft de liefde,

Zoo als vuur en vocht 't metaal

Doch versterkt door al wat griefde

Hecht en duurzaam meer dan staal,

Is een lang beproefde liefde.’

Wanneer wij zulk een lied vernemen uit den mond van een volk dat door ons, als meer verfijnden in beschaving wordt achtergesteld, dan kunnen wij hier het schoonheidsgevoel niet ontzeggen, dat de zoon der bergen zoo eigenaardig weet uit te drukken en ons aan den onvergelijkelijken Ossian herinnert.

Wij keuren daarom deze tafereelen uit het volksleven der Hongaren en Bohemers, eene plaats waardig op de leestafel van hen die geene gelegenheid laten voorbijgaan om voedsel te zoeken voor hun verstand en hart. Op de vertaling valt weinig aan te merken of 't moest alleen het poëtisch gedeelte gelden, dat ons niet overal even goed voldeed, al schemert er welligt ook de geoefende hand door; immers niet alle stukken van meesters zijn meesterstukken. Het titelvignet is niet meer dan zeer middelmatig, overigens is de uitgave, wat pa-

[p. 79]

pier en druk betreft vrij net; bij het innaaijen schijnt het echter, wat haastig in 't werk te zijn toegegaan, althans hier en daar was bij ons exemplaar een vel los. Wij twijfelen geenszins aan een gunstig onthaal bij 't publiek dat degelijke lectuur zeer goed op prijs weet te stellen.

Justus.