Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

De jonge Stiefmoeder. Een verhaal van miss Yonge, schrijfster van Violette, Het huisgezin van Dr. May enz. enz. Uit het Engelsch, door de vertaalster van Violette. Twee deelen. Amsterdam, P.N. van Kampen, 1862. Prijs ƒ 6,75.

Er zijn enkele woorden, die verwonderlijk veel uitdrukken zoowel ten goede als ten kwade, die eene eigenaardige kracht bezitten en steeds bezeten hebben en waarschijnlijk wel zullen behouden. Onder deze woorden behoort ook het woord stiefmoeder.

‘De natuur heeft hem of haar of dit of dat land stiefmoederlijk bedeeld.’ Dit gezegde, dat wie weet hoe oud is, spreekt zoo duidelijk en klaar het vonnis over eene stiefmoeder uit, en kan niet anders dan een gevolg wezen van den slechten naam, waarin eene stiefmoeder staat.

‘'t Is mijn stiefmoeder maar!’ zegt de weerbarstige knaap of dochter, wanneer hij of zij eene billijke berisping ontvangt en die berisping wrok doet ontstaan.

‘Die arme schepsels!’ zegt mevrouw X tot hare vriendin, ‘ze krijgen een stiefmoeder!’ als of zulk eene persoon in de gedaante van een kwaadaardig dier of eene fijn uitgedachte pijnigings-machine den drempel zal overschrijden.

Dit vooroordeel is zoo ingeworteld, dat het mij dikwijls bevreemdt, hoe weduwnaars met kinderen nog personen kunnen vinden, die zich tot een huwelijk laten overhalen, want al is de vrouw met de edelste gevoelens, met den besten wil, ja! met de voortreffelijkste vermogens bezield en begaafd, dan nog behoort het tot de zeer, zeer zeldzame uitzonderingen, wanneer men van haar hoort zeggen: Zij zorgt voor de kleinen als ware zij hunne eigene moeder.

Het voor mij liggende werk van de zoo gunstig bekende miss Yonge zou men naar waarheid den titel kunnen geven: ‘Wat eene stiefmoeder vermag’ of ‘hoe eene stiefmoeder kan zijn en behoort te zijn.’ Zij toch schetst ons eene stiefmoeder in haren uiterst moeijelijken werkkring en niet zoo,

[p. 75]

dat men zeggen moet: ‘dit is onbereikbaar! zulk een model is niet na te volgen’ neen! want dan zoude de jeugdige Albinia als iemand zonder gebreken moeten worden voorgesteld, geheel volmaakt moeten zijn. Dit is volstrekt het geval niet. Zij heeft een zwaren, moeijelijken strijd, en vreest dikwijls daaronder te bezwijken, en meer dan eens heeft zij behoefte aan krachtigen steun, want meer dan eens dreigt moedeloosheid zich van haar meester te maken, en meer dan eens moet zij zich zelve op verkeerde handelingen, en verkeerd aangelegde pogingen betrappen, maar zij heeft den moed om vol te houden en de zoetste belooning valt haar eindelijk ten deel.

Moeijelijk was de taak, die haar wachtte, toen zij beloofde de gade te zullen worden van Edmund Kendal, een' weduwnaar met drie kinderen, daar niet alleen de drie kinderen zeer uiteen loopende karakters bezaten, en twee van hen met het gewone vooroordeel tegen eene stiefmoeder ruimschoots bedeeld waren, maar haar echtgenoot door zijn ernstig, somber en dikwerf besluiteloos karakter voor haar, de openhartige, vrolijke, doortastende Albinia niet zeer geschikt scheen te wezen. Zij weet evenwel die groote bezwaren te boven te komen, nu eens door zachtheid en inschikkelijkheid, dan weder door hare bedaardheid, maar boven alles door de alvermogende kracht der liefde. Twee der kinderen zijn stug en wantrouwend en men kan het hun aanzien, dat eene stiefmoeder in hunne oogen onmogelijk iets goeds zijn kan. Hoogst belangrijk en leerzaam zijn de gesprekken, door Albinia met hen gehouden. Den ziekelijken Gilbert, die daarenboven zoo zwak van karakter is, dat hij nooit bestand is tegen de minste verleiding, weet zij te helpen, te troosten, te leiden, op te beuren, moed in te spreken, zijn gemoed voor zachte indrukken vatbaar te maken, en die zelfde jongen, dien wij in den aanvang des verhaals als een onaangenaam kind ontmoeten, zien wij langzamerhand door de liefdevolle en verstandige behandeling der moeder veranderen en haar de innigste liefde toedragen; eene liefde, die niet grooter konde geweest zijn, al ware zij zijne eigene moeder geweest. Niet alleen oefent zij dien weldadigen invloed op de kinderen uit; ook haar echtgenoot wordt een geheel ander mensch. Hij, die een uitnemend verstand en

[p. 76]

eene uitgebreide kennis bezat, onttrok zich aan het maatschappelijk leven, en begroef zijne talenten; maar zij verstaat de groote kunst, om hem dienstbaar te maken aan het algemeene welzijn en daardoor op eene waardige wijze aan zijne roeping als mensch te doen beantwoorden.

Men zegge niet: 't is maar een boek, 't is maar theorie, en in het dagelijksch leven ziet men ze dan maar zeer zelden! Het gansche verhaal is zoo eenvoudig, zoo natuurlijk geschreven, het draagt zoo duidelijk den stempel der waarheid, dat niemand daarin iets overdrevens, iets ongerijmds kan vinden. Dezulken, die liever hun geest voeden met het opdisschen van alle mogelijke akeligheden, die niet tevreden zijn, wanneer zij niet lezen van moorden en giftbekers en verleiding en misdaad; zij moeten het boek liever ongelezen laten, want voor hen zal het eene vervelende, saaije lektuur zijn; maar wij hopen, dat er genoeg lezers en vooral lezeressen zullen gevonden worden, die degelijke lektuur op prijs weten te stellen, die doordrongen zijn van het gevoel, dat de christelijke liefde, behoorlijk in praktijk gebragt, inderdaad alles vermag en hartelijk wenschen wij, dat zij, die eenmaal mogten geroepen worden om den moeijelijken post van stiefmoeder op zich te nemen, het voorbeeld van Albinia mogen navolgen.

Maar de lezing van het werk diene ook tevens, om velen de oogen te openen. 't Is zoo gemakkelijk gezegd en beloofd, voor anderen te zullen zorgen; zelfs zij, die van ganscher harte die belofte doen en het heilige voornemen koesteren, om ze getrouw na te komen. O! die weten vaak niet, hoevele bezwaren daaraan zijn verbonden en zullen helaas! eindigen, met te bezwijken onder den last. Laten zij eerst met aandacht ‘de jonge stiefmoeder’ lezen en na de lezing zich zelven afvragen of zij niet terugdeinzen voor zooveel, dat haar te wachten staat. Wie weet, hoe menigeen dan gevrijwaard zoude worden voor bittere teleurstelling! en aan den anderen kant, hoe menig kind, dat nu verkeerd wordt behandeld, alsdan een geheel ander mensch zoude worden.

Eindelijk strekke de lezing tot bewijs, hoe eene stiefmoeder, al heeft zij naderhand ook eigene kinderen, toch daarom de haar toevertrouwde niet minder behoeft te achten, en hoe met de liefde voor de eersten ook die voor de laatsten zeer goed kan gepaard gaan.

[p. 77]

De vertaalster heeft zich zeer goed van hare taak gekweten en den aangenamen, boeijenden stijl en lossen verhaaltrant van het oorspronkelijke naar waarheid weder gegeven. Mij dunkt, dat de vertaling van zulk een werk voor haar eene hoogst aangename en onderhoudende taak zal geweest zijn. 't Is trouwens aan de bewerking dan ook zeer duidelijk te zien, dat zij con amore geschied is.

Druk en uitvoering zijn....van den heer van Kampen.

B.

Des Ch.