Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

Volks-Almanak, ter verspreiding van waarheid en deugd voor de Katholieken van Nederland voor het jaar onzes Heeren 1863. Zesde jaargang. Groningen. P. van Zweeden. Prijs ƒ 0.35.

Referent ontving het bovenstaande jaarboekje in den avond van den 24 dezer, met een geleidend verzoek van de redactie der Vad. Letteroef. ‘Ter spoedige beoordeeling.’ Wij hebben ons gehaast, om aan dat verzoek te voldoen en bieden onzen lezers den uitslag van onze lectuur bij deze aan.

Wij hebben geen berouw, dat wij onze vrije oogenblikken op het kersfeest aan die lectuur besteed hebben. De redactie gaat op den ingeslagen weg van vijfjaren voort, door ‘waarheid en deugd’ onder de katholieken aan te kweeken. De stukken uit den voor ons liggenden jaargang getuigen van haren goeden wil, en geven ons de overtuiging dat zij - de geschikste, willen wij niet beslissen maar - zeer juiste middelen tot bereiking van haar doel weet aan te wenden.

Behalve de kalender, waarin voor elken zondag een tekst is aangegeven, bevat het boekske negen stukken, aan gene van welke wij eenige waarde willen ontzeggen. De eerste bijdrage: over het gebruik der moedertaal in de roomsch katholieke kerk, ademt een regte evangelische geest, en de bewijzen door den schrijver aangevoerd om het gebruik der moedertaal aan te prijzen doen hem kennen als een man, berekend voor de taak, die hij op zich nam. De beantwoording der vraag: welke verwachting geven ons de tegenwoordige gebeurtenissen in kerk en staat? doen een blik slaan in de toekomst, welke wij niet zoo uit de hoogte willen veroordeelen, maar die wij integendeel gaarne als den onze onderschrijven. Gerard Groote is een dichtstukje, waarin wel geen poëtische schoonheden worden aangetroffen, maar dat er toch door kan, beter, dan menige bijdrage in onze andere jaarboekjes. Het Concilie van Utrecht in 1763 (13-21 September) na een

[p. 70]

eeuw herdacht, geeft eene beschrijving der provinciale kerkvergadering van de oud-katholieke kerk in 1763 te Utrecht gehouden, en maakt ons met verscheiden geestelijken van dien tijd bekend. Merkwaardig vooral is: de Pinksterdagen van 1862 te Rome en het naar aanleiding daarvan volgende stuk: over de oorzaken tot de verduistering van sommige waarheden in de katholieke kerk. In beide stukken wordt een vrijmoedig oordeel uitgesproken over de handelingen van de geestelijken en al had de redactie niets dan deze bijdragen geleverd, dan zou de almanak de uitgave dubbel waardig zijn geweest. In de kerk en de geschiedenis, wordt de geschiedenis der menschheid vergeleken bij de geschiedenis van den opbouw van een huis, en komen onderscheidene belangrijke trekken uit de historie in voor. Onder de rubriek: uit het buitenland, wordt eene opgave geleverd van het oordeel dat men elders over de katholieke kerk van Nederland velt, terwijl eindelijk de kerkelijke kronijk, eene schets bevat van het leven des bisschops van Haarlem H.J. van Buul. Ziedaar een overzigt van den inhoud. Daaruit zal genoegzaam de belangrijkheid blijken, dan dat wij nog een aanprijzend woord daaraan behoeven toe te voegen.

Dat het boekske vele lezers moge vinden vooral onder de ‘katholieken van Nederland’ is onze wensch.

L. 26 Dec. 1862.

H.