Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

Zwijgen.

Het zwijgen: dat is, het niet voorbarig of onbedachtzaam spreken, werd van oudsher af tot op onzen leeftijd toe, als eene voortreffelijke hoedanigheid beschouwd, en de ondervinding bevestigde het ten allen tijde, dat geen spreker het een zwijger verbetert. Vooral voegt het spreken niet aan jonge lieden, wanneer er bejaarden tegenwoordig zijn, zonder hunne toestemming of aanvraag, en dan nog met eerbiedige bescheidenheid en weinig.

Het zwijgen, vooral van geheimen, werd bij de ouden hoog gewaardeerd. Ik heb, zegt Eschilus, eenen sleutel aan mijne tong, die haar bewaart. De natuur, zegt Plutarchus heeft geene van alle onze ledematen zoo sterk met een wal beteugeld, als de tong, hebbende voor haar als tot eene wacht gesteld de tanden, omdat indien zij naar den toom der rede niet wilde luisteren, en die verbreken, de tanden haar, door te bijten, zouden straffen. - De Spanjaarden worden ook aangevoerd in 't zwijgen van geheimen. Justinus zegt, dat zij zich dikwijls liever dood lieten pijnigen, dan eenig geheim verklappen. Er werd ook door de ouden gezegd: men behoorde eerst te leeren zwijgen, en dan te leeren spreken. Pythagoras wilde dat zijne leerlingen de eerste jaren (doorgaans 5, nimmer minder dan 2) niet anders moesten doen dan hooren, om daarna eerst te kunnen spreken en vragen; en de leer van stilzwijgen omtrent de zaken, die zij van Pythagoras leerden, had bij hen zulke diepe wortelen geschoten, dat zelfs de pijnbanken der wreedste tirannen, dat stilzwijgen niet konden verbreken. - Wij lezen van eene vrouw Timicha genaamd, en aan de leer van Pythagoras verbonden, dat zij zich liever de tong afbeet, dan de geheimen dier leer te openbaren, en dergelijke voorbeelden vinden wij bij meerderen aangeteekend. - Ook nog de les:

[p. 319]

acht het voor de voornaamste deugd de tong te bedwingen, want hij komt het naast aan God, die naar eisch van zaken weet te zwijgen, dat is, omdat God zijne voornemens en besluiten voor den mensch verbergt. De Egyptenaars vereerden het zwijgen onder de gedaante van een krokodil omdat dit het eenigste onder alle de dieren is, dat geene tong heeft.

Zwijgen is, van welken stand, jaren, of kunne men zij, eene hoogst aanbevelenswaardige deugd, waarvan de vruchten rust voor 't hart, vrede met zich zelve en anderen zijn. - Hoe menigmaal toch, heeft een enkel onbedacht uitgesproken woord de teederste banden van vriendschap, liefde en trouw niet verbroken, en twist en tweedragt gezaaid, waar stilzwijgen had behooren in acht te zijn genomen. Met regt zegt daarom de wijsste der koningen: dood en leven zijn in 't geweld der tonge en een ieder die haar lief heeft zal hare vrucht eten. Ook vergelijkt de apostel Jacobus de tong bij den toom van een paard, en 't roer van een schip, die beide wel bedwongen en geregeerd zijnde, behouden, die ze voeren; doch losgelaten of kwalijk bestuurd, in groote onheilen en dikwijls in 't uiterste verderf storten kunnen, die zich daaraan hebben toevertrouwd: welke zoo zeer verschillende uitwerkselen de tong ook heeft. - Ook vermaant genoemde apostel: Een iegelijk mensch zij ras om te hooren, en traag om te spreken.

Het zwijgen heeft dit voordeel, dat het een dwaas en een verstandig mensch gelijk maakt. Een wijs man zeide derhalve: dat men de menschen zeer wel bij potten vergelijken kon, omdat men uit hun geluid best weten kan of zij heel of gescheurd zijn. - Socrates, zijn oordeel over een nieuwen scholier zullende geven, zeide: ik wil hem eerst hooren, opdat ik hem mag kunnen zien (dat is met de oogen der ziel over hem oordeelen.)

Onder velerlei gedaante werd het zwijgen bij de oudste volken vereerd, gehuldigd en aangebeden, almede om het hooge nut, dat het den mensch aanbrengt, en het duurzaam belang, dat de maatschappij bij zijne beoefening heeft. Wij zien daaruit, dat niets aan de wijsgeerige bespiegelingen van vroegere volken ontglipte, en maken uit deze beschouwing dan ook als gevolgtrekking op, dat het zwijgen in onzen leeftijd nog dezelfde vruchtbare uitkomsten kan opleveren, indien ten minste hare

[p. 320]

beoefening zóó wordt nageleefd als zij door vroegere wijsgeeren en dichters wordt aangeprezen.

En wordt zij dit niet; vooral niet in raadzalen, of kringen, waarin over burgerlijke belangen geraadpleegd wordt; wordt zij dit niet aan de paleizen, regtbanken, krijgsraden of waar dan ook, - ja! dan moet men maar weder even als in de vroegere dagen, phytagorische scholen stichten, waarin men voor eenige jaren de schoone kunst van te zwijgen eerst leere beoefenen voor men tot vragen en spreken mag overgaan.

D.