Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

Proeve eener juiste verklaring van de bij den apostel Paulus, in zijne regtvaardigingsleer, voorkomende woorden regtvaardigen en regtvaardigheid, en de formule geloof in Jezus Christus, door J. Coops, Predikant te Gorssel. (Te) Rotterdam, (bij) Verbruggen & van Duijm, 1861. In gr. 8vo. 89 bl. Prijs ƒ 0,90.

In den titel wordt vrij duidelijk het doel aangewezen, dat de schrijver zich bij de vervaardiging van het bovengenoemde boekje heeft voorgesteld. Wil hij beproeven eene juiste verklaring der woorden van Paulus te geven; het blijkt dan dat hij de reeds door velen gegeven verklaringen voor onjuist houdt. En bij deze overtuiging is het natuurlijk en pligtmatig, dat hij het zijne wil toebrengen om te bestrijden, wat hij als dwaling beschouwt, opdat de waarheid dui-

[p. 490]

delijk in het licht worde gesteld. Daarom verdient zijne poging lofwaardig geheeten te worden, ook al mogt zij bij den uitslag blijken niet voldoende te zijn.

Er is in de laatste jaren meermalen gehandeld over de ware beteekenis der uitdrukkingen, die de auteur tot onderwerp van zijn schrijven heeft gekozen. Onderscheidene godgeleerden van naam hebben daaraan hunne krachten beproefd, en naar het oordeel van velen zeker is de zaak uitgemaakt. De uitlegging door de theologen van de nieuwere rigting, zoo als men die noemt, gegeven van de aangeduide woorden des apostels heeft meer en meer veld gewonnen, ofschoon zij nog steeds door sommige exegeten afgewezen en bestreden wordt. Het is dan ook tegenover deze nieuwere opvatting dat de heer Coops zijne juiste verklaring wil stellen.

Volgens hem heeft het woord regtvaardigen bij Paulus geene andere dan de steeds geldende beteekenis van vrijspreken van straf; welke door Scholten o.a. wel niet uitgesloten maar de nevenbeteekenis wordt genoemd. Coops beroept zich tot staving van zijn gevoelen op vele Paulinische plaatsen, waar dat woord voorkomt.

De regtvaardigheid, of gelijk hij liever vertaalt, geregtigheid Gods verstaat hij als die gezindheid of eigenschap van God, welke zich openbaart of kenbaar maakt in het vrijspreken van den zondaar; in tegenspraak met vele uitleggers, die in dat woord den toestand vinden uitgedrukt van den zondaar, die genade ontvangen heeft, die geregtvaardigd is uit Gods genade; de geregtigheid van den mensch haren oorsprong nemende uit God.

In de tweede afdeeling van dit boek vinden wij ‘eene algemeene beschouwing van de Paulinische formule geloof in Jezus Christus (zoo als Coops namelijk vertaald) πίστις ᾽Ιησοῡ Χϱιστοῡ. - Gelijk door de vertaling in het opschrift reeds wordt te kennen gegeven, is de ware beteekenis der grieksche uitdrukking niet anders weêr te geven dan door geloof in Jezus Christus. Hier bestrijdt hij dus ook de nieuwere opvatting, welke vooral door Dr. H.P. Berlage verdedigd is, volgens welke de formule altijd beteekent: geloof in God, waarvan Jezus Christus de bewerker of oorzaak is. - De gronden, op welke hij zijne gevoelens bouwt, omtrent de onaannemelijkheid der laatstgenoemde opvatting en

[p. 491]

waarom hij meent de aloude exegese te moeten handhaven als de juiste, zijn deze: 1^o, het woord gelooven wordt zonder verschil van beteekenis geconstrueerd met onderscheidene praepp. door de vertalers van het O.T. door de Aphocryphen en ook door Paulus; 2^o, de genitivus wordt gebruikt tot aanduiding zoowel van het object als van het subject, hiervan is πιστις niet uitgesloten, door Paulus, en 3^o, evenzoo door de andere schrijvers van het N.T. - Tot staving van elk dezer gronden citeert de auteur een aantal plaatsen. Om echter de deugdelijkheid zijner verklaring en de onhoudbaarheid der opvatting van zijne tegenstanders duidelijker te doen uitkomen, behandelt hij in de volgende vier hoofdstukken de cardinale plaatsen, waarin de bedoelde formule gelezen wordt, afzonderlijk en uitvoerig. In een zevende afdeeling, getiteld Besluit, ontwikkelt de heer Coops zijne voorstelling van des zondaars regtvaardiging voor God, in overeenstemming met zijne exegese en tegenover de dogmatische gevoelens, aan welke de nieuwere, door hem bestreden opvatting, ten grondslag ligt.

Uit deze beknopte en oppervlakkige schets van den inhoud blijkt; dat dit boek geschreven is voor theologen ex professo. Wij achten het dus hier de plaats niet om het uitvoerig te beoordeelen, ook al gevoelden wij ons daartoe bevoegd. Wat het persoonlijk gevoelen van den Ref. aangaat, zal het den lezers der Vad. Lett. waarschijnlijk geheel onverschillig zijn of hij instemt met Coops of met zijne tegenstanders.

Wij bepalen ons dus tot de verklaring, dat de door Coops geleverde proeve verdient door deskundigen getoetst en gewaardeerd te worden; dat de schrijver hoogen lof waardig is voor den ijver en de moeite aan zijn werk besteed, dat getuigt van vrij groote belezenheid en diep nadenken; dat zijn boek, ook al vinden de daarin voorgedragen stellingen geen algemeenen bijval; toch nuttig kan werken, als het de theologen der nieuwere rigting noopt hunne argumenten nog eens te beproeven en hunne gevoelens duidelijk en op degelijke gronden te bevestigen.

Gaarne bevelen wij het werkje aan, aan alle des bevoegden ter kennisneming en waardeering.

R.

V.