Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

Geloofsversterking. Viertal preken naar de behoefte dezer dagen, van W. Muurling, Hoogleeraar en Academie-prediker. (Te) Groningen, (bij) P. Noordhoff, 1862. In post. 8vo., 82 blz. Frijs ƒ 1.00.

Het bepaalde doel van den hoogleeraar Muurling, eerst bij het uitspreken, later met het uitgeven dezer preken was: ‘menig gemoed, dat door de gewaande of verkregene resultaten der godgeleerde wetenschap, en door de rigting der Evangelie-prediking in deze dagen, geschokt en in verwarring gebragt wordt, tot rust te brengen, en allen te doen zien, dat het geloof des Christens, mits het eenvoudig zij en van zuiver gehalte, onafhankelijk is van het godgeleerd onderzoek en boven deszelfs uitkomsten verre verheven.’ In onze schatting zijn zij daartoe uitnemend geschikt. De eerste ontwikkelt, naar Hebr. II: 11, dat de zaligmakende kracht van Christus bestaat in zijne heiligende kracht; met andere woorden: daarom is Jezus ‘de overste Leidsman tot zaligheid,’ omdat Hij de zijnen heiligt. En dat dit iets anders en iets meer is, dan dat Hij de groote leeraar is van deugd en heiliging, want dat de kracht tot de geheele hervorming van 's menschen gemoed van Hem uitgaat, blijkt uit de ontwikkeling. Dat de voorstanders der voldoeningsleer er geen vrede mede zullen hebben, ligt voor de hand; maar dat de voorstelling zuiver evangelisch is, niet minder. - De tweede (tekst 2 Tim. I: 12b) behandelt de verzekerdheid des christens onder al de onzekerheid der wetenschap en des levens. Zij begint met aan te toonen, dat zoowel in de wetenschap als in het leven wel veel zeker moet geacht worden, maar toch nog veel overblijft, dat in zich zelv' onzeker is of ook wel, bezonnen of onbezonnen, op losse schroeven gesteld wordt. Vervolgens wordt ontvouwd, dat genoegzame verzekerdheid te midden van dit alles voor den

[p. 394]

Christen daarin bestaat, dat hij ‘weet in wien hij gelooft,’ en hoe hij die verzekerdheid kan verkrijgen. De prediker eindigt met de opmerking, dat men geen reden heeft om zich te bedroeven of te verontrusten over dat teeken des tegenwoordigen tijds, dat de wetenschap gewigtige en geweldige vragen opwerpt, die het geloof schokken, menigeen in verwarring brengen, allen in beweging zetten. Immers, dat heeft ook zijne goede zijde, in zoover het de gemeente brengt tot helderheid en zelfstandigheid des geloofs. - De derde preek grijpt wel het diepst in de groote strijdvragen van dezen tijd; zij behandelt (naar 1 Joh. V: 10a, 11) den laatsten en diepsten grond des geloofs. ‘Mijn godsdienstig geloof,’ zegt de hoogleeraar, ‘kan op verschillende gronden rusten, en het rust inderdaad op verschillende gronden; op gronden buiten mij en in mij. Die gronden zijn wel zeer naauw verwant en onafscheidelijk aan elkander verbonden, maar ze zijn toch onderscheiden. Behalve dat de laatste en diepste grond des geloofs altijd in mij zelven gelegen is, kan ik als Christen gelooven op uitwendig gezag, op grond van 't geen ik zelf aanschouw, op grond van 't geen ik in mij zelven heb en waarneem; en zoo dat eerste en tweede mij nog onzeker of twijfelachtig kon gemaakt worden, dat laatste kan mij geen schepsel, kan niets ter wereld mij ontrooven.’ Dat geloof op gezag, uit eigen overtuiging, ten gevolge van eigen aanschouwing, en boven die twee, dat hetwelk men in zich zelv' heeft, worden achtervolgens beschouwd. Hoe dit laatste, die ‘getuigenis des Heiligen Geestes,’ in ons ontstaat, werkt, zich openbaart, welke waarde die diepste geloofsgrond heeft, wordt met groote klaarheid en eenvoudigheid, zoo als het voegt in eene preek voor het gros der gemeente, aangewezen. Uit de gansche ontwikkeling echter blijkt, dat deze geloofsgrond, hoe subjectief ook, nogtans uitgaat van objectieve kennis van den Christus. Kort: het komt ons voor, dat het eigenlijk een hechten aan uitdrukkingen is, wanneer men die ‘getuigenis des Heiligen Geestes’ als laatsten en diepsten geloofsgrond plaatst tegenover de kennis van den Christus, zoo als zij verkregen wordt door de Schrift, die aangaande Hem getuigt. Immers, hoe zal Jezus Christus het voorwerp des geloofs kunnen zijn, indien wij geene van buiten aangebragte

[p. 395]

kennis aangaande Hem hebben? Dat de beoefening des Christendoms noodig is ter verkrijging van de vaste verzekerdheid des geloofs, wordt in de vierde preek, over Joh. VII: 16, 17, ontvouwd. Ook van deze is het beloop zeer eenvoudig; den wil Gods te doen, het Christendom in beoefening te brengen - ‘daar is geen ander middel om van de waarheid des Christendoms overtuigd te worden, om zijne waarde te schatten, om zijne kracht te ervaren.’

De Hoog Eerw. prediker wenscht deze stukken niet beschouwd te hebben als proeven van kanselwelsprekendheid. Het woord ‘kanselwelsprekendheid’ doet zeker aan schitterender voortbrengselen der oratorie denken; maar van wege eenvoudigheid en vooral kortheid mogen alle predikers er wel een model aan nemen.