Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

Naar Kampen. Raad en inlichting voor belangstellenden in het instructie-bataillon. (Te) Kampen, (bij) B.L. van Dam, 1862. In royaal 8vo., VIII en 63 bladz. Zonder plaaten ƒ 0.30, met platen ƒ 1,25.

Met genoegen lazen wij dit boek, 't welk wij gerust durven aanbevelen aan hen, die raad en inlichting behoeven, en dus belang stellen in het instr. bat. Het is, alhoewel zeer oppervlakkig, in onderhoudenden stijl geschreven; ware een gedeelte der beschrijving van Kampen (ja zelfs geheel) achterwege gelaten en was men in stede daarvan, bijv. bij wijze van brieven, in meerdere détails, betreffende de levenswijze, aard van instructie, indeeling in komp. als anderzins, getreden, het werkje zoude er geene schade bij geleden hebben. De geschiedenis (cronijk) van Kampen, toeh is genoegzaam beschreven, en wordt hier, zoo als we zeiden te oppervlakkig terug gegeven, om het als volledig te

[p. 363]

beschouwen en te volledig voor eene raadgeving, betreffende het instr. bataillon.

Eene kleine opmerking veroorloven wij ons; op bladz. 3 lezen wij: ‘Gij hebt hem door een officier van gezondheid of door een burger-geneesheer geneeskundig laten onderzoeken; gij hebt daarbij aangedrongen wel toe te zien op het gezigtsvermogen van den jongeling, want, even als te Breda wordt te Kampen, bijzonder acht geslagen op dit orgaan.’

Wat schrijver dezer ‘inlichting’ bedoelt met ‘aandringen om wél toe te zien,’ verklaren we, niet te begrijpen, immers: de officier van gezondheid of de burger-geneesheer heeft zijne voorschriften, en hij zal, zonder eenige aanbeveling, wel toezien in hoeverre het hier besproken orgaan de op handen zijnde vermoeijenissen, die de kleine druk der boeken en het schrijven bij lamplicht te weeg brengt, zal kunnen doorstaan. ‘Even als te Breda wordt te Kampen, bijzonder acht geslagen op dit orgaan,’ het is mogelijk, doch rec. kan door voorbeelden staven dat te Kampen niet even als te Breda bijzonder acht wordt geslagen op dit orgaan: de aspirant voor het examen te Breda wordt wegens zwakte van, of eenig gebrek aan het gezigtsvermogen óf voorloopig afgekeurd (uitgesteld tot een volgend jaar) óf finaal afgekeurd; die zelfde aspirant biedt zich te Kampen aan, en...wordt goedgekeurd....Oppervlakkig beoordeeld, komt dit ongerijmd vóór, doch de beoordeelbaar begrijpe dat de studiën gedurende vier jaren te Breda, veel meer inspanning, veel sterker gezigtsvermogen vereischen dan even zoo vele jaren te Kampen of bij eenig korps.

De schrijver vraagt, ten slotte: ‘Zal het erkend worden dat zij, die het denkbeeld der oprigtigting van dit bataillon uitspraken, eene vruchtbare gedachte de wereld inzonden?

Heeft die inrigting haar nut bewezen, haar bestaan gewettigd? Heeft zij over veel vooroordeel gezegevierd?’

‘Wij gelooven, ook dat.’

En wij gelooven ook dat niet. 1^o. omdat eene veertig-jarige dienst in de gelederen ons heeft overtuigd dat de opleiding van goede sujetten tot onderofficieren bij de korpsen - vooral bij het toenmaals bestaan der school-kompagniën, vrij wat betere resultaten opleverde dan bij een opzettelijk daartoe opgerigt bataillon, - de aangestelde korporaals waren meer

[p. 364]

soldaat, meer man, onderhielden beter hun gezag onder de miliciens en jongere vrijwilligers dan het geval is met de zeventienjarige kinder-korporaals!...ten 2^o. omdat die korporaals-titulair, bij de korpsen aankomende, in den regel niet dat kennen als waarvan de schrijver op bl. 48 gewaagt: ‘Zoo moet hij schriftelijk rapporten leeren maken, menagerekeningen uitwerken, staten trekken, enz.’...men beschouwe in de kompagniën de appelboekjes dier korporaals bij aankomst uit Kampen, die door hen zelve zijn ingeschreven, om over het schrift te oordeelen!...men leze de schriftelijke rapporten! en...de uitgewerkte menagerekeningen!! Het is hier de plaats niet om over meerdere punten die door de ondervinding zoude kunnen worden aangegeven, te redekavelen; wij wenschten den schrijver opmerkzaam te maken, op het hoog opvoeren van zaken die slechts in miniatuur bestaan.

Wij gelooven ook dat niet, omdat ten 3^o. het overgroot getal onderofficieren en korporaals bij de korpsen thans eene stremming te weeg brengt a voor het afzenden, van Kampen, van een groot getal te gelijk; zooals gewoonlijk, en b voor de bevordering van korpls.-titulair, die in den laatsten tijd werden afgezonden, tot korpl.-effectief. En dit dit kan niet wél anders: immers wordt jaarlijks slechts een zeer gering aantal onderofficieren - in evenredigheid van het geheele kader - tot officier bevordert, weinig - betrekkelijk - verlaten de dienst op eene of andere wijze, zoodat men kompn. aantreft, waarbij 7 tot 8 onderofficieren en 9 tot 10 korpls. dienstdoende zijn. Doch genoeg hiervan.

Wij herhalen het, het boek bevat veel goeds, namelijk voor den belanghebbende. Eene enkele drukfout hebben wij ontmoet (bl. 27 ‘in iedere kamertje’) voor 't overige is correctie en papier zeer goed, de plaatjes lief geteekend en gekleurd, tot eer des uitgevers.

x².