Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

[p. 276]

De Plant(en)kunde, geschetst door Dr. D.J. Coster, voor zelfstandige oefening of ten gebruike bij het middelbaar en tot voorbereiding voor het hooger onderwijs. Met ongeveer 500 figuren in den tekst. Te Amsterdam, bij C.L. Brinkman, 1e aflev. Prijs ƒ 0.80. (Zonder jaartal.)

‘Een verblijdend teeken des tijds! Eene aanwinst voor middelbaar onderwijs!’ waren de woorden die ons ontsnapten toen wij de 1ste aflev. van ‘de Plant(en)kunde door Dr. D.J. Coster hadden ingezien. Welligt zal men vragen: zijn er dan geene leerboeken der plantenkunde of botanie genoeg, dat de heer Coster hun aantal met nog één vermeerderen moet? Wij antwoorden hierop, dat de bestaande werken meer ten doel hebben om tot leiddraad te dienen voor jongelieden die de hoogeschool bezoeken om daar den graad van ‘doctor’ te verkrijgen; dit is echter niet het doel des heeren C.; hij wil dat de kennis der plantenkunde voor ieder min of meer ontwikkeld mensch toegankelijk zij; hij wil dat de kruidkunde meer algemeen beoefend worde dan tot op heden helaan geschiedt, hij wil dat zij niet langer een propaedeutisch monster maar eene lievelingsstudie worde en waarlijk wij ondersteunen zijne billijke wenschen. ‘Tempora mutantur et nos in illis’ kan niet genoeg worden herhaald; de natuurwetenschappen moeten voor iederen degelijken mensch toegankelijk zijn, het is in dezen niet meer de vraag: ‘Komt het mij in mijn toekomstig beroep wel te pas of zou ik die kennis wel ooit noodig hebben?’ Hoe meer toegerust met kennis en wetenschappen, hoe beter men door de wereld komt, de zoon moet thans meer weten dan de vader, de trekschuiten-eeuw is voorbij gegaan en heeft plaats gemaakt voor die des stooms!

Wij vonden het daarom eene gelukkige gedachte van den heer C. een werkje zamen te stellen dat bepaald lust tot beoefening dier heerlijke plantenkunde moet opwekken, op eene geheel andere leest geschoeid dan de werken van Schoedler, Seubert, van Hall, Miquel of Oudemans. Voor zoover wij uit de 1ste aflevering konden opmaken, belooft het werkje dat uit 5 dergelijke afleveringen zal bestaan, eene zeer bevattelijke handleiding te zijn, maar ofschoon wij erkennen dat bij de studie der plantenleer de microscopie onmisbaar is,

[p. 277]

komt het ons toch voor, dat de kennis hiervan bij het middelbaar onderwijs zoo groot niet behoeft te wezen, tenzij men de behandeling van het microscoop meer op routine wil baseren. Zeer veel genoegen doet het ons echter dat Dr. Coster eene poging heeft aangewend om vrienden en beschermers der plantenkunde te verwerven. Wij, die hem in vroegere jaren meer van nabij kenden, kunnen met regt van hem getuigen, dat hij toen reeds een veelbelovend beoefenaar der botanie was, die geheel zijne ziel vervulde. Algemeen erkende men dan ook, dat hij waardig was geweest reeds voorlang eene leerstoel aan eene onzer hoogescholen te bekleeden, die hem echter, zoo wij ons niet bedriegen, ontfutseld is door iemand die weinig of niets van zich heeft doen hooren (nomina odiosa sunt!) doch waarbij ook die ongelukkige godsdienst-vete die men den Israëliet helaas nog toedraagt, niet weinig in het spel schijnt geweest te zijn!

Dat wij dus reikhalzend uitzien naar de volgende afl. van een werk dat zóó goed begonnen is, behoeft geen betoog en wij zouden ons zeer bedriegen, als het onderzoeklievend en weetgierig publiek, den arbeid des kundigen mans niet op den juisten prijs wist te stellen. De uitvoering laat weinig te wenschen over, de figuren dragen veel tot opheldering van den tekst bij, eene enkele vinden wij echter tweemaal geplaatst b.v. fig. 53 en 60 die precies dezelfde zijn. De schrijver schijnt geen groot vriend te zijn van scheidingteekens, wij geven hem echter in bedenking om liever ‘objectieflenzen’ dan ‘objectieflenzen’ en ‘verdikkings-lagen’ in plaats van ‘verdikkingslagen’ te schrijven, gelijk wij op bl. 59 enz. herhaalde malen lezen, overigens hebben wij voor ons, weinig andere aanmerkingen en gaarne zouden wij een schoon gedeelte van zijn werk hebben willen aanhalen, doch wij moeten ons voor heden bekorten en daarenboven hebben wij genoeg gezegd om het werkje bij onderwijzers en verlichte mannen ten dringenste aan te bevelen, daar het eene waardige plaats bekleedt naast de werkjes van P. v.d. Burg en Stöckhart en als eene inleiding voor hoogere studieboeken kan beschouwd worden, voor hen die zich verder willen bekwamen. Zoodra het werk voltooid is, komen wij er op terug.

jesse.