Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

De Bruidschat, of eene dochter des hemels en eene dochter der hel. Oorspronkelijke roman van J. de Vries, schrijver van de dag der vergelding, enz. 2de druk. Te Amsterdam, bij de Wed. D. Kunst, 1861. 218 blz. Prijs ƒ 2,25.

Een tweede druk van een roman; dat belooft wat! Wij haasten ons derhalve om kennis te maken met een voortbrengsel onzer letterkunde, dat reeds een tweeden druk beleeft, en waarmede wij - bijna schamen wij ons het te zeggen - nog onbekend zijn.

Wij hebben den roman dan ook verslonden, en onze buurman, de bakker, heeft hem ook gelezen en vond hem ijselijk mooi, en zijn vrouw kon maar niet begrijpen, hoe men dat alles maar zoo bij elkander kon krijgen. De goede ziel

[p. 265]

eindigde met te zeggen: ‘'t was toch gelukkig, dat alles nog zoo mooi teregt kwam.’

Wij zelven hebben ons ook bijzonder geamuseerd onder de lezing, en al zeggen honderd menschen, dat wij een hart van steen hebben, 't hooge woord moet er uit: wij hadden de grootste pret bij de akeligste scènes!

Op bladz. 40 hooren wij den graaf d'Esteval de fashionable uitdrukking bezigen: verschoon mij, bekoorlijke Beatrix! maar ik stik (!!) van 't lagchen! Vervolgens maakte hij eene beweging en borstte nogmaals in een luid gelach uit.

Ook wij hebben dikwijls last gehad van die zenuwachtige aandoening en wel om de volgende redenen:

Wij worden dadelijk bekend gemaakt met een paar jonge heeren, die over een zeer nieuw onderwerp van een roman - de liefde - spreken, en met een paar jonge dames, die het zeer druk hebben over hetzelfde chapitre. De heer Dormeuil is razend verliefd op eene zekere Alice Ravel, maar hij is rijk en zij is arm. Zijne ouders zijn dus tegen de vrijaadje. Hij is ten einde raad en zoekt nu troost bij zijnen vriend. Deze is niet in staat om hem een goed middel aan de hand te doen, en toch roept Dormeuil op eens uit: gij brengt mij op een gelukkig denkbeeld! Hij vraagt om de hand van Alice en...de zaak is geklonken. Alice heeft een oom, die, gelijk de schrijver ons zegt, een milioenair!! is. Deze zal voor haren bruidschat zorgen en zoo waar! daar komt op denzelfden dag, waarop hij aanzoek doet, reeds een brief van den rijken oom, die dan ook meldt, dat hij t'huis komt met ruim een millioen! (Zeker nog in den goeden ouden tijd!) De vreugde is onbeschrijfelijk, maar duurt zeer kort. Begrijp eens, waarde lezer of teêrgevoelige lezeres! twee dagen - zegge twee dagen - later komt er een vreemdeling met de ijselijke, akelige, hartverscheurende tijding, dat oom vermoord en het geld gestolen is! Oom heeft nog tijd gehad om te schrijven: ‘ik ben vermoord!’

Alice is nu weder arm en daarom wil haar vader dat de vrijaadje zal ophouden, waarop de smoorlijk verliefde jongeling dadelijk het besluit neemt, om op reis te gaan, ten einde haar te vergeten. Alice, die haren Dormeuil zoo innig beminde, is nu weder vrij (bladz. 37), maar twee bladzijden verder komt er weder verandering in het tooneel, want nu

[p. 266]

komt er al weder een berigt uit de lucht vallen, dat de helft van den bruidschat nog gered is. Nu komt de graaf d'Esteval op den edelmoedigen inval, om zijne hand aan te bieden, en Alice is veranderd als een blad aan een boom en leeft hoogst gelukkig met haren echtvriend.

Wij zijn genaderd tot bladz. 50. En we hebben nog niets gezegd van dat meisje met ravenzwarte lokken, dat op den titel den allerliefsten naam van: dochter der hel voert, en toch den naam van Beatrix draagt. Maar als wij alles vertellen, dan mogten velen, die gewoonlijk tevreden zijn, als zij maar weten, hoe het uitkomt, het werk ongelezen ter zijde leggen, en dat zou dood jammer zijn.

Die Beatrix is eene duivelin in menschelijke gedaante, die dan ook gedurig aan de hel om raad en ingeving vraagt; die met Alice speelt, als een kat met een vogeltje, tot dat zij haar eindelijk door vergif om het leven brengt. Zoo zullen wij maar zeggen, anders benemen wij den lezers of de lezeressen al weder eene verrassing.

Het boek is vol plotselinge veranderingen, akelige scènes, en bijzonder geschikt om op een donkeren winteravond gelezen te worden, als de storm door de boomen giert en de regen tegen de ramen klettert, en in dat opzigt verre te verkiezen boven die saaije, vervelende Engelsche romans, wier strekking hoofdzakelijk daarin bestaat, om den mensch waarlijk edele gevoelens in te boezemen, zijn gemoed te verbeteren, maar die, bij ongeluk, niet zoo sterk op de verbeelding werken.

Kortom, het boek is geen allemans gading. Sommigen zullen het, even als mijn buurman de bakker, verslinden, maar wij hopen, dat het meerendeel van het beschaafd publiek een nuttig gebruik zal maken van het papier waaruit het boek bestaat, en de letters ongelezen zal laten.

Het boek ziet er van buiten niet zeer uitlokkend uit, en het papier is zeer graauw. Zou dit laatste ook opzettelijk zoo graauw genomen zijn, ten einde dan beter te kunnen dienen om er zakjes van te maken? En dan nog ƒ 2,25 voor zulk een werk van 215 bladzijden! Dengenen, die zulk eene som wenschen te besteden voor een boekwerk, raden wij liever aan, zich iets aan te schaffen, dat hem eene nuttige en aangename lectuur verschaft. De Bibliotheek van

[p. 267]

v. Druten en Bleeker te Sneek bijv. zal hem daartoe ruimschoots gelegenheid verschaffen!

B.

des ch.