Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

[p. 205]

Gedenkboek van den Watersnood in 1861, enz. door J.C.W. Quack. Met lithographiën naar teekening van W. Hekking Jr. (Te) Dordrecht, (bij) J.P. Revers, 1861. In roijaal 8vo., 270 en 12 blz. Prijs ƒ 3,60.

Nog heugt het ons als de dag van gisteren - en wie zou dit niet? - toen de eerste kreet zich in het begin des vorigen jaars deed hooren: Overstrooming! Watersnood! Gelderland, Noordbrabant en Zuidholland voelden den ijzeren arm van den geweldigen vijand en eene algemeene verslagenheid was overal op te merken. Ja, het was, alsof het water ons overal te gelijk besprong, want naauwelijks waren wij eenigzins tot bezinning gekomen van de tooneelen die in ons vaderland plaats grepen, toen dezelfde kreet van de Oosterstranden ons in de ooren klonk en de overzeesche bezittingen mede het alarmgeschrei aanhieven. Maar als een balsem in de wonde, werd de liefdadigheid overal gezien. Met den vorst aan het hoofd, toonde de Nederlandsche natie haren roem te staven en op nieuw den noodlijdenden broeder te hulp te snellen.

Dat mogt voor de nakomelingschap niet verloren gaan en van daar, dat de Brakelsche leeraar, die zelf met zijne gemeente in de jammeren van den watersnood gedeeld had, zich nederzette om een gedenkboek aan die dagen van ellende en hulpvaardigheid te schrijven. Aanvankelijk scheen men te mogen verwachten, dat hij zich alleen met dát gedeelte zou belasten, waarvan hij meer direct ooggetuige was geweest, en de ondervinding had opgedaan, terwijl de bewerking van het overige aan anderen zou worden toevertrouwd, die in de plaats der geteisterde streken gevestigd waren.

Doch deze laatste trokken, of liever - want er was slechts nog één naam genoemd - trok zich terug en Quack voltooide zijn werk alleen. Bij de aanprijzing die wij vroeger gaven, voegen wij, nu het gedenkboek compleet voor ons ligt, alleen nog een woord van meerderen aandrang, omdat èn inhoud èn wijze van bewerking èn uitvoering dit ten volle verdienen.

Compleet.....schreven wij daar, èn wij haasten ons, om dat woord terug te nemen. Er ontbreken nog titel en kaart en....eenige beloofde aanteekeningen. Deze aan-

[p. 206]

teekeningen moeten strekken om de aanmerkingen der Zalt- Bommelsche Commissie, waarin ook de boven bedoelde terug getreden persoon gezeten was, te wederleggen. Aanmerkingen, alleen gegrond op schijn, omdat de waarheid niet altijd wil gehoord worden. De heer Q. had namelijk, in het 4de gedeelte van zijn boek de waarheid gehuldigd omtrent hetgeen door hem en door de Bommelsche commissie gedaan was en op welke wijze deze laatste tegen hem en anderen, die voor bepaalde dorpen iets deden, was te velde getrokken. Dat had Ds. Hooijer, want deze is het, dien wij bedoelen, niet kunnen verdragen en van daar, dat hij en zijne commissie in hun verslag den strijd aanvingen tegen het verslag des heeren Q. De laatste zal zich nu in zijne aanteekeningen regtvaardigen. Met belangstelling zien wij deze te gemoet, doch durven ons voorshands gerust aan zijne zijde scharen.